Een appje uit Groningen: 'We wachten op jullie'. Vluchtelingen Sasha en Ortem uit Oekraïne logeren bij Henk en Joke aan de Turftorenstraat

De studio aan de Turftorenstraat is gerieflijk. Een badkamertje, een keukenmeubel, twee bedden, een bank, manshoge ramen die uitkijken op de tuin. En in de hoek staan twee koffers uit Kiev.

Dit is het nieuwe, voorlopige verblijf van Olexandra –Sasha – Dvoriankina en haar beste vriend Artem Chyrkov. Ze zijn al jaren bevriend met Pjotr, zoon van Jacobs en Torenbeek, die hen de afgelopen maand herhaaldelijk bezwoer naar Holland te vluchten, mocht het nodig zijn.

Nooit hadden Sasha (22) en Artem (34) gedacht dat dat nodig zou zijn. Maar het was onontkoombaar. Ze moesten weg. Nu logeren ze in de studio achter het huis van Henk Jacobs en Joke Torenbos en hun zoons Pjotr en Jesse in Groningen. De staatssecretaris hoopt dat meer mensen dit voorbeeld gaan volgen en gevluchte Oekraïners thuis opvangen. Want de vluchtelingenstroom zwelt aan en de azc’s zitten vol. Er hebben zich inmiddels duizenden mensen gemeld als gastgezin.

Artem en Sasha. Tot vorige week twee gewone jonge en ambitieuze bewoners van een bruisende wereldstad. Hij werkt voor de tv, bij de Oekraïense versie van The Masked Singer, zij geeft Engelse les.

,,Ik kom je over een half uur halen!’’, riep Artem naar zijn beste vriendin op die ochtend van de 24ste februari, die de geschiedenis in zou gaan als de dag van de Russische invasie in Oekraïne.

Ze vertellen over hun vlucht. Ze willen het delen met de hele wereld, zodat ze het zelf nooit zullen vergeten en hopelijk de wereld nu ook niet. De nacht die ze in de kelder doorbrachten, starend naar de telefoon, zich afvragend waar ze naartoe moesten, de files in Kiev, de chaos, dat ze op Messenger een bericht lazen over een trein die vertrok.

,,We wilden naar Lviv’’, zegt Sasha. ,,We wilden eerst eigenlijk het land niet eens uit.’’ Ze vertellen over de mensenmassa op het station waar ze met hun koffers en rugzakken op het station stonden, de stormloop van de menigte op de drie wagonnetjes toen een speaker aankondigde dat er een trein klaarstond, de mensen met hun kinderen en huisdieren die hun bagage wegwierpen om maar in te kunnen stappen. Hoe Sasja bijna flauwviel. De reis, gehurkt tegen de muur in het gangpad geklemd, proberend de oude mensen te helpen. Dat ze een vrouw vroegen wanneer de trein in Lviv aankwam. Dat de vrouw zei: deze trein rijdt door naar Warschau.

,,Pas toen we de grens overgingen en ik langs de kant huilende mensen zag zwaaien met de Oekraïense vlag, besefte ik: vanaf nu zijn we vluchtelingen’’, zegt Sasha.

In Warschau werden ze warm onthaald. ,,Er waren zelfs mensen die hondenvoer en hondenriemen hadden’’, zegt Sasha. ,,Het was ongelooflijk vriendelijk. Alsof we kinderen waren die verzorgd werden.’’

Artem koestert een lichtblauw vlinderknuffeltje dat hij daar kreeg. ,,Dat zal me altijd aan deze tijd herinneren.’’

Intussen, in Groningen, hadden Joke Torenbos en Henk Jacobs zich aangemeld op TakecareBnb, waar particuliere opvangadressen geïnventariseerd worden. Ze vroegen Aglaya, vriendin zoon Pjotr en activiste te Moskou, of zij vluchtelingen uit Oekraïne kende die op zoek waren naar een verblijf. Zij hadden ruimte in de studio achter hun huis. En misschien wel voor twee of vier mensen meer, op de bovenverdieping.

Hun harten zijn groot, maar, dat moet gezegd: hun huis ook. Dat scheelt wel. ,,Ik kan me voorstellen dat je het niet lang volhoudt als je met een handdoekje om op je eigen douche moet wachten’’, zegt Jacobs.

‘Kom naar Holland. Wij wachten op jullie’, appte Pjotr weer naar zijn Oekraïense vrienden. Maandagavond, na een busreis van 20 uur, stapten Sasja en Artem uit op het Hoofdstation en streken neer in de veilige haven aan de Turftorenstraat. Bekaf. Opgelucht. Dankbaar. Verdwaasd.

Sasha: ,,Het is nog steeds alsof het niet gebeurd is.’’ Artem: ,,Alsof het een thriller is.’’ Sasha: ,,Gisteren hadden we een zenuwinzinking. Moesten we niet terug om ons land te helpen? Ik voel me soms zo schuldig. Maar al onze vrienden daar zeggen: Kom niet terug. Je kunt hier nu niets doen. Probeer vanuit het buitenland te helpen.’’

Aan de keukentafel van Jacobs en Torenbos is de situatie in Oekraïne het intensieve gesprek van de dag. ‘Gesprekken over moed’, zeggen Jacobs en Torenbos. ,,Dit zijn twee positieve jonge mensen wier hoopvolle leven van de ene dag op de andere onderuit is geschopt. Het zijn gesprekken die tot nadenken stemmen. Over hoe goed het leven hier is.’’

Hoe lang ze blijven? Niemand weet het. Dat ze mogen blijven, in ieder geval een half jaar, is helder. Donderdag nam de Europese Unie een uniek besluit: alle Oekraïense vluchtelingen krijgen een beschermde status. Ze hoeven geen asiel aan te vragen, mogen werken, naar school en naar de dokter.

Nu de huisvesting nog. Jacobs: ,,We krijgen opvallend veel reacties van mensen die zeggen: dit kan ik ook doen. Het zou mooi zijn als we dat kunnen mobiliseren; als iedereen die daar enigszins de ruimte voor heeft Oekraïense vluchtelingen een dak boven het hoofd biedt.’’