Cultuurwethouder Kirsten de Wrede oogst rode pepers in de Volkshortus van Selwerd Groningen. Foto: Wouter Brem
Groningen heeft sinds woensdag een nieuwe cultuurnota. Wethouder Kirsten de Wrede wil de komende jaren duidelijker maken hoe belangrijk kunst en cultuur zijn.
Cultuurwethouder Kirsten de Wrede heeft een aankoop gedaan: een houten kubistisch vormgegeven bonensnijder van rond 1900. Ze is er zo blij mee dat hij een prominente plek heeft gekregen in haar werkkamer op het stadhuis van Groningen. ,,Gekocht voor een tientje, via Marktplaats”, vertelt ze opgetogen. ,,Moet je kijken wat een fantastisch apparaat. Ik vind het een museumstuk. En hij doet het nog ook.”
We zijn gekomen om te praten over haar cultuurnota, Cultuur maakt gelukkig. Het beleidsdocument vertelt onder meer hoe jaarlijks zo’n 26 miljoen euro wordt verdeeld over 38 grote en kleine instellingen, en wie geen meerjaarlijkse steun ontvangt.
Achter het net
Wat betreft die subsidieverdeling volgt De Wrede het eerder dit jaar uitgebracht advies van de Kunstraad waarin twaalf instellingen achter het net visten onder wie stichting Oude Groninger Kerken, Pictura en festival Aurora. Daar komt nu teleurstellend nieuws bij voor het Poëziepaleis, Kinderfestival Haren en kunstpodium NP3. De eerste twee krijgen geen geld, ondanks positieve beoordelingen. De derde moet het met minder steun doen dan gevraagd.
Wat eveneens in de nota opvalt is het ontbreken van maatregelen om de financiële problemen van het Groninger Museum op te lossen. De gemeente wil eerst analyseren wat er mis is, zegt De Wrede. ,,We zien dat er een probleem is en zijn in gesprek.”
Voor festival Noorderzon en ook niet-culturele instellingen die kampen met oplopende kosten is wel een oplossing in de maak: een transitiefonds van 1,5 miljoen euro dat moet helpen om noodzakelijke investeringen terug te verdienen. Ook wordt onderzocht of materiaal zoals toiletunits goedkoper via de gemeente gehuurd kunnen worden.
Wat betreft het beleid wil De Wrede (PvdD) voortborduren op de lijn die is in 2019 uitgezet door haar voorganger Paul de Rook (D66) met ambities als ‘Cultuur is voor iedereen’, ‘Bruisende stad’ en ‘City of talent’. Verschil is dat er meer nadruk ligt op de codes diversiteit & inclusie, fair practice en governance. De Wrede trekt jaarlijks 500.000 euro uit om kleinere instellingen te helpen die codes, bedoeld voor onder meer een betere betaling van kunstenaars, na te leven.
Saskia Janssen en George Korsmit, bedenkers van de Volkshortus in Selwerd Groningen. Foto: Wouter Brem
,,De wereld is anders dan die was in 2019”, zegt de wethouder. ,,Corona is een enorme klap geweest voor de sector. Ander verschil is dat er meer aandacht is voor de maatschappelijke waarde van cultuur. Verder zien we meer de noodzaak iets voor jongeren te doen. Hun mentale welzijn staat onder druk. Cultuurbeleving kan daar een belangrijke rol spelen.”
Eerder dit jaar zijn de landelijke cultuursubsidies verdeeld. Hoe kijkt u aan tegen de spreiding?
,,Daar ben ik helemaal niet tevreden over. Over de gelden voor de basis infrastructuur (bis) mogen we niet klagen. Wel over de verdeling door de fondsen. Als je nuchter kijkt wat wij hier hebben, is het veel te weinig. Onze burgers zijn niet anders dan die in de Randstad. De lobby is goed, ik ben vorige week met de Drentse cultuurgedeputeerde Jisse Otter naar Den Haag geweest, maar de afdronk nog onvoldoende.”
