De Groningse bodem is onrustig. In het aardbevingsgebied trilde de grond maandag binnen 24 uur drie keer. ‘s Ochtends in Zeerijp, ‘s middags in Appingedam en ‘s avonds opnieuw in Zeerijp. Is dit bijzonder? ,,Ja’’, zegt seismoloog Laslo Evers van het KNMI.
,,Meerdere bevingen op één dag, dat komt vaker voor’’, zegt Evers. ,,Ook dit jaar hebben we dagen gehad met twee bevingen. Maar drie bevingen waarvan twee duidelijk voelbaar zijn? Dat is uitzonderlijk.’’
De drie bevingen van maandag hadden magnitudes van respectievelijk 2,5 (Zeerijp), 1,8 (Appingedam) en 2,3 (Zeerijp). Op Twitter leidt het tot een storm aan reacties. Ook bij het KNMI is het sinds gisteren behoorlijk druk. ,,Maandagochtend belden we elkaar wakker om aan het werk te gaan. Wij moeten zorgen voor de directe informatievoorziening. Het liefst binnen enkele minuten. Voorts komt er media-aandacht. Na gisteren staan alle meters op scherp en houden we het nog nauwlettender in de gaten.’’
Nog een grotere beving op komst? Dat is niet te zeggen
Of de onrustige bodem nu betekent dat er een zware beving aan zit te komen, is niet te voorspellen. ,,We kunnen daar op voorhand niets over zeggen. Het is heel grillig. Soms hebben we een paar weken achter elkaar meerdere bevingen. Maar het kan na een beving ook zo maar weer weken rustig zijn. Aardbevingen door gaswinning kunnen we niet zien aankomen. We hebben in de afgelopen jaren geen patroon ontdekt.’’
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) ziet toe op de veiligheid en milieubescherming bij mijnbouwactiviteiten. ,,Drie bevingen van deze sterkte in korte tijd geeft het gevoel dat er misschien een zwaardere beving aankomt. Zoals het KNMI al heeft aangegeven is dat niet met zekerheid te bepalen. Wat deze bevingen ons wel weer duidelijk laten zien is dat aardbevingen nog steeds plaatsvinden en dat bevingen met een magnitude van boven de 2.0 niet uit te sluiten zijn’’, zegt woordvoerder Cynthia Heijne (SodM). De organisatie blijft daarom benadrukken dat de versterkingsoperatie echt nodig is.
Volgens de cijfers van het KNMI zijn er dit jaar in totaal 38 bevingen geweest in Groningen. Zes daarvan hadden een magnitude van meer dan 2.0 op de schaal van Richter.
Gaskraan weer open?
Op Twitter wordt door inwoners van het gasgebied gespeculeerd dat de gaskraan stiekem verder open wordt gezet. SodM heeft daarvoor geen enkele aanwijzing gevonden. ,,Daarnaast vinden de aardbevingen plaats in een gebied waar al jaren niet meer gewonnen wordt.’’ De huidige productieputten liggen zo ver van Zeerijp dat enige directe invloed van de huidige productie volgens het SodM uitgesloten is.
De technische experts van SodM hebben de bevingen van gisteren direct onder de loep genomen en hebben contact gezocht met de NAM en de gemeente Eemsdelta voor aanvullende informatie.
Minder gas, nog steeds bevingen. Hoe zit dat?
Uit studies blijkt dat Groningen nog jaren rekening moet houden met aardbevingen. Zelfs als de gaskraan is dichtgedraaid. ‘Hoe lang dit nog zal duren, weet niemand’, schrijft het SodM in een advies van 19 juni 2020. Dinsdagmiddag schrijft de organisatie op haar site dat het een ‘langzaam proces is dat nog tientallen jaren kan duren.’
De bevingen die nu plaatsvinden, hebben niet zoveel te maken met de huidige gaswinning in Groningen: ze zijn het resultaat van de afgelopen zestig jaar. De jarenlange gaswinning heeft voor drukverschillen gezorgd in het Groningen-gasveld. Zo is de druk rondom de clusters in Loppersum, waar al een tijdje geen gas gewonnen wordt, relatief hoog. In het zuiden, waar nog wel gas naar boven wordt gehaald, is de druk lager.
Die drukverschillen zijn zich aan het vereffenen. Oftewel: aardgas stroomt van plekken met een hoge druk, naar een lage druk. Dat zorgt voor spanning op breuken in de diepe ondergrond en dat kan weer tot bevingen leiden.
Dat betekent volgens SodM niet dat het dichtdraaien van de gaskraan uiteindelijk geen effect heeft. Heijne: ,, Pas als de druk weer min of meer gelijk is in het veld, zullen de aardbevingen stoppen. Wel zal het aantal bevingen en de kans op zwaardere bevingen gedurende deze tijd afnemen.”
Update: er is een reactie van SodM toegevoegd aan het artikel tussen 14.00 en 15.00 uur.
