Zondebokken zonder prik. Sophie en Max horen bij de 13 procent die zich niet laat vaccineren. 'We leveren onze vrijheid in voor veiligheid. Maar verliezen uiteindelijk beide'
Nu de vierde golf oplaait zijn veel pijlen gericht op de 13 procent van de bevolking die niet is gevaccineerd. De druk om een coronaprik te halen neemt toe, net als het onbegrip voor de keuze om dat niet te doen. Wat voor impact heeft dat op ongevaccineerden?
Vrijheid. Dat is wat iedereen wil. De een laat zich vaccineren om bevrijd te zijn van beperkende maatregelen, de ander wil vrij zijn om juist géén prik te nemen.
,,Laat iedereen zelf een keuze maken’‘, zegt Sophie. ,,En respecteer die.’‘
Sophie is niet tegen vaccineren. Ze gelooft dat het werkt voor risicogroepen en dat het beschermt tegen ernstige ziekte. Ze begrijpt dat mensen zich laten inenten.
Zelf wil ze geen vaccin. ,,Ik ben gezond, niet kwetsbaar of oud. Ik laat niks in mijn lichaam spuiten als het niet nodig is.” Ze vindt ook niet dat zij het vaccin zou moeten nemen om anderen te beschermen. Niet omdat ze de gezondheid van anderen niet belangrijk vindt – ze houdt zich sinds het begin van de crisis aan de basisvoorschriften om verspreiding in te dammen – maar omdat de kwetsbaren zichzelf nu kunnen beschermen met een vaccin en zij bovendien wegblijft uit de drukte.
Sophie vertelt haar verhaal met goede vriend Max. De zondebokken, zo voelen ze zich soms. ,,Het is alsof je je steeds moet verantwoorden.”
Die controle-app is erger dan vaccineren
Ze begrijpen de frustratie in de samenleving wel. Het duurt lang, er zijn vrijheden ingeleverd, wetten gewijzigd, controlesystemen ingevoerd. ,,Allemaal voor het grote goed’‘, zegt Sophie. ,,En nu blijkt het nog steeds niet te werken. Wat zoek je dan? Een zondebok.”
Dat ze niet meer naar café of restaurant kunnen is nog niet zo’n probleem, sporten zou al erger zijn – ‘ik was net zo blij dat de sportschool weer open was’ – en met een coronapas voor op het werk komt het toch wel bijna neer op dwang.
Dat je je als ongevaccineerde wel kunt laten testen om toch toegang te krijgen, biedt voor Sophie en Max geen soelaas. Want ze hebben een nog grotere weerstand tegen die registratieplicht, die controle-app, dan tegen vaccineren.
,,Nederland is altijd een vrij land geweest”, zegt Sophie. ,,Je kon zeggen wat je wil, geloven wat je wilt, was vrij om te beschikken over lichaam en geest. Die vrijheid is voor mij de basis. Nu moet ik in een app mijn gezondheidsstatus laten zien als ik naar de kroeg wil!”
Nog erger dan dat ze misschien wel QR-codes gaan checken op het werk, vindt ze het dat de wet wordt gewijzigd om dit soort dingen mogelijk te maken. ,,Dan is dit niet meer mijn land. Dan wil ik weg. Alleen gebeurt het in het buitenland ook. Ik zou zeggen: .’’
Max volgt de ontwikkelingen vol verbazing – ‘ik zit vaak te vloeken als ik in de auto naar Radio 1 luister’ – over hoe makkelijk mensen al die controlemechanismen maar accepteren. ,,We leveren onze vrijheid in voor veiligheid. Maar uiteindelijk verliezen we beide.”
‘We weten niets’
Dat de meerderheid van de ic-patiënten niet gevaccineerd is, terwijl ongevaccineerden slechts 13 procent van de bevolking uitmaken, wijst er inderdaad op dat vaccins beschermen tegen ernstige ziekteverschijnselen, erkent Sophie. ,,Maar we hebben het wel over 250 mensen op een bevolking van 17 miljoen mensen. Wat zegt dat? Ze worden onderscheiden in gevaccineerd en ongevaccineerd, maar wie zijn ze verder? We weten niets.’‘
Je kunt deze crisis niet versimpelen tot wel of niet vaccineren, vinden Max en Sophie. Max: ,,Ik geloof er niets van dat die laatste 13 procent het verschil gaat maken. Ze zeiden eerder toch ook dat een vaccinatiegraad van 70 of 80 procent genoeg zou zijn?’‘ Sophie: ,,En de werking van de vaccins neemt alweer af. Je ziet dat het percentage gevaccineerden in de ziekenhuizen toeneemt.’‘
Deze crisis is vooral zo groot geworden doordat overheden niet waren voorbereid, dat er niet is geluisterd naar waarschuwingen, zegt Max. ,,Deze pandemie was voorspeld, we hadden de zorg erop kunnen voorbereiden. Dat is niet gebeurd. En nu kunnen we het niet aan.’‘
En al begrijpen ze dat die situatie niet even snel is op te lossen met wat extra bedden, horen ze ook niets over extra investeringen in die zorg of wervingscampagnes voor nieuw ic-personeel. ,,Ik zie geen posters hangen, ik hoor geen oproepen’‘, zegt Sophie. En dat terwijl er toch opeens miljarden beschikbaar zijn om de crisis te bestrijden, merkt Max op. Al dat geld voor die apps en registratie; steek het in de zorg.
Vertrouw op eigen keuzes en afwegingen
Ook over de grote kans dat dit soort virussen door onze manieren van vleesproductie en -consumptie overspringen van dier op mens is vaak alarm geslagen. Max: ,,Ik eet al jaren bijna geen vlees meer, omdat het om allerlei redenen slecht is, en die virusoverdracht is nog een extra reden om het niet te doen. Maar nu gaan ze wel mij verantwoordelijk stellen voor de volle ziekenhuizen. Dat voelt krom.’‘
Het gaat er niet om dat degenen die wél vlees eten schuldig zijn, het gaat erom dat je niet naar elkaar moet wijzen, zegt Sophie. ,,Iedereen maakt zijn eigen keuzes en afwegingen. Daar moet je op vertrouwen. Als je zelf vrijheid wil, respecteer dan ook de vrijheid van de ander.’‘