Is al duidelijk wat de cultuursector gaat merken van het ‘ravijnjaar’ 2026, als gemeenten minder geld uit Den Haag ontvangen?
,,Het is niet alleen het ravijnjaar. We krijgen ook te maken met bezuinigingen op onderwijs, cultuur en wetenschap. Voor de rest heeft het nieuwe kabinet nauwelijks iets gezegd over cultuur. We verwachten dat de btw-verhoging een lawine zal veroorzaken, misschien vallen er instellingen om. Ik denk niet dat ik bij onze wethouder financiën kan aankloppen met het verzoek dat te repareren.”
Wat is dan het antwoord?
,,We moeten nadenken over hoe we kunst en cultuur kunnen blijven financieren. Het wordt nu vaak gezien als luxe. In werkelijkheid is het basaal voor een samenleving. Het maakt ons gelukkig. Het vormt ons. Het levert empathie op. Het verruimt het bewustzijn. We proberen ons voor te bereiden op wat komen gaat door die boodschap uit te dragen.”
Uw collega in Amsterdam heeft zich al uitgesproken tegen het Haagse beleid. Gaat u dat ook doen?
,,Ja. Zeker. Door te zeggen dat kunst en cultuur in een gepolariseerde samenleving ontzettend belangrijk zijn om het gesprek te kunnen blijven voeren. Het is een van ons laatste collectieve rituelen. Waar komen we nog uit onze bubbel? Een voorbeeld is de Volkshortus in Selwerd waar een kunstenaarsduo een kas heeft gerealiseerd met planten die door tachtig nationaliteiten uit de buurt bijeen zijn gebracht. Dat is een heel goede manier om mensen bij elkaar te krijgen en iets moois te laten ontstaan.”
Het wordt tijd voor een nieuwe stip op de horizon, schrijft u.
,,We hebben hier mooie instellingen, het Forum, Club Guy & Roni, noem maar op. Toch kunnen we niet achteroverleunen. Waar wij werk van moeten maken, is het leggen van verbanden tussen kunst en cultuur en het onderwijs, tussen kunst en cultuur en welzijn, tussen kunst en cultuur en gezondheid. We moeten ook bij anderen tussen de oren krijgen wat kunst en cultuur kan betekenen. Niet alleen hier in Groningen, net zo goed in Den Haag.”
Cultuurinstellingen vragen om trots op Groninger ecosysteem
Veertien culturele instellingen vragen de gemeente Groningen het voortouw te nemen om het culturele ecosysteem in Groningen overeind te houden.
Dat schrijft het Netwerk Kunst en Cultuur Groningen onder voorzitterschap van oud-gedeputeerde Mirjam Wulfse in een brief die is gericht aan zowel de gemeente als de provincie. ‘Als Groningen het eigen karakter, het unieke, het echte en het brutale wil houden dan is het noodzakelijk dat de lokale overheden keihard en bewust kiezen voor dat eigengereide en unieke culturele profiel’, aldus het netwerk.
De instellingen – Eurosonic Noorderslag, NITE, Groninger Museum, Noorderzon, Noord Nederlands Orkest en anderen – wijzen daarbij op de maatschappelijke waarde van kunst en cultuur. ‘Het trekt mensen naar onze provincie, het draagt bij aan de economie, het vestigingsklimaat, de aantrekkelijkheid, en de gezondheid en het welzijn van onze inwoners’, schrijven ze.
Het Netwerk vraagt met name de gemeente ‘trots en zelfverzekerd zichtbaar te zijn op het landelijk toneel’ en pleit voor samenwerking. ‘We hebben elkaar keihard nodig als we niet alleen de afzetmarkt van de randstadproducties willen worden. We willen onze eigen culturele uitingen met hoge kwaliteit blijven ontwikkelen en talenten een podium bieden.’
Cultuurwethouder Kirsten de Wrede noemt de brief ‘een mooi verhaal’. ,,Het is iets waar we verder mee kunnen bij het opstellen van een strategische visie voor de komende jaren.”
