Dit is waarom Nederland weer lonkt naar het gas van Groningen

Hiervoor waarschuwen energiedeskundigen, onder wie geofysicus Jilles van den Beukel van The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS). ,,Het Groningenveld is iets waar politici en het ministerie van Economische Zaken liever niet over beginnen”, zegt Van den Beukel, oud-werknemer van Shell en de NAM. ,,Maar als de huidige ontwikkelingen zich doorzetten, dan is een nieuwe discussie over het Groningenveld onontkoombaar.”

Nu de productie van Gronings gas is teruggeschroefd is Nederland meer afhankelijk van toevoer uit het buitenland, net name van Rusland. Dat land levert echter minimaal zolang het geen overeenstemming heeft bereikt met Europese landen over de ingebruikname van de gaspijpleiding Nordstream 2. Een andere manier om aan gas te komen is via schepen. Maar die verkiezen momenteel Azië omdat daar een hogere prijs voor het toch al dure gas – lng in dit geval – wordt betaald.

Ondertussen zijn de Nederlandse gasreserves slechts voor iets meer dan de helft gevuld, terwijl dat in deze periode van het jaar eigenlijk boven de 80 procent moet zijn, om goed voorbereid te zijn op een strenge winter.

,,Zo weinig gasreserves als nu heeft Nederland nooit eerder gehad”, zegt Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen. De reserves zijn zo laag omdat er in het koude voorjaar meer dan normaal gestookt is en omdat de (commerciële) eigenaren van de reserves afgelopen zomer veel gas verkocht hebben, omdat ze er een goede prijs voor konden krijgen.

Dat is niet erg zolang de reserves worden bijgevuld, maar dat gebeurt nu niet. ,,Dat maakt dat het logisch is dat er straks toch weer naar het Groningenveld gekeken gaat worden”, zegt Visser. Hoe groot hij de kans inschat dat de gaskraan weer structureel verder opengaat kan hij niet zeggen. Visser: ,,Maar áls het gebeurt, moet de opbrengst naar Groningen toe.” Per miljard kuub extra productie heb je het dan over minimaal 500 miljoen euro, rekent Visser voor.

Vrijdag kwam het ministerie van Economische Zaken met het besluit over de gaswinning voor de komende jaren. Hierin staat dat het ministerie het Groningenveld tot 2028 open wil houden voor als Nederland bij extreme winters extra gas nodig heeft. In een gemiddeld jaar wordt nog 3,6 miljard kuub gewonnen uit het Groningenveld. Bij een zeer koude winter kan dit tot 2028 verdubbeld worden, zo wil het ministerie. De NAM tekende vorige maand bezwaar aan tegen deze plannen en houdt vast aan 2023 als jaar waarin de gasputten gesloten moeten worden.

Het ministerie van Economische Zaken is niet van plan om het Groningenveld weer grootschalig in productie te nemen, benadrukt een woordvoerder van de minister. ,,Absoluut niet. Kan ik stellig over zijn. Het Groningenveld wordt gesloten en kan alleen nog als het echt extreem koud is worden gebruikt als reservemiddel. Maar ook daar willen we zo snel mogelijk een eind aan maken.”

,,Het ministerie zegt voorlopig niet: gooi die putten vol met cement”, zegt gasdeskundige Van den Beukel. ,,Nu wordt het Groningenveld opengehouden voor het geval van extreme en aanhoudende kou, maar als de leveringsproblemen aanhouden en erger worden, wat absoluut niet ondenkbaar is, krijg je een glijdende schaal en ontstaan er meer argumenten om in het licht van leveringszekerheid de putten open te willen houden.”

Net als de NAM wil ook de Gasunie de putten niet langer openhouden dan tot het jaar 2023 en roept het ministerie op meer baas te worden over de gasreserves. ,,Nu zijn het commerciële partijen die kunnen doen en laten wat ze willen met het gas in de opslaglocaties”, zegt woordvoerder Marie-Lou Grégoire van de Gasunie. ,,Dat is een te onzekere basis.”

Demissionair minister Stef Blok van Economische Zaken heeft deze week toegezegd om op korte termijn om tafel te gaan met deskundigen uit de gassector om ,,in het licht van de gewenste afbouw en uiteindelijke beëindiging van de gaswinning uit Groningen, de leveringszekerheid van laagcalorisch gas te borgen”.