Blijft Doeksen naar Vlieland varen? Eilanders en rederij vinden het heel spannend. ‘Het is alles of niks’

,,Ik vind het best wel spannend. Eigenlijk heel erg spannend”, vertelt Heleen Rommens (75) in badhotel Bruin, waar het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de aftrap heeft gegeven voor een reeks informatiebijeenkomsten over het ontwerp Programma van Eisen. Daarin staat aan welke eisen een nieuwe vervoerder ten minste moet voldoen.

Doeksen doet het veervervoer al meer dan honderd jaar, en zeker de laatste jaren naar volle tevredenheid van Rommens. ,,We zijn met elkaar opgegroeid”, zegt de geboren Vlielandse. ,,We hebben als klanten en ondernemers al een hele hoop onderling geregeld. Je weet wat je hebt, niet wat je krijgt.”

Harrie van Barneveld van het klantenpanel van Doeksen denkt er net zo over. Hij is er niet gerust op. De meeste zaken die het panel heeft aangedragen, zijn niet opgenomen in het Programma van Eisen, ziet hij. ,,Omdat het een minimaal Programma van Eisen is.”

Van medewerkers van het ministerie kreeg Van Barneveld te horen dat de rederijen extra’s en plussen in hun aanbieding kunnen verwerken, zodat ze hoger scoren. ,,Maar dat staat niet in het Programma van Eisen, dat maakt het erg ingewikkeld. Misschien staat het in de gunningscriteria, maar die hebben we niet, die is niet openbaar.”

Van Barneveld noemt als voorbeeld dat Doeksen voor elke afvaart van een veerdienst 35 plekken vrijhoudt voor eilanders. ,,Zodat je ook als het retedruk is op de boot, bijvoorbeeld tijdens Into The Great Wide Open, bij een noodsituatie van het eiland kan komen. Maar dat staat dus nergens.”

Volgens het Programma van Eisen verandert er voor de eilanders niet eens zo heel veel ten opzichte van de huidige situatie. Althans niet als het gaat om het aantal afvaarten en voorgeschreven tijdvakken voor de boot. Het ministerie schreef aanvankelijk wel dat er een boot extra naar Terschelling zou varen en de boot naar Vlieland eerder zou vertrekken, maar dat bleek een verschrijving. ,,Een menselijke fout”, zegt Annemieke Hendrickx van het ministerie.

Wat wel nieuw is, is dat het ‘scholierenbootje’ tussen Vlieland en Terschelling ook tussen 2029 en 2044 in de vaart blijft. ,,Mooi voor de eilanders, maar die watertaxi kost wel geld”, zegt Doeksen-directeur Dirk Spoor. Ook hij vindt de openbare aanbesteding spannend (de vorige is in 2014 nog onderhands gegund). ,,Voor onze rederij is het alles of niets. We hebben maar één concessie.”

Doeksen bezit de concessie voor de Waddenveren West en vaart inmiddels ruim honderd jaar op Vlieland en Terschelling. Wagenborg Passagiersdiensten heeft de vergunning voor Waddenveren Oost naar Ameland en Schiermonnikoog sinds jaar en dag in handen. Daar zou Doeksen natuurlijk ook op kunnen inschrijven. ,,Daar laat ik me niet over uit”, antwoordt Spoor.

Dat duurzaamheid een belangrijk aspect is in het eisenpakket, spreekt Spoor in elk geval aan. ,,Heel mooi, het ministerie heeft gezegd dat het gasloos naar elektrificatie wil. Dat zero emissie de enige juiste keuze is voor het werelderfgoed Waddenzee.”

Doeksen is daar klaar voor. De vrij nieuwe veerboot Willem de Vlamingh is sinds enkele weken LNG-hybride. En de andere nieuwe veerboot Willem Barentsz wordt begin 2026 ook zo gemaakt. Die boten zijn snel om te bouwen naar volledig elektrisch varen, zegt Spoor. ,,Elektrische schepen kun je nu al bouwen, het enige probleem is dat er voorlopig geen stroom genoeg is om te laden.”

Eind 2026 wordt bekend wie van het Rijk vanaf 2029 het Waddenvervoer naar de Friese eilanden mag verzorgen. Van Olchert Brouwer mag Doeksen het blijven doen, zegt de 76-jarige Vlielander bij het verlaten van hotel Bruin. Hij wilde vooral even horen of de concessie niet naar de goedkoopste aanbieder gaat. ,,Wat doe je dan als ze het niet waarmaken? Maar ze doen het net als met de dijk, hebben ze verteld. Ze kiezen niet de goedkoopste, maar de beste optie.”

Na Vlieland bezoekt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Terschelling (dinsdag), Ameland (woensdag), Holwert (donderdag), Lauwersoog en Schiermonnikoog (beide maandag) en Harlingen (dinsdag 27 mei). Tot en met 20 juli kunnen eilanders en andere belanghebbenden nog input leveren.

Op Vlieland komt het klantenpanel in de zomer nog een keer samen met de lokale politiek en de burgerbevolking, kondigt Harrie van Barneveld aan. Ondertussen zoeken ze contact met de andere drie Waddeneilanden. ,,We moeten ons niet uit elkaar laten spelen door het ministerie. Het is belangrijk dat we allemaal dezelfde kant opduwen. De eilanden zijn ook economisch afhankelijk van de rederijen. Als het mis is, is het voor vijftien jaar mis. Dan hebben we een groot probleem.”