De lege uren zijn gekmakend in de noodopvang in de Expo Assen. Khalid (25), Yahia (31), Walid (19) en Ahmad (26) wachten maanden op dat ene gesprek dat hun leven kan veranderen. 'Iedereen huilt hier wel eens'
Walid, Yahia en Khalid bij de Expo Assen. Foto: Marcel Jurian de Jong
In de noodopvang in de Expo Assen is elke dag een kopie van de vorige. Vluchtelingen uit onder meer Syrië, Jemen, Irak en Libanon wachten hier maanden op dat ene gesprek dat hun leven voorgoed kan veranderen.
In de Expo Hal naast het TT Circuit zitten sinds eind november vijfhonderd vluchtelingen, onder meer uit Syrië, Irak, Libanon en Jemen. De meesten zitten hier al maanden.
Ze sjokken wat rond. Liggen op bed in één van de ruim honderd cabines, waar vier personen kunnen slapen. Warmen een prak op in de magnetron. Staan onder de douche in één van de hokjes die in een lange rij tegen de wand van de evenementenhal staan. Sommigen spelen een potje pingpong. Maar daar is na drie maanden de lol wel af.
Ze willen maar één ding: een verblijfsvergunning.
Wachttijden enorm
Die vergunning opent de poort naar werk. Naar mogelijkheden om achtergebleven familie zo snel mogelijk naar Nederland te halen. Maar daarvoor is een tweede gesprek met de Nederlandse Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) nodig.
Met de massale toestroom van Oekraïners zou je bijna vergeten dat overal in Nederland ook mensen worden opgevangen die zijn gevlucht voor het geweld in het Midden-Oosten. Anders dan Oekraïense vluchtelingen moeten zij zich wel melden voor een verblijfsstatus. Volgens Vluchtelingenwerk wachten duizenden asielzoekers al langer dan zes maanden op een besluit van de IND. Wachttijden zijn enorm. De druk op de IND was al enorm en dat neemt alleen maar verder toe.
De noodopvang in de Expo Hal is daarom in overleg met de gemeente verlengd tot september, ook om mensonterende toestanden te voorkomen bij het aanmeldcentrum Ter Apel.
Situatie in Ter Apel is 'beschamend'
Ondanks noodopvanglocaties zoals de Expo Assen wordt de problematiek bij het aanmeldcentrum in Ter Apel steeds nijpender. Dat zei burgemeester Koen Schuiling van Groningen afgelopen weekend.
Terwijl gemeenten over elkaar buitelen om goed te doen met opvang voor Oekraïense vluchtelingen, hebben statushouders volgens de burgemeester het nakijken. „Het is een andere categorie mensen of zo, ik weet het niet. Het is beschamend”, zei hij. Volgens Schuiling spelen kinderen er tussen het afval.
Lege uren zijn gekmakend
Khalid (25) trommelt met zijn vingers op het tafelblad. „Dat gesprek met de IND bepaalt mijn toekomst. Laat me werken. Belasting betalen. Ik wil geld kunnen sparen om mijn familie over te laten komen.” Zijn moeder en vier broertjes en zusjes zijn nog in Syrië. Hij probeert zijn verdriet niet te laten zien. „Maar iedereen huilt hier wel eens.”
Khalid kan weinig anders doen dan wachten.
De lege uren. Ze zijn gekmakend.
Khalid maakt video's over Assen voor zijn TikTok-account. Foto: Marcel Jurian de Jong
‘Ze worden betaald om aardig te zijn’
Khalid hoopt zo snel mogelijk de noodopvang te kunnen verlaten. Binnen de muren is alles schijn, zegt hij. „Je leeft hier in een bubbel. Dit is niet het echte leven. De mensen van COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) zijn aardig en ze lachen altijd. Maar ze worden betaald om aardig te zijn.” Niet dat hij klaagt, vergis je niet. Hij is gedreven tot op het bot om wat te maken van zijn benarde situatie.
In zijn vaderland had hij het goed. Hij volgde een theateropleiding. Op zijn profielfoto van Whatsapp zie je hem stijlvol gekleed in pak. Marineblauwe das voor, zwart golvend haar, flink horloge om zijn pols. Familie dichtbij. „Ik wil zo snel mogelijk vooruit. Ik stel doelen voor in de toekomst.”
