Ganzenaanpak is bureaucratisch en kent nét over de grens bij Friesland weer andere regeltjes, jagers zijn het beu

Op Gronings grondgebied mag je ’s winters op blijvend grasland niet op grauwe ganzen schieten, in Friesland mag dat wel. Maar de Friese jagers mogen dan weer niet binnen 300 meter van kwetsbare gebieden schieten zoals het Lauwersmeergebied en moeten rond weidevogelgebieden om toestemming vragen bij het agrarische natuurcollectief.

Om die reden hebben jagers in Friesland besloten om voorlopig niet op de overzomerende grauwe gans te jagen. Ze vinden de nieuwe regelgeving onwerkbaar. Als de jager een fout maakt kan zijn jachtakte worden ingetrokken. Het liefst zou de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging (KNJV) weer een eenduidig landelijk beleid zien. Maar terug naar één landelijk beleid wordt moeilijk, daarvoor lopen de meningen te sterk uiteen.

Elke provincie heeft inmiddels een uitgebreide hoeveelheid regeltjes. Jagers spreken meer en meer van ‘een papieren wereld’.

De toegenomen bureaucratie rond ganzenafschot en -schade is problematisch, vindt Jan Willem Bos, die vanuit het koepelbestuur van de Groninger wildbeheereenheden met alle jagers in Groningen spreekt. „De bureaucratie om schadevergoeding te krijgen is echt problematisch. Niet alleen voor jagers, maar ook voor boeren.”

„Ik gaf laatst een presentatie voor agrariërs in het Oldambt en ik schrok ervan hoeveel van hen waren afgehaakt.” Die boeren melden geen ganzenschade omdat het te ingewikkeld is.

Bos noemt een voorbeeldje. Een akkerbouwer met kwetsbare gewassen moet maandenlang twee keer per week in een digitaal systeem een melding maken dat hij adequaat gebruik heeft gemaakt van de vergunning om ganzen te verjagen. „Per perceel, hè? Dus als je vier percelen hebt, moet je acht meldingen doen per week. Eén zo’n melding is 26 kliks. En als je een foutje maakt, heb je er nog meer werk van. Zelfs jonge boeren zijn al afgehaakt.”

Dat boeren schade niet melden zorgt niet alleen voor eigen inkomstenderving. De provincie, terreinbeheerders en jagers krijgen ook een minder goed beeld van waar de ganzen zitten en wat ze veroorzaken.

Duidelijk is wel dat de urgentie om in te grijpen steeds groter wordt. In Nederland neemt de schade en het aantal ganzen jaarlijks fors toe. In 2022 ging het om ruim 44 miljoen euro aan uitgekeerde schade volgens de cijfers van faunaorganisatie BIJ12. Met name toegebracht aan grasland door de grauwe gans en brandgans.

Bos praat mee in het Groninger ganzenakkoord over maatwerkplannen die in de provincie gebruikt kunnen worden om ganzenschade te verkleinen. Dat zijn ingrepen uit de Ganzen-7-Gereedschapskist voor populatiebeheer, schadebeperking en het minder aantrekkelijk maken van broed- en ruigebieden. Daar horen opties bij zoals afschot, verjaging zonder afschot, vangen van ganzen in de rui, inrichting van specifieke foerageergebieden voor trekganzen en nestbehandeling waarbij eieren meermaals met maisolie worden besprenkeld. De eieren komen dan niet uit.

Volgens Bos gaat de samenwerking tussen provincies overigens wel de goede kant op. „We passen steeds meer het beleid op elkaar aan. Dat moet ook wel: trekganzen zijn geen regionaal probleem, maar moeten op Europees niveau beschermd en ook beheerd gaan worden.”

„Er is veel te zeggen om de ganzenaanpak meer grensoverschrijdend aan te pakken”, concludeert ook Rolf Koops van de faunabeheereenheid Groningen. Die stichting, waarin jagers, landbouw, dierorganisaties en grondeigenaren zijn vertegenwoordigd, geeft uitvoering aan het Groningse ganzenakkoord. „Elk jaar neemt schade verder toe. In Groningen gaat de schade over de 2 miljoen euro. Dat zijn grote bedragen. We proberen een balans te zoeken tussen ruimte voor ganzen – die wettelijk beschermd zijn – en het beperken van schade.”

In Drenthe is minder ganzenoverlast, daar loopt de schade jaarlijks tegen een miljoen.