Waarom is Emmen epicentrum anti-pietprotest? Vijf vragen over Zwarte Piet in Emmen

Daarvoor moeten we terug naar 2019. De landelijke publieke omroep was toen al overgestapt op roetveegpieten op televisie. Enkele Emmenaren kwamen met een alternatief lokaal sinterklaasjournaal met traditionele pieten, dus zwart van kleur. Burgemeester Eric van Oosterhout speelde daarin een gastrol. Ook de stichting Sinterklaas Emmen pleitte toen openlijk voor het behoud van Zwarte Piet.

Dat leverde felle kritiek op uit de hoek van tegenstanders. Die manifesteerden zich bij de intocht van de goedheiligman dat jaar. De politie kon ternauwernood een confrontatie tussen voor- en tegenstanders in het centrum voorkomen. Dat hele circus dreigt zich dit jaar te herhalen.

Dankzij corona ging er een streep door twee opeenvolgende intochten. In aanloop naar die van aanstaande zaterdag organiseerde de gemeente een gesprek met lokale sinterklaascomités en voor- en tegenstanders van Zwarte Piet. Dat gesprek in de Grote Kerk, dat achter gesloten deuren plaats vond, stond onder leiding van dominee Menso Rappoldt.

Deelnemers laten weten dat het een emotionele en openhartige bijeenkomst was. Daarbij lijken nagenoeg alle betrokkenen het erover eens te zijn dat Zwarte Piet langzaam maar zeker uit het Emmer straatbeeld verdwijnt. Over de snelheid waarmee dat gaat gebeuren verschillen de inzichten.

Volgens burgemeester Eric van Oosterhout vraagt een gepolariseerde kwestie een lange adem. Hij is van mening dat het aan de samenleving is om de inhoud van volksfeesten en bijbehorende figuren te bepalen, en dat de overheid daarin niet dwingend moet zijn. Van Oosterhout ziet een voorzichtige ontwikkeling richting roetveegpieten in Emmen. ,,Zie het als een rietje dat heel langzaam gebogen wordt, die moet je niet in een keer hard buigen. Dan knakt er iets.’’

De gemeente gebruikt in haar eigen uitingen vanaf dit jaar geen beelden meer van Zwarte Piet.

Vrijwilligers die zichzelf ‘zo zwart als roet’ willen laten schminken mogen dat doen. In sommige dorpen van Emmen leeft die wens nog steeds, hoewel de meeste besturen van comités een geleidelijke afname zien.

De eis van een dozijn jonge activisten dat maandag de raadsvergadering van Emmen platlegde voor een lokaal verbod van Zwarte Piet, is dus niet ingewilligd.

De afkeer van die demonstratie in politiek Emmen is groot. Ook bij medestanders van de eis tot afschaffen van de in hun ogen racistische karikatuur. Zij geloven dat dit de broze lobby in Emmen geen goed heeft gedaan en er een flinke scheut olie op het vuur is gegooid.

Nou, de intocht van aanstaande zaterdag zal waarschijnlijk niet alleen veel kinderharten sneller doen kloppen, ook demonstranten zullen present zijn.

In appgroepen van onder andere voetbalsupporters gaat de oproep al rond om te helpen ‘met de orde te handhaven’. Dat laat de gemeente Emmen liever over aan de politie. Ook zijn er Emmenaren bezig met het organiseren van een alternatief ‘Oer-Hollands Sintfeest’ met ‘pieten zwarter dan ooit tevoren’. Daarmee lijkt Emmen in de frontlinie van de pietentwist te blijven.