Voor ijs, patat en bier betalen we meer dan ooit. Dit vinden ondernemers in Drenthe van de prijsstijgingen en hier vind je het goedkoopste ijsje

Op het moment dat we snackbar De Wichter vlakbij het station in Emmen bezoeken, is net de nieuwe rekening voor het frituurvet binnen. Voor het aanzetten van de frituurpannen betalen snackbarhouders veel meer, maar ook de frituurolie is door de oorlog in Oekraïne veel duurder.

,,Weer omhoog”, verzucht de eigenaresse. Ten opzichte van vorig jaar zomer is de prijs van een patatje met 30 cent omhoog gegaan van 2 euro toen naar 2,30 euro nu. Voor een patat met betalen we 2,50.

,,Dat was toen ik hier dertien jaar geleden begon nog 1,20’’, lacht vaste medewerker Linda. Ze merkt wel een terugloop in klandizie, of beter gezegd dat er minder mensen na de coronacrisis de weg naar snackbar hervonden. ,,Scholieren halen hun lunch bij de supermarkt hiernaast. Ook zijn mensen minder geneigd om een biertje bij de patat of een ijsje na afloop te nemen.’’

Volgens haar helpt naast de prijsstijging ook de cafetariadichtheid in Emmen niet. ,,We hebben onze buren (Snackbar Charlie, patat met voor 2,70), twee in Emmermeer en een hele reeks in het centrum hier in de buurt.’’

Martijn Oostenga van Snack&Zo in Havelte is trots op zijn patat. Hij serveert er een flinke hoeveelheid van in een kartonnen bakje met een apart compartiment voor de mayonaise. ,,Vanuit de hele omgeving komen mensen hier een patatje eten.’’ Kosten: 2,80 euro voor een portie patat met mayo.

,,Ik heb de prijs van een bakje zonder net verhoogd van 2,00 naar 2,30 euro. Moest wel. Mijn energiekosten zijn verdubbeld en de prijs van frituurvet is met 50 procent omhoog gegaan. Een prijsverhoging met pijn in het hart? Nee, alles heeft z’n prijs en ik wil niet inboeten op kwaliteit. En vooralsnog merk ik niet dat mensen er een patatje minder om eten.’’

Bij Burger Queen in Assen, de snackbar die vorige maand uitbreidde met een grote lunchroom, proberen ze de prijs laag te houden. Hier eten we het goedkoopste patatje met: 2,20 euro. „Natuurlijk merken wij ook dat de olie duurder wordt. Maar ik vind dat je schappelijk met die stijgingen moet omgaan”, zegt eigenaresse Sevilay Groenewold.

Hoe ze de eigen marges dan bewaken? „Goochelen en even nadenken”, zegt ze. „Gemiddeld zijn we 12 procent in prijs omhoog gegaan, sommige oliegerelateerde producten zijn zelfs 25 procent duurder.” De prijsstijgingen worden hier slim doorgevoerd: het veelverkochte patatje steeg maar een paar cent in prijs. Van minder klanten door de hoge prijzen hebben ze hier naar eigen zeggen geen last. „Wij zijn een budget snackbar, mensen geven hier graag hun geld uit.”

Afgelopen week kwamen de halfjaarcijfers van Heineken naar buiten. ‘s Lands bekendste brouwer maakte een megawinst, maar berekende horeca-ondernemers toch fors hogere prijzen door. Wat betekent dat voor een pilsje van de tap?

,,Wij zijn eind mei van Heineken overgestapt naar Hertog Jan’’, zegt Frank Tapper, een biersommelier in Emmen en eigenaar van café De Gouden Leeuw aan de Matissepassage. Van opluchting is niet per se sprake, omdat Tapper als geen ander weet dat biermerken elkaar nauwlettend in de gaten houden qua prijs en Heineken dus een nieuwe trend zet.

Een pilsje van de tap is nu 2,80 euro, dertig cent duurder dan vorige zomer. Dat is exclusief de nieuw verwachte prijssprong. ,,Maar het gaat niet gelijk omhoog hoor. We moeten de marge een beetje verdelen over de rest van het aanbod. Mijn hoofdmoot blijft bier, ik hoor in mijn omgeving mensen vooral klagen over duurdere eterij. Mijn gasten laten het biertje er in ieder geval nog niet om staan.’’

Reinder Ensing en vrouw Annelies zijn de vijfde generatie uitbaters van het gelijknamige dorpscafé in Peize. Op deze warme middag tapt Ensing een ijskoude Heineken van de tap. Maar ze balen van de tussentijdse prijsstijging en onderzochten alternatieven. „Er is weinig keuze. Brand en Amstel zijn ook van Heineken. Hertog Jan is nog een optie. Maar als Heineken de prijs verhoogt volgt de rest meestal ook”, weet Ensing. Vlak voor de zomer verhoogde Ensing de prijs van een Amsterdammertje van 2,50 euro naar 2,80.

