Ruslandexpert Hans van Koningsbrugge Foto: Corné Sparidaens
Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Russische Geschiedenis en Politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, geeft elke zaterdag zijn commentaar op de oorlog in Oekraïne. Vandaag aflevering 211.
„Oekraïne blijft doorgaan met het bombarderen van olieraffinaderijen in Rusland. Een van de grootste van het land in Kirisji werd zondag getroffen door brokstukken van neergehaalde drones, waarna er brand uitbrak. Donderdag was het weer raak op twee plaatsen. De verst gelegen installatie lag op ongeveer 1300 kilometer van het front. Het geeft aan hoe diep Oekraïne in Rusland kan toeslaan. Ook havens en pijpleidingen zijn doelwit.
Het is niet alleen een poging van de Oekraïense president Zelensky om de bevoorrading van het Russische leger te verstoren, maar ook om de olie-inkomsten van Moskou te verminderen. Naar schatting is bijna een kwart van de raffinagecapaciteit buiten werking gesteld. Lang niet alles kan snel worden gerepareerd. Veel onderdelen zijn afkomstig uit het Westen.
‘Geen pretje om straks in de vrieskou je tank te vullen’
De gewone Rus merkt er ook wat van bij de benzinepomp. In ongeveer de helft van de Russische provincies is er een brandstofkort. In sommige gebieden is de benzine zelfs op de bon. Dat wordt een nijpend probleem als de temperatuur straks daalt. Het is geen pretje om in de vrieskou uren in een stilstaande auto te wachten om je tank te vullen.
De Russische olie-industrie komt verder onder druk te staan door westerse sancties. Ook Trump zint daarop, maar zet vooralsnog niet door. De Russische export van LNG naar de EU is dit jaar toegenomen, want die valt niet onder de sancties. Commissievoorzitter Von der Leyen wil dat wel regelen, hoewel dat niet eenvoudig is. Dan word je behalve van Noorwegen extra afhankelijk van dubieuze landen als Qatar en Amerika.
‘Rusland drijft op olie en gas’
De olie- en gasindustrie vormt de ruggengraat van de Russische economie. Daar is de wederopstanding van Rusland onder Poetin in deze eeuw zelfs grotendeels aan te danken. Maar nu is het ineens de achilleshiel. Door verminderde olie- en gasinkomsten ontvangt de Russische economie veel minder baten. Veel olie wordt weliswaar uitgevoerd naar China en India, maar tegen sterk verlaagde prijzen.
Olie en gas is de kurk waarop Rusland drijft. Met de naderende kou in het vooruitzicht kan de winter zich daarom weleens tegen Rusland keren. Traditioneel is die voor Moskou ten tijde van oorlog een bondgenoot. Over een paar maanden kan die best een vijand worden.”
