Wijlen dichter en uitgever Theo Sontrop vertelde graag over de Napoleontische generaal Joseph Hugo, die in 1802 zijn zoontje Victor aangaf bij de pas opgerichte burgerlijke stand. Bij het horen van de naam des borelings verbleekte de ambtenaar: „De Victor Hugo?!”
Vorige maand waren we in Parijs, en bezochten het Panthéon, een nogal protserig mausoleum, waar Victor Hugo begraven ligt, samen met andere verdienstelijke Fransen, voornamelijk mannen (er hebben slechts vijf vrouwen op eigen kracht een plaatsje verworven, onder wie Marie Curie en Josephine Baker), al rust er wel een enkele echtgenote naast een beroemdheid. Veel namen zeiden me niets – Antoine Thévenard, Paul Painlevé, Jean-Nicolas Démeunier – maar dat heb je ook met de Nobelprijswinnaars voor literatuur.
Er was slechts één privaat
Ontnuchterend zijn de na eervolle graflegging bij nader inzien weer verwijderde grootheden, zoals Mirabeau en Marat, van wie postuum bleek dat ze eigenlijk niet deugden. Tot opluchting van mijn reisgezellin lag Alexandre Dumas père, wiens spannende romans ze verslonden heeft, nog steeds gewoon op zijn plek.
Ook deden we het kasteel van Versailles aan, ter voorbereiding van een jubelrede die ik na terugkeer moest houden over Nederlandse buitenplaatsen. Betreffende dat gigantische lustslot blijft het leuk te vertellen dat er aanvankelijk slechts één privaat was, ten behoeve van Lodewijk XIV; de vele duizenden hovelingen moesten zich behelpen met een ondersteek of soortgelijk gerief. Het personeel liep ’s ochtends met een lederen paraplu langs de muren, om niet getroffen te worden door de uit het raam geworpen inhoud van een nachtspiegel.
Marie-Antoinette vertoefde bij voorkeur in Petit Trianon
Het moet uiterst ongezellig geweest zijn in het kasteel te wonen, en het wekt geen verwondering dat Marie-Antoinette bij voorkeur in het kleinere Petit Trianon vertoefde, waar ze op weinig overtuigende wijze deed of ze een eenvoudig herderinnetje was.
Onder meer wilde ze de Bijbeltekst over de leeuw en het lam, die vredig naast elkaar lagen, in de praktijk brengen. De daartoe opgetrommelde leeuw at het eerste, en vervolgens ook het tweede lam natuurlijk terstond op, maar daarna had-ie zijn buikje vol, en konden leeuw en lam (het inmiddels derde exemplaar) inderdaad zoet bijeen liggen, zij het dat de één vermoedelijk zorgelozer sliep dan de ander.
Vooral de slaapkamers trokken bekijks
Hoewel er met tijdsloten gewerkt werd, was het toch erg druk; vooral de slaapkamers van de Zonnekoning en van de laatste koningin vóór de Revolutie trokken bekijks („Içi, elle a dormi!”), terwijl er weinig aan te zien was. Ik weet niet welke bijgedachten daar meespeelden.
Naast de fameuze Spiegelzaal, waar zich verrassend veel jonge meisjes in allerlei aanminnige balletposes lieten fotograferen, is er de enorme Salle des Batailles, waar een onafzienbare reeks schilderijen van door Frankrijk gewonnen veldslagen aan de wanden hangt, van Poitiers, Marignano en Rocroi tot de oorlogen van Napoleon. Voor het land minder voorspoedig verlopen confrontaties (Azincourt, Pavia, Malplaquet) zoekt men er tevergeefs.
Dat bracht me de geschiedenis in gedachten van de Fransoos, die op vakantie geweest was in Londen, waar hij het zeer naar zijn zin had gehad, ofschoon hij het merkwaardig vond dat daar, terwijl bij hem thuis alle straten en pleinen naar overwinningen heetten (Place de Wagram, Rue de Rivoli), alles naar nederlagen genoemd was - Waterloo Station, Trafalgar Square.
