Regisseur Mary Bronstein over ‘If I Had Legs I’d Kick You’: ‘Er zit een grens aan wat een moeder aankan’

De eerste versie van haar claustrofobische tragikomedie If I Had Legs I’d Kick You schreef Mary Bronstein (46) in een hotelbadkamer. Toen haar dochter enkele jaren geleden behandeld moest worden voor een ziekte, verbleef de Amerikaanse actrice en regisseur acht maanden met haar in een motel. „’s Nachts zat ik daar in de badkamer en voelde mezelf verdwijnen. Het leidde tot een behoorlijk angstaanjagende existentiële crisis waar ik niet uitkwam.” Alles wat er op dat moment door haar heen raasde „kotste ze daar in die badkamer uit op papier”, vertelt Bronstein als we haar spreken via Zoom, samen met hoofdrolspeelster Rose Byrne.

In haar film cirkelt de camera rondom de uitgeputte moeder en therapeut Linda (Byrne). Die probeert krampachtig alle ballen in de lucht te houden terwijl haar koppige dochter door een mysterieuze ziekte weigert te eten, de vloeren en plafonds in haar huis instorten door waterschade en de gesprekken met haar therapeut én haar eigen patiënten steeds vijandiger worden. Byrne kreeg het afgelopen festival van Berlijn de Zilveren Beer voor de beste acteerprestatie. Bronstein vertelt dat ze niet wilde inzoomen, dus dat de camera geregeld slechts op enkele centimeters van het gezicht van de actrice werd gehouden, waardoor Byrne weinig meer dan „haar oogballen had om te acteren”. Zelf speelt Bronstein in haar film de dwingende arts van Linda’s dochter.

Er zijn in het verleden vaker films gemaakt over moeders die imploderen of ernstig zieke kinderen hebben: tragische tranentrekkers zoals het Oscargenomineerde The Broken Circle Breakdown (2012). Bronstein: „Deze film verschilt van eerdere films omdat hij vertrekt van een doorleefde ervaring en ik bewust weg wilde blijven van het stereotiepe beeld dat een goede moeder bereid moet zijn om alles op te offeren om haar kind te redden.”

Haar film moest duidelijk maken dat moeders geen bodemloze put zijn. „Er zit een grens aan wat iedere moeder aankan, net als iedere andere persoon.” Byrne voegt toe dat ze als actrice vooral probeerde om Linda niet neer te zetten als hysterisch. „Er zijn al zo veel films gemaakt over vrouwen aan de rand van een zenuwinzinking. Daarom was nuance en humor zo belangrijk voor ons.”

If I Had Legs I’d Kick You zit vol geestige scènes die vaak ontstaan door Linda’s pragmatische of ronduit egoïstische keuzes. Zo belooft ze haar dochter een hamster, die zich dan gedraagt als „Jack Nicholson in The Shining”. Ook zien we hoe de uitgeputte Linda haar zieke kind in de motelkamer achterlaat om – met de babyfoon in de hand – op Darknet drugs te bestellen met een vlotte conciërge.

Bronstein: „Pas als je kind slaapt, kun je ontspannen, berichten naar je vrienden sturen, klagen, een fles wijn opentrekken – dat stereotype bestaat niet voor niets.” Maar ook dan blijft het gevoel dat je beoordeeld wordt. Moeders doen dat zichzelf ook aan: „Zodra je je hoofd op je kussen legt, begin je na te denken over alles wat je die dag verkeerd hebt gedaan als moeder. Het idee dat er ergens ter wereld wel een moeder bestaat die niets verkeerd doet, is hardnekkig.”

Dat je als kijker nooit helemaal de sympathie voor moeder Linda verliest, komt deels door de gewaagde regiekeuzes om de dochter nooit volledig in beeld te brengen. De actrice die haar speelt, Delaney Quinn, was aanwezig bij al haar scènes, maar de kijker hoort vaak alleen haar jammerende stem. Anders zou de empathie zich op de dochter richten en de kijker buiten Linda’s claustrofobische ervaring stappen. Kinderen zuigen empathie nu eenmaal automatisch op. Net als dieren, vult actrice Rose Byrne aan. „Ik maakte me bij [rechtbankdrama] Anatomy of a Fall bijvoorbeeld vooral zorgen om de hond. Die was zo kwetsbaar.”

If I Had Legs I’d Kick You bevat enkele aan horror grenzende hallucinaties, maar de echte horror zit volgens Bronstein vooral in het idee dat je als ouder uiteindelijk eindverantwoordelijke bent om iemand als een goed functionerend individu richting volwassenheid te loodsen. „En hoe doe je dat als je zelf gebreken hebt?” Daar ligt volgens de regisseur de kern van al die moederlijke schuldgevoelens, angsten en onzekerheden.

De titel van de film is intrigerend, Bronstein bedacht het zinnetje toen ze een jaar of 18 was en het schoot haar opnieuw te binnen toen ze een titel zocht voor haar script. Ook haar castingkeuzes zijn onconventioneel. Zo wordt de gespannen therapeut die Linda als patiënt liever kwijt dan rijk is gespeeld door presentator en komiek Conan O’Brien, en de motelconciërge met wie ze ’s nachts op pad gaat, door de Amerikaanse rapper A$AP Rocky.

Bronstein: „Conan had nog nooit iets als dit gedaan, hij vond het zo angstaanjagend dat hij er ja op zei. Die angst zorgde dat hij enorm hard werkte, wat goed uitpakte. Hij ziet er niet uit als andere acteurs die therapeuten spelen, maar als talkshowhost had hij natuurlijk wel eens iemand in zijn programma bij wie hij dacht: deze trek ik echt niet. En voor Rocky’s personage wilde ik gewoon iemand bij wie de charme en coolheid uit zijn poriën stroomde.”

In de film hebben mensen continu meningen over de keuzes die Linda maakt en krijgt ze geregeld ongevraagd advies. Vooral van haar echtgenoot, die op zee aan het werk is, maar telefonisch uitlegt wat ze anders zou moeten doen. Ook haar nukkige therapeut en hun vele sessies blijken weinig behulpzaam. Wat of wie had haar wel kunnen helpen?

Bronstein: „Wat ze nodig heeft is iemand die naar haar luistert en simpelweg beaamt dat wat ze meemaakt kut is. Dat zegt niemand in de film. Ik vroeg ooit aan een therapeut, niet mijn huidige therapeut, waarom mijn echtgenoot mij nooit gelijk geeft als ik van streek ben. Zij antwoordde toen dat je een stekelvarken niet kunt knuffelen. Ik dacht: waarom mag ik geen stekelvarken zijn? En waarom heeft een stekelvarken geen liefde en empathie nodig? Een vrouw die overstuur is, is blijkbaar iets heel engs. Dan weet niemand wat te doen.”

© NRC