Op blote voeten door Europa
Yahia (31) kwam half november op blote voeten aan in Ter Apel. Vijf maanden deed de Libanees er over om in Nederland aan te komen. In Griekenland werd hij bij de grens opgepakt door de Europese grensbewakers van Frontex. Ze gooiden hem voor een maand in de cel. Toen hij vrijkwam, ondernam hij meteen een nieuwe vluchtpoging.
Op blote voeten en met enkel een rugzak met daarin wat proviand doorkruiste hij Albanië, Kosovo, Servië, Roemenië, Hongarije, Slowakije, Tsjechië en Duitsland. In Servië sliep hij bijna anderhalve week in een enorm woud.
Yahia was in zijn thuisland een gewaardeerd chef van een goed draaiend restaurant. Foto: Marcel Jurian de Jong
COA is uiterst voorzichtig
Nu is Yahia in Assen. Hij zit naast Khalid en wordt geflankeerd door Ahmad (26) en Walid (19). Dit kwartet staat ervoor open om met de media te praten. Niet iedere vluchteling wil zijn verhaal doen, verduidelijkt woordvoerder Jacqueline Engbers. Maar dit viertal wel. Sterker: ze vertellen zo honderduit dat Engbers af en toe ingrijpt. „Weet je zeker dat je wilt vertellen?”, vraagt ze op een gegeven moment aan Ahmad.
Het COA is uiterst voorzichtig: teveel informatie kan vluchtelingen of achtergebleven familie in de problemen brengen.
Yahia mist zijn vrouw en 3-jarige dochter
Yahia mist zijn vrouw en zijn 3-jarige dochtertje. Er gaat geen moment voorbij dat hij niet aan ze denkt. Als het haperende internet in de Expo Hal het toelaat, belt hij met ze. Wat hij dan zegt? „Dat ze geduld moeten hebben.”
„En dat ik blij ben.”
Hij slaat zijn ogen neer.
„Hij is niet blij. Niemand is blij”, zegt Ahmad. „Maar we proberen er het beste van te maken.” Hij vluchtte uit het noorden van Syrië. Het was een levensgevaarlijke situatie, vertelt hij. Niet alleen ISIS, maar ook de Amerikanen, Russen, Turken, Koerden en gewapende gangs bevolken de straten. Hij zag lichamen op straat. De dood loerde achter iedere straathoek. „Totale anarchie.”
Werken op het station in Emmen
Ahmad en Walid spreken na enkele maanden al een aardig woordje Nederlands. Ze volgen lessen van Stichting Present in de Expo Hal en kijken veel Nederlandse video’s op YouTube. „Een moeilijke taal. Maar als je het leert met liefde, komt het goed”, zegt Ahmad. Hij wil zo snel mogelijk vrienden maken. „De Nederlanders zijn vriendelijk en lachen altijd.”
Walid zag zijn oudste broer overlijden en hoopt ooit arts te worden. Foto: Marcel Jurian de Jong
Verder werken ze met z’n vieren als ‘host’ op het station in Emmen.Daar ontvangen ze asielzoekers die op doorreis zijn naar het aanmeldcentrum in Ter Apel. De vier vinden het prachtig om te doen. Tussen de mensen. Gezien worden.
Het COA wil zelfwerkzaamheid stimuleren. Zo’n honderdvijftig namen staan op de klussenlijst. Zo kunnen ze helpen met het maken van vallen voor malariamuggen, bij de eetuitgifte in de hal of met het netjes houden van het terrein. Ze helpen elkaar met tolken en vertalen. Enkelen zijn actief bij de kringloopwinkel in Assen. Werk betekent loskomen van zorgelijke gedachten.
Ahmad zoekt een laptop
Khalid doodt de tijd verder met het maken van video’s over Assen voor zijn TikTok-account. Ahmad is naarstig op zoek naar een laptop. Hij genoot een ict-opleiding: „Maar ik heb al maanden geen toetsenbord aangeraakt”. De jonge Walid zag zijn oudste broer overlijden en hoopt ooit arts te worden. Yahia was in zijn thuisland een gewaardeerd chef van een goed draaiend restaurant. Graag zou hij eens als vrijwilliger bij een Asser ondernemer meedraaien in de keuken.
Zo slijten ze de dagen in de Expo Hal in Assen.
Dat ene gesprek komt, vast.
In de Expo Hal naast het TT Circuit zitten sinds eind november vijfhonderd vluchtelingen. Op de foto Walid, Yahia en Khalid. Foto: Marcel Jurian de Jong
