In de serie Op z’n plek bezoeken we plaatsen in het Noorden die voorkomen in een boek, op een schilderij, een album of in een film. Deel 3: Uffelte van At the close of every day.
‘Hulde aan ons dorp’, luiden de laatste woorden van het lied Uffelte. In de drie minuten daarvoor blikt Minco Eggersman, zichzelf op drums begeleidend in een minimalistisch voort tuffend ritme, terug op zijn kinderjaren in het dorp aan de Drentse Hoofdvaart. Hij woonde er begin jaren tachtig met zijn ouders, in een oude Saksische boerderij naast de es, aan de rand van het dorp.
Het lied staat op De geluiden van weleer uit 2005 van At the close of every day, de band van Eggersman (1977) en Axel Kabboord. Liedboek voor de mensen luidt de ondertitel van het album dat destijds opzien baarde door het archaïsche, Bijbelse taalgebruik en de vormgeving die geïnspireerd was door het Liedboek voor de kerken (inclusief leeslint en muzieknotatie).
Liederen ter bemoediging
‘Een album over onze jeugd, het heden en het verleden en de sfeer die daarbij past’, schrijven ze in hun ten geleide, ‘opdat het een ieder moge bemoedigen’. De intrigerende, sobere, monotone liedjes (waaronder een duet met Spinvis) kun je misschien het best kenschetsen als ‘hollandia’: een Nederlandse variant van americana met een flinke scheut post-protestantisme. Het leverde onder meer een optreden op Noorderslag op.
De muzikale ode aan Uffelte is er eentje met gemengde gevoelens: de tekst van Eggersman is even weemoedig als weerbarstig. Naast ‘hulde’ zingt hij ook over de roddel en achterklap in het dorp, waar vooral zijn ouders onder leden. Het refrein van Uffelte is veelzeggend: ‘Ons is die tijd heel anders bijgebleven / langzaamaan ons de stilte toebedeeld’.
Naast de stilte van de omringende natuur was er de sociale stilte in Uffelte. ,,We kregen geen contact met die mensen”, vertelde Eggersman ooit in een interview in Trouw. ,,Ze spraken ons niet aan, en wij hun ook niet meer.” Eggersman was nog geen 10 jaar oud toen het gezin alweer verhuisde. Vlak na hun vertrek uit Uffelte brandde de boerderij aan de Dorpsstraat af.
‘Wij hebben alle buren al op bezoek gehad’
Veertig jaar later zijn de tijden van weleer geschiedenis. ,,Wij hebben alle buren al op bezoek gehad”, zegt Kees Engels. Samen met zijn partner Sabrina Hessels woont hij nu dertien maanden in Uffelte, in het ‘glazen huis’. Zo staat de woning bekend die in 1990 werd gebouwd op de plaats van de afgebrande boerderij van de familie Eggersman. Architect Maarten Clay kreeg in 1992 de Drentse Welstandsprijs voor zijn bijzondere ontwerp.
,,Wij voelen ons zeker niet buitengesloten”, zegt Engels, die voor zijn verhuizing naar Uffelte in Het Gooi woonde. Dat komt mede door de veranderende samenstelling van de bevolking. ,,In de Dorpsstraat en aan het Westeinde is 95 procent import. De dorpskern is nog echt Uffelte, al komen daar ook steeds meer mensen van buiten.” Engels, die twee vakantiehuizen bij het huis verhuurt (zie natuurhuisje.nl), werd meteen lid van de ondernemersvereniging. ,,Dat helpt.”
Paradijselijke stilte
Het lied van At the close of every day kent Engels niet. ,,Ik ken wel een oud liedje over het dorp: ‘Wie zegt Uffelte eronder / die krijgt op zijn donder’.” Als we even later via het Westeinde het Uffelterzand in lopen, onderdeel van het Holtingerveld, toont zich de paradijselijke stilte van de natuur rond Uffelte.
Het Uffelterzand, even buiten het dorp. Foto: Gerrit Boer Fotografie
We doorkruisen een woest gebied, met veel stuwwallen, varens, gemengd bos en een ven, waarin de honden van Engels verkoeling zoeken. Minco Eggersman koestert de herinneringen aan het platteland maar verlangt niet terug naar Uffelte, zei hij destijds in Trouw. Kees Engels wil niet meer weg. ,,Het heeft wel wat van een rimboe, de natuur hier. En de rust, heerlijk. Waar vind je dat nog?”
#
De geluiden van weleer van At the close of every day is verschenen op het label Volkoren en nog steeds verkrijgbaar (15 euro).
Ook Elly & Rikkert maakten ooit een liedje over Uffelte: het instrumentale Zonsopgang in Uffelte. En Nico Dijkshoorn situeerde zijn hilarische roman De tranen van Kuif den Dolder in het dorp. Daarin beschrijft hij het leven van Kuif den Dolder, de beste voetballer aller tijden, die nooit bekend werd omdat hij AC Milan de deur wees en v.v. Uffelte altijd trouw bleef.
