Manik Sarkar schreef een prijswinnende roman over de beste slager van de provincie Groningen

Steeds minder mensen eten vlees, maar velen zijn er groot mee geworden. Manik Sarkar, nu flexitariër en woonachtig in Amsterdam, denkt met genoegen terug aan wat dankzij slager Sennema op zijn bord belandde. ,,Heel goed vlees, daar heb ik geluk mee gehad”, blikt hij terug op de tijd dat hij in Zuidhorn woonde.

Sarkar (Groningen, 1973) moest aan Sennema denken toen hij Ossenkop schreef, zijn debuutroman over een vakslager. Een landelijke krant bejubelde ooit de winkel van Sennema. ‘Hadden wij in Amsterdam maar zo’n slager’, verzuchtte een recensent.

,,Ik herinner mij vooral een aardige man”, zegt Sarkar. ,,Hij moet dus echt heel goed zijn geweest.”

Dat laatste geldt zeker ook slager Rensing, de hoofdpersoon in Ossenkop. In een niet bij naam genoemd Gronings dorp oefent deze zijn werk uit met verbluffend vakmanschap. Anders dan Sennema kan slager Rensing niet met mensen overweg. En dan wordt in het dorp een supermarkt geopend waar het vlees aanzienlijk goedkoper is.

De gevolgen laten zich raden, maar daar gaat het niet om. Ossenkop vertelt vooral hoe iemand enorm zijn best kan doen, onmiskenbaar kwaliteit kan leveren en zich als middenstander inspant, zonder dat het passend wordt gewaardeerd. De roman vertelt over een stille eenling in een maatschappij waar de grootste monden het voor het zeggen hebben.

Hoewel Ossenkop een debuut is, is Sarkar al meer dan 20 jaar literair actief. Na zijn verhuizing naar het Westen begon hij Franse en Engelse romans te vertalen. ,,Ik wilde graag met taal werken. Mijn ouders hebben mij die liefde bijgebracht”, vertelt hij. ,,Achteraf denk ik dat ik met het vertalen een veilige weg koos, een beetje uit de picture. Ik had eerder willen debuteren als schrijver.”

Zijn boek ontstond toen hij was vastgelopen in een ander verhaal. ,,Ideeën waren er genoeg, maar het ging houterig”, vertelt hij. ,,Tot ik de beginzin van Ossenkop opschreef [135 woorden van een man die op de Zuidlaardermarkt een rund koopt]. Daarna begon het te lopen en ontstond het vermoeden dat het misschien kon lukken.”

Wat meehielp was de vondst van het Handboek voor de slager uit 1955. Veel technische details die Ossenkop bijzonder maken, en dat zijn er nogal wat, komen uit dit boek. ,,Op de dag dat ik mijn contract met de uitgeverij tekende, heb ik op Marktplaats voor 125 euro een origineel exemplaar gekocht,” vertelt de schrijver.

Het is verleidelijk om de positie van een vakslager te vergelijken met die van de vertaler. De eerste moet opboksen tegen de kiloknaller, de tweede ziet zijn positie bedreigd door kunstmatige intelligentie. ,,Overeenkomst is dat het soms niet wordt gezien als je je best doet”, zegt Sarkar. ,,In een vertaling moet je je verborgen houden. Dan is het logisch dat je niet wordt gezien.”

Wat slager Rensing ook onderneemt om het hoofd boven water te houden, zijn klanten merken nauwelijks het verschil in kwaliteit op. Ergens in de roman zegt de vrouw van de hoofdpersoon dat haar man zo stom is om kaviaar te willen verkopen in een achterbuurt.

,,Mensen gaan naar de kiloknaller omdat ze vlees te duur vinden”, vult Sarkar aan. ,,Anderzijds wordt de prijs te veel gezien als dat wat de waarde bepaalt. Marketing speelt daarbij een belangrijke rol, het neemt de plaats in van kwaliteit. Dat zie je ook in hippe broodjeszaken waar ze het dubbele vragen voor precies hetzelfde wat in een eenvoudig ingerichte zaak wordt verkocht.”

Ossenkop is een ouderwets lineaire vertelling, een traditioneel boek, opvallend anders dan de autofictie die momenteel in Nederland veel wordt uitgegeven is. ,,Bij autofictie ligt de nadruk op psychologie. Dat vind ik leuk om te lezen, niet om te maken. Ik hou meer van boeken waarbij het lijkt alsof iemand vanuit de leunstoel een meeslepend verhaal wil vertellen, zoals de romans van Patrick Süskind.”

Sarkar laat zijn lezer kennismaken met een hoofdpersoon die er niet opuit is aardig gevonden te worden. Rensing vindt de omgang met mensen ingewikkeld en ongemakkelijk. Dat blijkt rampzalig voor een middenstander die omwille van zijn broodwinning een allemansvriend moet zijn, zeker in een dorp.

,,Ik zou geen avond met hem in de kroeg kunnen zitten, maar begrijp wel waar hij vandaan komt”, zegt de schrijver over zijn hoofdpersoon. ,,Hij moet het ook maar doen met wat hij heeft meegekregen. Mensen zoals Rensing bestaan, en ze zijn met velen. Maar ze worden niet gewaardeerd. Een aardig iemand krijgt meer aandacht. Dat een slager onsympathiek is, zegt niets over de kwaliteit van zijn vlees.”

Ossenkop is zeer goed ontvangen. Het boek haalde de longlist van de Libris Literatuurprijs, won de Hans Vervoortprijs, is genomineerd voor de Hebban Debuutprijs en maakt kans op de prijs voor het Beste Groninger Boek.

,,Zoals vermoedelijk elke debutant was ik bang dat het boek zou worden neergesabeld. Uit faalangst misschien, het impostor syndrome”, zegt Sarkar. ,,Dat maakt het extra leuk om genomineerd te zijn. Als je meerdere boeken hebt gepubliceerd werkt het misschien anders, maar voor een debutant is het geweldig. Het betekent dat je kwaliteit wordt gezien.”