Jan Rietman in een volle De Kuip, enkele maanden na het plasincident. Foto: Nationaal Archief
Jan Rietman was in 1985 een van de bekendste presentatoren van Nederland. Die stond in Veenoord, deze week 40 jaar geleden, op z’n gemak tegen een boom te urineren totdat fotograaf Wessel Berkhout uit Sleen hem in de smiezen kreeg. Het werd een fikse ruzie.
Een vette lach aan de andere kant van de lijn. Ja, de foto van een wildplassende Jan Rietman zou hij nog wel ergens op zolder moeten hebben liggen. Wessel Berkhout (68), tegenwoordig wonend in Emmen, is voormalig verslaggever en fotograaf.
Decennialang gaf hij huis-aan-huiskrant De Tweelingdorper uit in tweelingdorpen Nieuw-Amsterdam en Veenoord en vanuit die rol is hij eigenaar van een omvangrijk fotoarchief. „Ik kijk straks wel even voor je op zolder”, zegt hij.
'Ruzie om plasje’
Het is alweer 40 jaar geleden dat Berkhout – toentertijd 28 jaar oud en nog wel eens in voor een geintje – Rietman fotografeerde in de opvallende pose. Een kort kolommetje op de voorpagina van Nieuwsblad van het Noorden getuigt daarvan. ‘Ruzie om foto van plasje Jan Rietman’, kopte de voorloper van DVHN op 24 juni 1985.
„Nu je het zo zegt”, zegt Berkhout, „herinner ik me het ook wel weer. Het haalde zelfs de voorpagina bij jullie, ofniet?” Gegrinnik aan de andere kant van de lijn.
In Veenoord waren er die dag twee dingen aan de hand. Het was bloedheet en het mediacircus van Los Vast met Jan Rietman streek neer in het dorp voor een optreden. Los Vast was een immens populair radioprogramma van de NCRV op Hilversum 3 en de presentatie lag in handen van muzikant Rietman.
„In die tijd was hij de gevierde ster”, zegt Berkhout. Met Los Vast ging hij door het hele land, waaronder vijftien keer in een uitverkocht Ahoy en drie keer voor 60.000 bezoekers in stadion De Kuip in Rotterdam.
'Jan, kijk eens’
Er viel wat te zien in Veenoord die dag. In een afgeladen volle feesttent, naar schatting kwamen er zo’n 5000 feestgangers, bracht Rietman met andere artiesten volgens de krant een ‘spectaculaire show’. Vanwege de bloedhitte hadden de dames van de EHBO het die middag ook druk. Er zouden zeker honderd party animals zijn flauwgevallen tijdens het optreden.
Berkhout was erbij. „Ik was gevraagd door de organisatie om foto’s te maken van dit evenement. Ik meen dat dit in het kader van 125 jaar Veenoord en Nieuw-Amsterdam was.”
Berkhout kreeg voor zijn foto’s van de organisatie ‘carte blanche’. Zet alles er maar op, aldus de organisatie. Dus toen Jan Rietman, op dat moment 32 jaar, na twee uur zweten en dampen in de feesttent naar buiten stiefelde om een kleine boodschap te doen, bedacht de ingehuurde fotograaf zich geen moment.
Terwijl Rietman zich onbespied waande en een grote boog tegen de bast liet kletteren, riep Berkhout in al zijn joligheid: „Jan, kijk hier eens”. Rietman keek op en Berkhout knipte van tientallen meters afstand.
Omringd door kleerkasten
Nou, dat was niet de bedoeling! Rietman ontstak in woede en rende achter Berkhout aan. „Het werd een heel gedoe”, herinnert de oud-fotograaf zich. Ineens werd hij omringd door beveiligingsmedewerkers van NCRV, kleerkasten die hoog boven de gedrongen Berkhout uit torenden. „Hier met dat rolletje”, brulde Rietman.
Maar dat was de fotograaf niet van plan. „Wij van de pers laten ons niet snel tegenhouden door een mening. Als ik het rolletje zou afgeven, was ik bovendien al mijn foto’s kwijt”, zegt Berkhout.
'Ik spaar Rietman'
Even later zat hij om de tafel voor een spoedoverleg met de organisatie van het feest en Rietman zelf, bij wie het stoom uit de oren kringelde. Er werden afspraken gemaakt dat Berkhout de gewraakte foto niet zou publiceren. „Dat zou ook niet leuk zijn geweest. Het was bedoeld als een geintje. Ik kwam Rietman tegen op het podium en het werd steeds amicaler. Ik had het niet hoeven doen. Maar god ja, je bent jong en je doet wat.”
Uiteindelijk werd de hoogopgelopen ruzie beslecht. „Ik heb het negatief van de foto afgestaan”, zegt Berkhout. „Maar ik heb nog wel een foto laten afdrukken bij een snelprinter. Ik denk dat die nog wel op zolder moet liggen. Ik wil 'm best opzoeken, maar ik wil de foto niet gepubliceerd hebben. Dat heb ik toen afgesproken en daar houd ik me aan.”
Hij schiet nog eens in de lach. „Ik spaar Jan Rietman. Ach, weet je wat het is. Het is een leuke herinnering. En die laat ik gewoon bij mij op zolder liggen.”
