Staatssecretaris Eric van der Burg staat de pers te woord voor het Spiekerhûs in Ter Apel. Foto: DVHN
Terwijl alle alarmbellen afgaan en hij goed begrijpt dat het geduld op is, komt staatssecretaris Eric van der Burg donderdag toch zonder concrete maatregelen naar Ter Apel. Hoe kan dat?
,,Dit is de laatste kans op goede hoop.” Zo vat burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen de stemming na het gesprek met demissionair staatssecretaris Eric van der Burg (Justitie en Veiligheid) donderdag samen.
Ja, heeft Van der Burg daarin gezegd, de speciale opvanglocatie voor overlastgevers en kansarme asielzoekers wordt snel uitgebreid. Ja, de risicogroep zal daarnaast meer worden gespreid over het land. En ja, hij begrijpt dat het geduld op is.
Maar concreet krijgen Van Oosterhout, zijn collega Jaap Velema en de gemeenteraad van Westerwolde donderdag nog niets in handen. Hoe dan? Wanneer? Waarom is het niet allang gebeurd? En hoe kan Ter Apel en omgeving erop aan dat deze afspraken, die een half jaar geleden ook zijn gemaakt, nu wél worden nagekomen?
Volgende week, belooft de staatssecretaris, volgt een brief waarin het zwart op wit komt te staan.
‘We worden niet gehoord’
,,Wij wilden antwoorden, maar nu moeten we wéér een brief afwachten”, reageert GroenLinks-raadslid Eize Hoomoedt zeer teleurgesteld namens de raad van Westerwolde. ,,We worden niet gehoord.”
Burgemeesters en gemeenteraad vragen al weken om de komst van de staatssecretaris naar Ter Apel. Zelf kunnen ze aan hun inwoners niet meer uitleggen waarom de procesopvanglocatie (pbl) – dit voorjaar gepresenteerd als dé oplossing tegen overlast – nog maar nauwelijks in bedrijf is. Dus moest de staatssecretaris dat maar komen doen.
Gemeenteraadsleden van Westerwolde op weg naar het gesprek met de staatssecretaris Foto: DVHN
Ondertussen lopen de spanningen in Ter Apel en Nieuw-Weerdinge op. Winkeliers zijn ten einde raad. Burgerwachten nemen het heft in eigen hand. Vorige week joeg een grote groep burgers achter een asielzoeker aan. De vrees dat het een keer misgaat is groot. Het is zaak om nu te handelen.
Van der Burg weet dat. ,,Het geduld is op. Ik snap de boosheid van de bevolking enorm. Tegelijkertijd is een burgerwacht nooit een oplossing, en eigenrichting zeker niet.”
Weinig grip op de uitvoering
Dat hij ondanks alle alarmbellen donderdag niet met maatregelen kwam maar met de belofte van een brief, laat zien hoe weinig grip de staatssecretaris heeft op de uitvoering. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), dat verantwoordelijk is voor de pbl, valt niet direct onder het ministerie van Justitie en Veiligheid maar is een zelfstandig bestuursorgaan, waarvoor de staatssecretaris wel politiek verantwoordelijk is.
Zijn uitleg over de vertraging van de pbl gaat over praktische zaken: de hogere hekken die nodig waren, het tekort aan personeel, een ‘ernstig incident’ met een medewerker, pbl-bedden die door de drukte nodig waren voor andere asielzoekers en gebrekkige ‘aanlevering’ van geschikte personen door de Immigratie- en Naturalisatiedienst.
Op zich begrijpelijke verklaringen, maar de achterliggende vraag blijft of er wel genoeg druk op is gelegd om deze problemen zo snel mogelijk te boven te komen. ,,Als ik zie hoe sommige zaken nog altijd niet geregeld zijn, valt me de mond open”, zegt Van Oosterhout.
‘We hebben geen alternatief’
Van der Burg stelt dat genoemde problemen grotendeels achter de rug zijn. Maar wannéér die honderd plekken daadwerkelijk in gebruik zijn weet hij nog niet. Net zoals hij nog wacht op ‘reële getallen’ van het COA over de spreiding van deze risicogroep over het land. Want als er buiten de pbl ook een deel van de risicogroep in de reguliere opvang van Ter Apel verblijft, zoals nu het geval is, lost het niets op.
Burgemeester Velema van Westerwolde moet het allemaal eerst zien en dan geloven. Toch ziet hij wel verschil met de niet-nagekomen afspraken van een half jaar geleden. ,,De staatssecretaris heeft zich hier nu persoonlijk aan gecommitteerd. Hij zal wekelijks of soms dagelijks aan ons rapporteren over de voortgang. Hij zegt dat het COA er klaar voor is en dat is mooi. We hebben geen alternatief.”
‘Het houdt een keer op’
De gemeenteraad van Westerwolde is het vertrouwen kwijt en het bezoek van de staatssecretaris heeft de raadsleden zeker niet gerustgesteld. De pbl lijkt de zoveelste belofte die wordt gebroken. De raad onderzoekt al langer of juridische stappen mogelijk zijn om het bestuursakkoord met het COA te ontbinden of aan te passen. ,,We hebben juridisch advies gekregen en beraden ons op stappen”, zegt raadslid Hoomoedt. ,,We werken aan een motie voor de volgende raadsvergadering.”
De laatste kans op goede hoop. Eric van Oosterhout lijkt met zijn woorden de stappen van de gemeenteraad van Westerwolde te ondersteunen. ,,Het houdt een keer op.”
