Spiernaakt vond ik mijn moment van stilte | column Nhung Dam

Het was tijdens een stevig nummer met een flinke uithaal. Het voelde als een fysieke klap en daarna alsof er een schelp over mijn oor lag. Dof, pijn en overgevoelig voor geluid. Ik heb nooit stilgestaan bij het belang van ons gehoor. Ik moest zelfs een beetje giechelen toen ik een collega in een commercial zag voor gehoorapparaten. Apparaatjes voor oude mensen, dacht ik altijd, van die dingen die tijdens voorstellingen vanuit het publiek regelmatig piepen.

„Je oor heeft een trauma opgelopen’’, concludeert mijn KNO-arts. „Nu is het zaak om te rusten en er vooral niet te veel aandacht aan te geven.” Met verkramping zou ik er een permanente gehoorbeschadiging aan over kunnen houden. Ik ken een hoop collega’s met tinnitus, een ingrijpende aandoening waarmee voor sommigen nauwelijks te leven is.

Maar hoe geef je je oren rust in een drukke stad met opgevoerde scooters, luidruchtige restaurants, rollende koffers. In mijn leefomgeving is het nergens stil. Daar kom ik ineens achter.

Na een intensieve tournee, is het altijd even afbouwen en bijkomen. Het zwarte gat, noemen we dat in ons vak. Je hebt lief en leed gedeeld met het team waarmee je op reis was. Als je uren met elkaar in de auto zit, dagelijks vanuit een gedeelde urgentie de voorstelling opbouwt, speelt en afbreekt, met alle problemen die je met elkaar opvangt, bouw je een band op die vrij onvervangbaar is, een soort familie.

Na mijn allereerste tournee, zo’n dertien jaar geleden, kreeg ik rouwgevoelens. Na het project vlogen die nieuwe vrienden en familieleden uit, hop, door naar een volgend project. We zijn toch vrienden geworden, dacht ik. Maar nee, ik leerde; we waren collega’s. Onderdeel van het vak is dat je een stilzwijgend contract met elkaar tekent om er door dik en dun voor elkaar te zijn, maar enkel voor de periode van het project. Dat weet ik nu. Inmiddels heb ik geleerd met dat zwarte gat om te gaan.

Het helpt om je leven weer op te pakken, beetje afleiding zoeken – gelukkig is het meivakantie – banden met je vrienden aanhalen. Maar met een geblesseerd oor gaat dat niet zomaar. Waar is het nog stil? Ik ben vorige week maar naar een stadssauna bij mij om de hoek gegaan, veelal bezocht door toeristen. Ook hier klonk door de speakers permanent een tingeltangel-muziekje. Totdat het acht uur werd. Oh ja, dodenherdenking. Na het trompetgeschal, stilte.

De toeristen om me heen hadden geen idee wat er precies gebeurde, maar ook zij namen de stilte even in zich op. Een rare gewaarwording, dodenherdenking met allemaal spiernaakte mensen, sommigen deden keurig hun ogen dicht, geen idee waar zij aan dachten. Stilte. Een moment van herdenking, stilstaan bij leed, bij slachtoffers en de dingen waarvoor we dankbaar zijn. Mag van mij vaker gebeuren dan één keer per jaar.