Marit Broekroelofs ontdekte haar liefde voor kleine muziek onderweg in haar eend, langs de Norgervaart

Marit Broekroelofs en de muziek – het is een bijzonder verhaal. Kijk maar naar haar cv: geboren in 1968, startjaar conservatoriumstudie 2005. ,,Ja, ik was al 36 jaar toen ik naar het conservatorium ging’‘, zegt de celliste en artistiek leider van het Margaretha Consort, het enige professionele Drentse klassieke-muziekensemble. ,,Vrij laat, inderdaad.’‘ Soms loopt het leven nu eenmaal zo.

Het is niet zo dat Broekroelofs de muziek pas laat ontdekte. ,,Ik was als kind gek van muziek’‘, vertelt ze. ,,Op mijn vijftiende speelde ik in vier orkesten tegelijk. Ik heb toen ook wel gedacht aan het conservatorium, maar het werd me van alle kanten erg afgeraden.’‘ Muziek is leuk als hobby, kreeg ze te horen. Of: er is geen droog brood in te verdienen. En ook: ,,Dat is toch niks voor ons soort mensen. Dan moet je altijd op zondag werken.’‘

Ze deed een commerciële opleiding en werd secretaresse. ,,De eerste jaren heb ik gewerkt bij een klein exportbedrijf in Arnhem, waar ik veel vrijheid had. Ik moest veel zelf regelen en kon mijn creativiteit erin kwijt. Dat was erg leuk.’‘ Toen haar latere echtgenoot 26 jaar geleden een baan kreeg in Assen en ze in Huis ter Heide aan de Norgervaart gingen wonen, was dat over.

,,Ik heb via uitzendbureaus op verschillende plekken in het Noorden gewerkt’‘, vertelt Broekroelofs. ,,Dat was heel anders dan mijn eerste baan, met veel minder vrijheid. Ik kwam er al snel achter dat het werk als secretaresse niet mijn liefde had.’‘ En toen kwamen de kinderen. ,,Ik werd een thuisblijfmoeder en dacht: Dan zal dat het wel zijn voor mij. En het wás ook heel bevredigend.’‘

Al die tijd bleef Broekroelofs wel muziek maken. In 1996 kocht ze, met financiële hulp van haar moeder, een barokinstrument: een Engelse cello uit 1810. Ze maakte zichzelf wegwijs in de oude muziekpraktijk. ,,In die tijd speelde ik in het Drents Symfonie Orkest en volgde af en toe een cursus bij het Centrum voor Oude Muziek & Dans in Groningen, bij Carolien Eijkelboom.’‘

Het plan om alsnog serieus voor de muziek te gaan, ontstond een paar jaar later, aan de andere kant van de wereld. ,,Tussen 1999 en 2001 hebben we drie jaar ontwikkelingswerk gedaan op de Salomonseilanden, bij Papoea-Nieuw-Guinea. Mijn man begeleidde daar een bosbouwproject, waarbij duurzaam bosbeheer werd geïmplementeerd.’‘

Haar cello had ze thuisgelaten. ,,De luchtvochtigheid is daar te hoog. We zijn in die jaren één keer met verlof teruggeweest in Nederland en toen heb ik een Rameau-opera gedaan met het Centrum voor Oude Muziek. Op de Salomonseilanden gaf ik blokfluitles aan de kinderen in het dorp. En we hebben heel veel gezongen: muziek maken, een beetje evangeliseren – uitermate schattig allemaal. In mijn hart is daar het Margaretha Consort ontstaan.’‘

Toen ze waren teruggekeerd in Nederland begon de uitvoering van de plannen. In 2003 startte Broekroelofs, samen met amateurmusici die ze tijdens een muziekcursus in Tsjechië had ontmoet, het Norg Consort. ,,Ik dacht: Nu wil ik dingen doen die ik zelf leuk vind.’‘ Voor Broekroelofs betekende dat: geen Brahms en Beethoven meer met het Drents Symfonie Orkest, maar oude muziek, bij voorkeur uit de tijd vóór Bach.

,,Vroeger zei ik altijd: Wat ik speel is niet wat ik mooi vind. De Eerste symfonie van Brahms is jeugdsentiment, maar het is niet de muziek die ik opzet als ik thuis ben. Het raakt me niet in het hart – ik heb er nooit om gehuild. Ik hou van klein, een klank of twee, drie. Ook Bach vind ik vaak al te veel. Nee, Bach is niet mijn eerste liefde, al mag je dat natuurlijk niet hardop zeggen als musicus.’‘

Haar liefde voor zeventiende-eeuwse muziek ontdekte ze langs de kant van de weg, aan de Norgervaart. ,,Ik was in mijn eend onderweg en hoorde op de radio zulke hemelse muziek, ik wist niet wat me overkwam. Ik was helemaal van de wereld!’‘ Ze stopte de auto en wachtte met pen en papier in de hand af tot de presentator zou vertellen welke muziek het was. ,,Dat duurde een uur, want ze draaiden de hele cd.’‘

Het bleek te gaan om muziek van Marc-Antoine Charpentier, uitgevoerd door Le Concert des Nations onder leiding van Jordi Savall. ,,Het heeft lang geduurd voordat ik erachter kwam dat het juist deze muziek was die me raakte.’‘ Nu speelt ze met het Margaretha Consort bijna alleen nog muziek uit juist die periode. Zoals op 13 september in de Der Aa-kerk in Groningen, als geestelijke muziek van Buxtehude, Weckmann, Tunder en Rosenmüller op het programma staat.