Daar blijft het voorlopig bij, zegt Ensing. „Om de prijs nu opnieuw te verhogen voelt niet goed.” Ensing merkt niet dat gasten de biertjes laten staan, integendeel. „Mensen zijn wel goed gezind naar de horeca toe.” Dat magnaat Heineken de prijs een tweede keer verhoogt dit jaar, terwijl het bedrijf een miljoenenwinst maakt, schuurt. „Heineken maakt zo’n winst, dan kunnen ze daar best wel wat makkelijker denken over het doorberekenen van die prijs”, vindt de café-eigenaar.

Gert en Roelie Boverhof van ‘t Wapen van Ruinen hebben ook Hertog Jan op de tap. Voor een goed gekoeld pilsje van 0,25 liter (een halve halve liter) wordt 2,95 euro gerekend. Het uitzicht op de Ruiner Brink is gratis. ,,Zo lang het kan, verhogen we de prijs niet’’, zegt Roelie. ,,Of we dat kunnen volhouden, weet ik niet. Heineken heeft de prijzen nu verhoogd, Hertog Jan niet. Maar blijft dat zo?’’

Gert: ,,Als de brouwerij de prijzen verhoogt en wij doen dat niet, dan verdienen we natuurlijk minder. En ik weet niet hoeveel prijsverhogingen er nog aan zitten te komen, maar op een gegeven moment zullen we wel móéten volgen.’’ Een plafond is er ook, denkt Roelie. ,,Dat hebben we bij de koffie gezien. Die werd duurder en duurder. Als je daar als horecabedrijf telkens in meegaat, komen er op een gegeven moment gewoon minder gasten en schiet je je doel voorbij.’’

Een bolletje schepijs: héérlijk bij dit warme weer. Maar betaalde je daar voor de coronacrisis vaak een euro voor, nu is die prijs een zeldzaamheid geworden. Volgens de voorzitter van de brancheorganisatie van ambachtelijke ijsmakers zou de prijs voor een ‘exclusieve’ smaak zelfs naar twee euro moeten.

Een superexclusief ijsje eten we in Peize. Dagbesteding Ons T Hoes is namelijk de enige plek waar je schepijs van Keet Koe-tje koopt. Op twee andere plekken in het dorp is het ambachtelijke ijs van dorpsgenoot Geke Ensing-Hommes in bakjes te koop.

Begeleider Harma Venema en Cynthia hebben al heel wat bolletjes geschept uit de met vrolijke ijsmagneetjes (gemaakt door Cynthia) versierde vitrine. „We verkopen dit ijs sinds juni vorig jaar”, zegt Venema, terwijl ze bolletjes peren- en pistache-ijs uit de bakken schept. De prijs is onveranderd: 1,25 per bol. Om te checken of een prijsverhoging in het vat zit belt Venema Ensing-Hommes. „Ik denk niet dat ik dat dit jaar doe”, zegt de ijsmaakster. „De melk is wel duurder geworden, maar ik doe alles zelf. Aan zo’n prijsverhoging hangt heel wat vast.”

Vooral een praktische overweging dus. „Ik weet dat ik nog wat overhoud en ik heb liever plezier in het werk dan dat ik de hele dag met de kop in de papieren zit”, zegt ze. Wel kijkt ze naar wat andere ambachtelijke ijsmakers rekenen. Ze schrikt er soms van. „Ik denk dat de prijs ook een beetje afhangt van waar je zit. Wat ze in het Westen vragen is echt niet normaal!”, zegt ze.

IJssalon Smaak in Diever heeft een keur aan smaken en kleuren in de vitrine. Vers ambachtelijk boerenijs. Maar daar hangt ook een prijskaartje aan: een bolletje doet 1,75 euro. Voor de sneller rekenaars: voor een bakje met twee bolletjes moet 3,50 euro worden afgerekend. En ja, dat is inclusief de recent doorgevoerde prijsverhoging, weet de medewerkster. Het bolletje chocola en cheesecake laten zich overigens heerlijk smaken.

Toscana is een begrip in Emmen. De familie Lozeman begon er eind vorige eeuw mee in het centrum en winkels van het ijsimperium zitten inmiddels in heel Noord-Nederland. Maar wie nog de oude prijs van twee bollen voor 2,50 verwacht komt van een koude kermis thuis. Inmiddels is dat 3 euro. De eerste bol is dit jaar van 1,40 naar 1,50 gegaan. Bol twee kent geen korting meer. Nazaat Ruud Lozeman runt de boel. Hij levert aan de eigen zaken, maar ook aan andere horeca in bijvoorbeeld pret- en vakantieparken. Hij verklaart waarom ook Toscana de prijzen moest verhogen.

,,We zagen het de afgelopen jaren al in de prijs van melkpoeder, daarom hebben we begin dit jaar besloten tot de nieuwe prijs. Maar toen ging Poetin ook nog gekke dingen doen’’, zegt Lozeman.

De graansilo Oekraïne op slot, de mislukte suikeroogst en ‘arrogante Italianen’ die de prijs voor toegevoegde ingrediënten de lucht in gooiden. De fel verlichte vitrines over al dat lekkers loopt bovendien ook niet op water. Als iemand merkt dat alles duurder wordt, is het de Emmer ondernemer. De goede zomer, en de klantengroei ten opzichte van de coronajaren kan die schadepost nauwelijks wegpoetsen.