Populaire kandidaten kunnen alsnog raadslid worden. Drenthe kiest meer vrouwen in de lokale politiek

Voor 31 kandidaat-raadsleden wordt het een spannende ochtend. Om 10.00 uur maken de twaalf Drentse gemeenten de definitieve uitslag bekend van de verkiezingen van afgelopen week. Op basis van de voorlopige tellingen zullen deze kandidaten alsnog hun verwachte zetel verliezen aan een partijgenoot die lager op de lijst stond, maar meer stemmen vergaarde.

Twee zaken vallen daarbij op. Partijen die er voor kozen geen vrouw op de eerste plekken op de lijst te zetten werden daar door kiezers op gecorrigeerd.

Een ander deel van de met voorkeur verkozen kandidaten zijn bekende politici uit de eigen de wijk of dorp. Vooral bij lokale partijen lijkt dat het geval. Zo is het in Coevorden de gehele negenkoppige fractie van BBC gelukt per kandidaat genoeg stemmen te halen. Er valt zelfs een kandidaat met veel stemmen alsnog buiten de boot.

De meeste wijzigingen worden verwacht in Aa en Hunze, zes in totaal. In Westerveld blijft de volgorde van de kandidatenlijsten in tact, niemand kreeg daar zoveel stemmen om een partijgenoot van een zetel te stoten. Westerveld is de kleinste gemeente van Drenthe en daar liggen de eisen voor een ‘voorkeurszetel’ hoger.

Emmen is een voorbeeld van een gemeente waar kiezers meer vrouwen in de raad willen dan politieke partijen zelf beoogden. Zowel bij het CDA, SP en de PVV is een vrouwelijke kandidaat omhoog gestemd ten gunste van een man. Ook in Assen gaat het om een trio vrouwen bij Plop, SP en VVD. Bij 50Plus gebeurde het omgekeerde: mannelijke kandidaat Dries Zwikker kan een zetel claimen ten gunste van eerste vrouw op de lijst Habiba Aharouil.

Vooral stemmers op GroenLinks en D66 kozen vaak voor een vrouw. De nummer twee van GroenLinks Assen Ria Haan kreeg meer stemmen dan haar lijsttrekker Sjoerd Bakker. Beiden worden overigens gewoon raadslid. In Midden-Drenthe kreeg nummer drie Liesbeth Visser meer stemmen dat lijsttrekker Rudie Weima. Daarmee heeft Visser recht op de enige GroenLinks zetel, maar ze laat deze toch aan Weima.

Bij D66 eindigden de nummers twee in Emmen en De Wolden vlak achter hun lijsttrekker. Op beide plekken behaalde de partij 1 zetel en die zal in principe worden ingenomen door een man. In Aa en Hunze is het kandidaat Marita de Groot gelukt om haar partijgenoot Bert Jager een zetel af te snoepen.

Een aantal populaire kandidaten wist vanuit een lage positie op de lijst de raad binnen te stormen. Stemmenkanon Marcel Poelman uit Nieuw-Amsterdam behaalde maar liefst 1253 stemmen voor zijn partij Wakker Emmen. Dat deden weinig Drentse politici hem na, een paar lijsttrekkers in grote gemeenten daargelaten. Poelman stond op plek 12 op de lokale lijst en was sowieso verkozen op basis van de verkiezingsuitslag.

PvdA’er Henk Santes wist in Aa en Hunze ook vanaf plek 12 op te stomen naar een raadszetel. Zijn partij haalde drie zetels en één daarvan is in principe voor hem. In De Wolden stijgt boer en waterschapsbestuurder Rudi Hooch Antink van plek 15 naar een plek in de raad voor Gemeentebelangen, mocht hij dat willen.

Dat geldt overigens voor alle lokale kandidaten. Ze mogen de zetel ook weigeren. De ervaring leert dat sommige raadsleden dat doen om de voorkeur van de partij aan te houden.

In Drenthe lijkt geen enkele lijstduwer verkozen. Lijstduwer is een symbolische functie die partijen vaak aan lokale bekendheden of ervaren wethouders gunnen om zoveel mogelijk stemmen binnen te harken. In Drenthe bleken de eerste vrouwen en local heroes (m/v) er met de buit vandoor te gaan.

Officiële uitslagen worden maandagochtend bekend gemaakt vanuit alle gemeentehuizen in Drenthe. Het formele moment dat de oude gemeenteraad vertrekt en de nieuwe raad aan het roer staat is dinsdag 29 maart om middernacht. Voor die tijd worden alle nieuwe raadsleden geïnstalleerd. Tot die tijd kan er nog een stoeltjesdans ontstaan.