Dit bereikte het nu gevallen kabinet-Schoof (niet) voor Groningen en Drenthe

• Het was de wens van de coalitie PVV, VVD, NSC en BBB: de Lelylijn en de Nedersaksenlijn voor snellere spoorverbindingen van en naar het Noorden. Ze gebruikten geld uit de Lelylijnpot echter voor de Nedersaksenlijn, waardoor het maar de vraag is of de Lelytrein er komt. Eigenlijk zijn beide spoorlijnen weer onzeker, want in de nieuwe constellatie kunnen zulke potjes gemakkelijk weer gaan schuiven. Niet voor niets wilde de regio haast maken met de Nedersaksenlijn.

• Plannen voor een mogelijke kerncentrale in de Eemshaven zijn niet van de baan. Het proces voor twee centrales die er moeten komen, werd al door het vorige kabinet onder Rutte ingezet. Het gevallen kabinet had daar nog twee kerncentrales aan toe willen voegen, maar dat proces moest nog beginnen. Dat de kerncentrales er nog steeds gaan komen, lijkt waarschijnlijk: die meerderheid is er wel in de Tweede Kamer. Het blijft overigens nog altijd veel waarschijnlijker dat ze in Zeeland komen dan in Groningen.

• In april stond minister van verkeer Barry Madlener (PVV) lachend op de Afsluitdijk. Hij maakte bekend dat we op de snelweg A7 tussen Winschoten en de Duitse grens 130 kilometer per uur mogen. Ook Drenthe krijgt een stukje over de A37 tussen knooppunt Holsloot en Zwartemeer.

• Dit kabinet ging door met gaswinning bij Warffum, tot ongenoegen van bewoners. In nieuwe onderhandelingen zou het kunnen dat dit wordt gestopt, omdat GroenLinks-PvdA en D66 tegen zijn. Maar of deze oppositiepartijen aan hun standpunten vasthouden is maar de vraag, want het gaat om veel geld. Het is het kabinet verder niet gelukt om een knoop door te hakken over de voorgenomen gaswinning bij Ternaard. In het hoofdlijnenakkoord van de coalitie was er al niets over te lezen, maar minister Sophie Hermans (VVD, klimaat) wilde de NAM laten afzien van gaswinning. De NAM wil wél door met de plannen om naar gas te boren onder de Waddenzee.

• De spreidingswet kwam begin 2024 groot in het nieuws. De Tweede en Eerste Kamer gingen akkoord met een erfenis uit Ruttes vierde kabinet: het eerlijk spreiden van asielzoekers over het land. De meeste gemeenten in Groningen en Drenthe vingen altijd meer asielzoekers op dan ze hoefden. De spreidingswet blijkt te werken en vermindert de druk in Ter Apel. Desondanks beloofde kabinet-Schoof deze wet in te trekken. Dat zal hoogstwaarschijnlijk niet meer gebeuren, nu de PVV-bewindslieden geen deel meer uitmaken van het kabinet.

Goed nieuws voor Ter Apel, waar een impasse was ontstaan. Het bezoek van asielminister Marjolein Faber (PVV) in Ter Apel werd als zeer teleurstellend ervaren. Bestuurders stelden keer op keer dat met Faber niet te overleggen viel. Ze voelden zich in de steek gelaten door Den Haag.

• Dit kabinet heeft vanwege de oorlog in Oekraïne het defensiebudget aanzienlijk verhoogd naar 2 procent van het bruto nationaal product en wilde het optrekken naar 2,5 procent. In het Noorden gebeurt er daardoor van alles. Het oefenterrein De Haar bij Assen wordt uitbreid, er komt een groter munitiedepot bij Staphorst, een klein depot in Kollumerwaard, uitbreiding van oefenmogelijkheden in Marnewaard, 4500 extra helikopterlandingen op oefenterreinen Groningen/Drenthe en het gebruik van de Eemshaven voor uitvoer van materieel en munitie. Ook zullen we meer F-35’s tegenkomen in ons luchtruim.   

• Het kabinet-Schoof moest het kabinet van ‘de regio’ worden, stelde premier Dick Schoof bij de start. Met meer ‘oog’ voor het platteland, het landelijk gebied, de provincies. Het is maar de vraag of dat altijd goed gelukt is. In Groningen is wel het Nij Begun-geld netjes voortgezet. Staatssecretaris Eddie van Marum (BBB) had enig krediet als rasechte Groninger met hart voor de provincie, al lukte het hem niet om extra geld voor isolatiemaatregelen los te peuteren. Het is de vraag of er weer zo’n toegewijde Groninger zal komen op het dossier.

• Landbouwminister Femke Wiersma (BBB) zou het helemaal anders doen voor de landbouw, maar heel anders werd het niet. Ze staakte wel het NPLG, een nationaal programma om het landelijk gebied opnieuw in te richten. Wat ervoor in de plaats zou moeten komen, kregen we niet te horen. Haar stikstofplannen zijn nooit concreet geworden. Dossiers op landbouw en natuur zijn totaal vastgelopen. Het zou voor veel boeren goed zijn als daar wat schot in zou komen: visie op de toekomst.

• Een grote wens van coalitiepartij NSC zag op het ministerie van Binnenlandse Zaken wel nog het levenslicht: het regionaal kiesstelsel. Als het minister Judith Uitermark (NSC) ligt, kiezen we in de toekomst 125 van de 150 Kamerleden via regionale stemmingslijsten. Groningen krijgt dan, op basis van inwoners, 4 zetels te verdelen. Drenthe 3 stuks. Alleen kandidaten uit de eigen provincie kunnen dan in Groningen en Drenthe op het stembiljet staan. Of dit positief uitpakt voor het Noorden is twijfelachtig: in de praktijk hebben Groningen en Drenthe nu méér Kamerleden dan waar we politiek recht op hebben in dit nieuwe systeem. Dit wetsvoorstel moet nog door de Kamer, of hij het haalt is zeer onzeker.

• Dit kabinet was druk met bezuinigingen op verschillende thema’s als cultuur, zorg, publieke omroepen en hoger onderwijs. Sommige van die bezuinigingen zoals de op hoger onderwijs zijn – ondanks fors protest door onder meer de Rijksuniversiteit Groningen – al doorgevoerd. Anderen staan nog in de voorjaarsnota. Daar kan nu weer aan gemorreld worden. Alleen: er zal wel een begroting moeten komen voor Prinsjesdag. Alles staat op losse schroeven.

• Uitgedeelde cadeautjes zijn niet langer zeker. Minister Mona Keizer (BBB) liet vrijwel onmiddellijk na de val al weten dat de huurbevriezing bij sociale huurwoningen van de baan is. Andere omstreden plannen die al wel zijn doorgevoerd (de verlaging van het eigen risico van 385 euro naar 165 euro, bijvoorbeeld) kunnen na nieuwe verkiezingen best weer sneuvelen.