Het was geen gemakkelijke route, de weg naar de muziek van haar hart. ,,Met het Norg Consort liep ik al snel tegen grenzen aan’‘, vertelt Broekroelofs. ,,Met amateurmusici kom je op een gegeven moment niet verder meer. Ik wilde meer en ben toen met het conservatorium begonnen.’‘ Een paar jaar later, in 2009, startte ze het Margaretha Consort. Bij elk project nodigt ze barokspecialisten uit die ze leerde kennen bij cursussen in het buitenland.

Het zijn niet de minsten, die graag met het Margaretha Consort optreden. ,,In september doet organist Pieter Dirksen mee’‘, zegt Broekroelofs. ,,Pieter heb ik ontmoet bij een cursus in Italië. Het klikte meteen.’‘ Bij een andere cursus liep ze de Argentijnse bas Lisandro Abadie tegen het lijf, die al met veel beroemde barokensembles samenwerkte en nu voor de tweede keer meespeelt. Zo heeft ze langzaam maar zeker een netwerk opgebouwd met topmusici.

Ze realiseerde zich onlangs pas, dat dat eigenlijk heel bijzonder is. ,,Ik vraag wel eens: Waarom wil je met het Margaretha Consort zingen? Vaak is dan het antwoord: om nieuwe dingen te ontdekken. Dat is typerend voor de mensen met wie ik samenwerk. De muziek staat op de eerste plaats. Het zijn geen broodmusici. Ze willen blijven leren en ze zijn heel zelfkritisch.’‘ Vanzelfsprekend is de komst van al die musici van over de hele wereld allerminst, want topgages kan Broekroelofs ze niet bieden. ,,Ze komen omdat ze het stimulerend vinden om met ons te spelen.’‘

Ook Broekroelofs merkt dat het steeds moeilijker wordt om financieel uit te komen. Ze heeft zelfs een paar keer overwogen om te stoppen met het Margaretha Consort. ,,Ik hoef er zelf gelukkig niet van te leven. Maar het is met het oog op de toekomst echt noodzaak om grotere sponsors en subsidiënten te vinden en een lange-termijnbeleid te ontwikkelen.’‘

Dat houdt ook in dat ze concessies moet doen aan haar grote liefde. ,,We hebben vorig jaar een uitstapje gemaakt naar Bach en volgend jaar doen we de Messiah van Händel’‘, vertelt Broekroelofs. ,,Dat was in eerste instantie een zakelijke keuze, maar ik sta er nu ook artistiek helemaal achter. De muziek van Händel is delicater dan je zou denken op basis van een Hallelujah door een groot koor. Ik wil het klein maken en de Messiah doen met een koor van twaalf zangers, drie per stem.’‘

Haar voorkeur gaat uit naar religieuze muziek. ,,Ik ben christen en mijn geloof is voor mij een belangrijke drijfveer’‘, zegt ze. ,,Niet dat ik vind dat een niet-gelovige geen religieuze muziek kan spelen of zingen; de meeste musici in het Margaretha Consort zijn niet-christenen. Maar geloof kan wel een meerwaarde hebben. Ik probeer niet te evangeliseren, maar maak wel muziek vanuit mijn beleving. Voor mij is de Matthäus Passion of de Messiah een geloofsbelijdenis en ik denk dat het publiek daar ook wat van mee krijgt.’‘

Misschien daarom wel die grote liefde voor juist zeventiende-eeuwse muziek. ,,De tekst stond in die tijd centraal en er werd geëxperimenteerd met muziek waarmee je de tekst kon kleuren, zodat de tekstbeleving in de noten tot uitdrukking kwam. Ik ben er achter gekomen dat ik zelf ook heel vocaal denk. Instrumentale muziek dringt vaak moeilijk tot me door; daar moet ik mijn best voor doen.’‘

Is dat niet vreemd voor een celliste? ,,Ik zie mezelf niet als cellist’‘, zegt Broekroelofs stellig. ,,Ik ben musicus en toevallig speel ik cello. Ik hou bijvoorbeeld absoluut niet van celloliteratuur. De suites van Bach heb ik nooit gespeeld; ja, voor mijn studie, maar verder niet. Ik hou van het samenspel, de dienende rol en toevallig speel ik cello. Doe mij een goede zanger en een fijngevoelige luitist, dan ben ik gelukkig. Het mooist vind ik eigenlijk gewoon twee noten.’‘