Beschadigde huizen, mensen én de samenleving in en rond het aardbevingsgebied moeten hersteld en versterkt. Foto: Archief/ Kees van de Veen
Groningen en Noord-Drenthe mochten vooraf meepraten, maar wat van hun inbreng is overgenomen in de ontwerptekst voor de nieuwe Groningenwet stelt teleur. De regio wil hardere garanties van Den Haag.
De gezamenlijke provincie- en gemeentebesturen tekenen bezwaar aan tegen de wetstekst die moet regelen dat Groningen en de kop van Drenthe in alle opzichten een nieuw begin kunnen maken na zestig jaar gaswinning en alle daaruit voortvloeiende schade.
Met een eendrachtige zienswijze wil de Nij Begun-regio alsnog harde garanties afdwingen. Het kabinet heeft voor de komende dertig jaar in totaal 22 miljard toegezegd, in reactie op de vernietigende conclusies van de Parlementaire Enquêtecommissie Gaswinning.
Afspraken houden niet lang stand
Dat is veel geld, maar in het grillige politieke klimaat in Den Haag houden afspraken niet heel lang stand. De Groningse en Drentse bestuurders willen daarom absolute zekerheid dat ze ook toekomstige regeringen nog aan die afspraak kunnen houden.
De ontwerptekst die de pas afgezwaaide staatssecretaris Hans Vijlbrief heeft nagelaten voor de Groningenwet, stelt ronduit teleur, zegt de Groninger gedeputeerde Susan Top. De inbreng die de regionale politiek daar op uitnodiging van Vijlbrief voor aanleverde, is op veel punten onvoldoende terug te herkennen.
De tekst is volgens Top „te vaag en fluïde” over de afdwingbaarheid van de Haagse steun. „Helaas is onze inbreng niet 1 op 1 voor de volle 100 procent in de wet verwerkt”, zegt een ontevreden provinciebestuurder. „De huidige formulering geeft ons onvoldoende comfort.”
‘Koste wat kost en zo lang als nodig’
Alleen al over de herstel- en versterkingsoperatie van de duizenden beschadigde huizen en gebouwen wil Top meer zekerheid. „Daarvoor blijft gelden dat het uitgangspunt moet zijn: koste wat het kost en zo lang als nodig.” Dat geldt evenzeer voor de mentale schade die de aardbevingsproblematiek nog altijd veroorzaakt bij de bevolking.
Heikel punt is de grens die de ontwerpwet stelt aan de afkoopsom voor schade. Om herstel en versterking op gang te helpen, kunnen inwoners tot 60.000 euro schade vergoed krijgen zonder verder onderzoek naar mogelijke andere oorzaken dan de gaswinning.
Wie gebruik maakt van die regeling, maakt daarna echter geen aanspraak meer op aanvullende vergoedingen voor toekomstige schade. Zowel die voorwaarde als het grensbedrag moeten uit de wet, vindt Top. Beide punten zijn volgens haar ‘discutabel en niet onderbouwd’.
Groningenwet volgend jaar in Kamers en op z’n vroegst in 2026 van kracht
De raden en Staten in het Nij Begun-gebied moeten zich formeel nog buigen over een gezamenlijke zienswijze op de wetstekst. Maar gezien de eerdere politieke eendracht op het gasdossier verwacht Top dat zij zich achter een gemeenschappelijke bezwaarprocedure scharen.
De ontwerp-Groningenwet ligt nog tot 10 september in de inspraak. Niet alleen de politiek kan reageren, maar ook inwoners en maatschappelijke organisaties. In het najaar moet de tekst nog ter advies langs de Raad van State zodat de Tweede en Eerste Kamer in de loop van volgend jaar definitief de knoop kunnen doorhakken. Volgens planning treedt de Groningenwet met ingang van 2026 in werking.
