Vroeger moesten postbodes een gelofte afleggen, de zogenoemde postgelofte. De postbode beloofde met eerbied het werk uit te voeren en de geheimhouding van de brieven te respecteren.
Dat is tegenwoordig wel anders. Niet alleen de manier waarop we post ontvangen, maar ook de manier waarop er met privacy wordt omgegaan. Bezorgdiensten als DHL en UPS hebben het traditionele postbedrijf grotendeels vervangen.
Als thuiswerkende bewoner in een appartementencomplex neem ik geregeld post aan voor andere bewoners. Vanaf mijn derde verdieping roep ik via de intercom tegen de bezorger dat het prima is. Tot ik beneden een berg aan brieven en pakketten tref, zomaar even gedumpt. Soms post van mensen die helemaal niet in mijn complex wonen.
Iets romantisch
In 1998 werd de postgelofte afgeschaft. Jammer. Het heeft wel iets romantisch en vertrouwelijks, een postbode die met eerbied die liefdesbrief of rouwkaart komt bezorgen.
Je ging er natuurlijk vanuit dat je postbode de brief niet had geopend. Al hoorde ik ook een anekdote over postbode Jan op Texel, hij had de gewoonte de brieven te openen en vanaf de oprijlaan te roepen: „Post van je ma. Ze komt volgend weekend.”
Nu sturen we liever digitaal een bericht. Met alle gevolgen van dien. E-mails kunnen makkelijk worden onderschept, bedrijven verzamelen gegevens van ons gedrag online. We zijn helemaal de andere kant op geschoten.
Tegen welke prijs?
Nu heb ik zorgen over discretie en de veiligheid van mijn persoonlijke informatie. Ja, we kunnen efficiënter communiceren, maar tegen welke prijs? Niet alleen wat betreft het inleveren van onze privacy, maar ook het verlies van het idee dat de uitvoering van een taak of bepaald beroep íéts van waarde heeft.
Ik heb één keer in mijn leven een gelofte moeten afleggen. Dat was toen ik beëdigd werd als Buitengewoon Ambtenaar van de Burgerlijke Stand om mijn vrienden te mogen trouwen. Onderweg naar de rechtbank klaagde en pufte ik, wat een gedoe. Overdreven.
Maar toen ik de plechtige woorden eenmaal uitsprak, deed het me toch iets. Dat het wel heel belangrijk was wat me te doen stond, eervol, een verantwoordelijkheid.
Het zijn kleine herinneringen aan ethiek, die geloftes die nog worden afgelegd. En we kunnen ze in de huidige samenleving zo goed gebruiken. Er is een tendens van nonchalant pakketten neersmijten, meespieken in onze communicatie, het aanbieden van zogenaamde gratis digitale diensten waarvoor we stiekem betalen met onze persoonlijke informatie.
Doe mij maar het gedoe
Doe mij dan maar het gedoe van zo’n gelofte. Het eerbiedige, het rituele, het nostalgische. Even terug naar van vóór 1998.
Het klonk destijds ongeveer zo: „Ik beloof dat ik mijn plichten als postbode nauwgezet en eerlijk zal vervullen. Ik zal zorgdragen voor een stipte en correcte bezorging en mij houden aan de geheimhouding. Dat beloof ik.”
En als de techbedrijven ze dan ook afleggen, voor ze een dienst aanbieden, zijn we al een stukje dichter bij huis.
