Elke woensdag geeft Jelte Olthof, universitair docent Amerikanistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, commentaar op de politiek van de Amerikaanse president Trump. Vandaag aflevering 18.
„Onlangs beweerde Trump dat hij nog gezond genoeg is om als president voor een derde termijn te gaan. Dat deed hij na een gezondheidscheck, die gunstig voor hem uitpakte.
Het is niet voor het eerst dat hij daarop hint. Dat deed hij ook al meteen na zijn inauguratie. Telkens brengt hij het niet heel stellig, maar hij oppert het in de trant van ‘ik zou het kunnen doen, mensen vinden dat ik het moet doen.’ In soortgelijke bewoordingen speculeerde hij op de annexatie van Groenland en Canada.
Trump laat voortdurend proefballonnetjes op om te testen hoe het publiek erop reageert. Zo maakt hij de geesten rijp. Tegelijk is het een uitnodiging aan conservatieve juristen en rechters om te onderzoeken wat er mogelijk is.
‘Alleen Franklin Roosevelt is vier termijnen aangebleven’
Dat een president maximaal twee termijnen mag dienen, staat in de Amerikaanse Grondwet. De eerste twee presidenten die een tweede termijn kregen – George Washington en Thomas Jefferson – gingen allebei vrijwillig na die tweede termijn weg. Veel latere presidenten, zoals Theodore Roosevelt, hebben geprobeerd een derde termijn te krijgen, maar dat is hen nooit gelukt.
Alleen Franklin Roosevelt is vier termijnen aangebleven. Zijn laatste twee termijnen vielen samen met de Tweede Wereldoorlog, dus dat viel nog enigszins te billijken. Wel heeft het protest opgeroepen. Uiteindelijk heeft dat de bal voor het Congres doen rollen om in 1947 het 22ste amendement voor te stellen. Dat behelst dat een Amerikaanse president twee termijnen mag aanblijven.
‘De koninklijke weg is vrijwel onmogelijk’
Wel vonden veel latere presidenten, onder wie Harry Truman en Bill Clinton, het amendement overbodig. Toch hebben die zich er wat meer ingetogen over uitgelaten dan Trump. Ze hebben hooguit de wens geventileerd om de Grondwet aan te passen. Dat zou de koninklijke weg zijn, maar dat is vrijwel onmogelijk.
De kans bestaat dus dat Trump het Witte Huis in 2028 niet verlaat, ook al is hij niet herkozen. Hij heeft de verkiezingsuitslag al eens eerder naast zich neergelegd, maar is toen wel vertrokken. Dat hij de volgende keer weigert op te stappen, zou ongehoord zijn. Maar hij heeft al eens vaker laten vallen dat hij het liefst een dynastie wil oprichten.”
