Andreas Blühm is sinds 2012 directeur van het Groninger Museum. Foto: Corné Sparidaens
Het Groninger Museum kreeg kort achter elkaar twee negatieve beoordelingen, eerst van de Raad voor Cultuur, daarna van de Kunstraad Groningen. Directeur Andreas Blühm reageert.
In een jubeljaar op de vingers worden getikt. Het Groninger Museum, bezig het 150-jarig bestaan te vieren, maakte het onlangs twee keer mee. Eerst keurde de Raad voor Cultuur een aanvraag voor een landelijke subsidie af. Daarna velde de Kunstraad Groningen een kritisch oordeel over de artistieke kwaliteit en bedrijfsmatige gezondheid van het museum. Vier jaar geleden was de Kunstraad ook al negatief.
Is er iets mis bij het Groninger Museum? Andreas Blühm, bezig aan zijn laatste maanden als directeur, spreekt van ‘twee vervelende en teleurstellende reflecties door twee organen die het museum beoordelen in opdracht van de overheid’. ,,Wat hebben we verkeerd gedaan”, vraagt hij zich hardop af.
,,De Raad voor Cultuur heeft kritische punten, waarvan ik een deel begrijp”, reageert Blühm. ,,We hebben een aanvraag gedaan voor een projectsubsidie in de Basis Infrastructuur (BIS). Die is afgekeurd omdat er onderdelen inzitten waarvan wordt gezegd dat ze er niet in horen. Daar hebben we een risico mee genomen. Gelukkig is er herkansing mogelijk; het beschikbare geld is voor Groningen gereserveerd. Voor de tweede ronde nemen we geen risico.”
De kritiek van de Kunstraad Groningen komt erop neer dat jullie een oud plan hebben ingeleverd met een bijlage.
,,Wij behoren tot de instellingen die nu geen aanvraag voor een meerjarige subsidie hoefden in te dienen. Wij zijn ervan uitgaan dat we antwoord moesten geven op de vraag waar we nu staan. We hebben onvoldoende begrepen dat we een nieuwe toekomstvisie moesten schrijven. Dat is het grote misverstand. Het is een kwestie van zenden en ontvangen.”
Jullie hebben de reflectie van de Kunstraad vooraf mogen lezen en controleren.
,,Op feitelijke onjuistheden. Er staat in de reflectie dat wij met JR: Chronicles een mooie tentoonstelling hebben gemaakt. Dat is feitelijk juist. Maar ik kan wel vijf mooie tentoonstellingen opnoemen. Ik heb er één feitelijke onjuistheid uitgehaald: wij zouden niet met Minerva samenwerken. Wij werken wel met Minerva samen.”
,,Ik spreek instellingen, waar ze een of anderhalve vaste kracht hebben, die van de Kunstraad adviezen vol schrijnende slordigheden hebben gekregen. De Menkemaborg wordt gevraagd meer met ons samen te werken. Er zitten twee mensen van ons in het bestuur van die borg. Die borg is ons eigendom. Er zijn opvallend veel erfgoedinstellingen negatief beoordeeld. Als je naar de samenstelling van de Kunstraad kijkt, dan zie je een bias richting modern.”
De tentoonstelling 'JR: Chronicles' geldt als een van de recente toptentoonstellingen van het Groninger Museum. Foto: Corné Sparidaens
,,Het is goed en zinvol dat de Kunstraad bestaat, maar het blijft jammer dat er geen gespreksmoment is geweest. Daar zouden geen mensen en geld voor zijn. Als er geen tijd en geld is, moet je het anders organiseren. Zoals het nu gaat, heeft het zeer grote gevolgen voor instellingen die straks geen subsidie krijgen.”
,,Nog iets. Zowel de gemeente als de provincie hebben extra geld beschikbaar gesteld. Mooi. De positief beoordeelde aanvragers hebben van de Raad het volle bedrag in het vooruitzicht gesteld gekregen. Als de politiek straks een aanpassing wil, is er een probleem.”
De Kunstraad noemt de financiële positie van het museum zorgwekkend.
,,Dat is een correcte constatering. Toen ik hier begon was er nul reserve. Toen hadden we een beetje geluk, met een nalatenschap en David Bowie, en kregen we vlees op de botten. Na corona is dat vlees weer verdwenen. Daar kwamen de inflatie en de energiecrisis overheen – ons contract liep net af. Wij hadden de Stones en Versace geprogrammeerd om weer een buffer te krijgen. Als de buffer opgaat aan vaste lasten, heb je een probleem voor de toekomst.”
,,Misschien moeten we onze openingstijden veranderen, misschien moeten we onze toegangsprijzen veranderen, misschien zijn er andere ideeën. Wij kunnen tot hier. Dat niveau betekent achteruitgang. Wij snappen dat we met een nieuwe strategie moeten komen, maar die strategie uitvoeren kunnen we niet alleen. Daarom gaan we onze subsidiegevers, de stad en de provincie, vragen wat zij willen.”
De overzichtstentoonstelling met werk van modeontwerper Gianni Versace moest het Groninger Museum een financiele buffer opleveren. Foto: Geert Job Sevink
De Kunstraad heeft onvoldoende beeld van wat er aan grote tentoonstellingen komt.
,,Ons beleid is een keer per jaar een grote tentoonstelling. Met wie en wat de titel is, weet je pas als de contracten zijn getekend. Ik kan wel namen noemen, maar de echt grote tentoonstellingen zijn het werk van mijn opvolger.”
Straks zijn er twee gelijkwaardige directeuren: een voor artistiek en museale zaken en een voor publiek en organisatie. Had u in 2012 op deze functie gesolliciteerd als dat toen al zo was?
,,Het is inmiddels gebruikelijk om een middelgroot museum als dit te leiden door twee directeuren met een gelijkwaardige portefeuille. Destijds had ik er geen probleem mee gehad.”
In de wandelgangen wordt gezegd dat het museum minder spraakmakend en swingend is dan in 2012.
,,Die kritiek was er al op dag 1 en zal er ook na twaalf jaar zijn. Dat mogen mensen vinden. Maar qua respons van het publiek en bezoekcijfers is het museum zeker niet minder. Wij zijn genomineerd voor de Children in Museums Award. We krijgen ontzettend veel reacties op de Kinderbiënnale. In het veld en bij het publiek hebben wij nog steeds een positief imago.”
,,Dat er nu twee negatieve beoordelingen zijn, is vervelend. Ik heb drie taken voor ik hier weg ben: de afgewezen aanvraag voor de Basis Infrastructuur herstellen, de achttiende-eeuwse zonnewijzer van Jan de Rijk verwerven en zorgen dat de tentoonstelling Van Gogh in Groningen dit najaar opengaat. Die wordt fantastisch, een heel mooie uitsmijter.”
