Het Groninger Museum is een mausoleum, het moet weer een museum worden | opinie

Het Groninger Museum lijdt voor de zoveelste keer verlies in financieel opzicht. Het artistieke verlies van de afgelopen 25 jaar door het beleid van Kees van Twist en Andreas Blühm kan niet anders gekenschetst worden als een lange doodsreutel. Af en toe een expo waar wat leven in zat. Verder hing een geur van ontbinding in het bijzondere gebouw en nu, zo moeten we in deze krant lezen, is de patiënt op sterven na dood.

Het blijft merkwaardig maar zal ook de tijd (geweest) zijn dat het neoliberale populistische idee dat kunst voor de massa en tenenkrommende blockbusters variërend van Russische realist Repin tot en met de non-kunstenaars Rolling Stones (ik heb het niet over de muziek) tot en met Tattoo You in een museum thuishoren en altijd geld opleveren. Van Twist en Blühm beloofden een rendabel museum, het werd echter een mausoleum in ieder opzicht.

Wat men al sinds het afscheid van Frans Haks, Rein van der Lugt moest helaas wegens ziekte te vroeg afhaken, vergeet is dat het Groninger Museum een geweldige reputatie had opgebouwd. De eigenzinnigheid waarmee Haks het beleid neerzette, bezorgde het museum ook in 17 jaar tijd grote faam hetgeen uiteindelijk resulteerde in de gift van de Gasunie dat de realisering van een gebouw in 1995 mogelijk heeft gemaakt dat in alles ademde: hier vindt de actuele kunst van internationale allure een plek. Dat werd in heel Europa gezien en mensen uit alle hoeken en gaten van dit continent en daarbuiten wisten de weg naar eerst nog het gebouw aan de Praediniussingel te vinden.

Wat velen lijken te vergeten is dat eigenzinnigheid juist in een stad als Groningen veel meer voor de uitstraling en de aantrekkingskracht doet dan een ingekochte blockbuster. Kijk naar Eurosonic/Noorderslag dat in alle eigenzinnigheid een positie heeft verworven in de internationale muziekwereld. Een belangrijke positie waardoor ieder jaar weer vele professionals en bands naar Groningen trekken. Kijk naar de vruchtbare bodem die het eigenzinnige Guy & Rony hebben gevonden en met de vorming van Nite inmiddels artistieke aardbevingen in de theaterwereld veroorzaken.

Er gaat ook wel eens iets naar de begraafplaats helaas: de Jazzmarathon (alle grote experimentelen kwamen in de Oosterpoort), Prime en Soundsofmusic, maar de start en het bestaan was eigenzinnig en trok ook publiek.

Voor mij is het zonneklaar. Het Groninger Museum moet haar eigenzinnigheid terugkrijgen en langzaam nieuw leven ingeblazen krijgen. Daarom is het goed dat Roos Gortzak nu als frisse wind de lijkenlucht uit de gangen en zalen van dit mausoleum blaast. Ze is jong, ze heeft naar verluidt goed werk gedaan in De Vleeshal in Middelburg. Dus laat haar gaan. Niet om een financieel rendabel museum na te streven maar een museum dat weer een goede representant is voor de eigenzinnigheid waarmee het onder Frans Haks ooit groot is geworden. Dat mag best wat kosten.

Het verwijt op voorhand dat zij een elitair beleid inzet? Ik vind een huidige entree van 15 euro voor mensen zonder museumjaarkaart of andere korting heel erg elitair. Iedereen betaalt via de belasting immers al mee aan het museum dus laat de entree gratis zijn of tenminste gedurende een aantal dagen.

En wat betreft de kunst zelf? Niet alles hoeft door de gehaktmolen van de smaak om het grote publiek te behagen. Eigenzinnige jonge internationale kunst verdient een gebouw als het Groninger Museum en daar mag iedereen van genieten en zich aan ergeren. Dan zul je gewoon moeten komen. Wie weet ga je de hedendaagse Van Gogh al zien. Verkoopt helemaal niets, maar blijkt jaren later wereldwijd populair en die heb jij dan al gezien aan het Verbindingskanaal, op het museumeiland, in Groningen, gewoon om de hoek, voor een habbekrats.