Parlementair verslaggever Ton van der Laan schrijft wekelijks over politiek Den Haag in 'Haagse bluf'. Foto: Leeuwarder Courant
Een politiek toetje na een Haagse week. In deze aflevering: hoe de BBB coalitie en kabinet gijzelt in het stikstofdossier.
De vier coalitiepartijen noemden hun hoofdlijnenakkoord een jaar geleden hoop, lef en trots. De oppositie heeft daar nu een eigen draai aan gegeven – en die hoor je in Den Haag steeds vaker.
Eerst was het CDA’er Eline Vedder, vorige week in het debat over de Lelylijn. Donderdag herhaalde Pieter Grinwis van de ChristenUnie haar woorden in het stikstofdebat: „Je moet inderdaad een hoop lef hebben om hier trots op te zijn.”
Grinwis had van het kabinet een stikstofpakket van „hoop, lef en trots” verwacht, zei hij. Premier Dick Schoof had drie maanden de tijd genomen om tot stikstofplannen te komen. Hij zat met elf bewindspersonen aan tafel.
Het resultaat, somde Grinwis op, was vooral veel „wensdenken”, met „teleurstellend weinig echte keuzes”. Hij noemde de ministeriële commissie een „vlaag van daadkracht” van Schoof, maar hij had graag „een daadkrachtig pakket” gezien. Met „wetten, maatregelen, een richting”.
BBB prijst BBB
Wat er op tafel lag, een ‘startpakket’ om Nederland van het stikstofslot te halen, viel bijna de hele Tweede Kamer tegen, behalve BBB-voorvrouw Caroline van der Plas. „Eindelijk wordt een koerswijziging ingezet”, prees ze landbouwminister Femke Wiersma, haar partijgenoot.
En zo verliep het debat over de stikstofplannen zoals alle debatten met Wiersma: de BBB blij, de PVV onzichtbaar, de oppositie kritisch en Forum voor Democratie die het best wel goed vindt gaan met de natuur.
Twee partijen pakten ook nu de hoofdrol: VVD en NSC. De coalitiepartners schipperen nu een jaar tussen aaien en slaan, tussen het eigen verhaal en dat van het kabinet. Wiersma krijgt van Thom van Campen (VVD) en Harm Holman (NSC) al maanden een laatste waarschuwing.
Groundhog Day en de Titanic
Het was dan ook leerzaam om tijdens het debat op VVD en NSC te letten. De parlementariërs vergeleken de houding van BBB en minister Wiersma eerder met films met een slecht verloop, zoals Groundhog Day en Titanic.
En nu? VVD’er Van Campen gaf na maanden van tegensputteren Wiersma „ruimte voor een doorstart”. Hij zag, in zijn laatste debat als landbouwwoordvoerder, een ‘startpakket’ met veel onzekerheden en onduidelijkheden, maar Wiersma „kan rekenen op onze steun”.
Harm Holman, eerder zelf boer, ziet het kabinet „steeds dichter bij een doorbraak in de stikstofcrisis komen”. Ja, hij voelt zich „medeverantwoordelijk” en ja, hij heeft zelf ook wel ideeën, maar hij wil eerst Wiersma nog een kans geven.
‘Gewoon aftikken’
Maar, wat willen ze zelf? In de Tweede Kamer, telde Kamerlid Laura Bromet van GroenLinks-PvdA, is het ongeveer 100 tegen 50 zetels. Een tweederdemeerderheid, ook VVD en NSC, is het wel eens hoe uit de stikstofcrisis te komen.
Want zo moeilijk, zei Holman, kon het toch niet zijn? Hij wilde zijn plan voor grondgebonden landbouw „gewoon aftikken” met de Kamer. „De meesten willen het wel.” Maar: Holman zelf nu niet. ,,Eerst mag de minister.”
Premier Schoof, op zijn beurt, had de opdracht „onderschat”. Hij was „niet trots” op wat er nu lag. Schoof had „liever een ander resultaat gehad”. Maar, zei de premier, meer was er in het kabinet niet te halen. Ook al lagen er volgens hem „geen taboes” op tafel, het resultaat was toch een compromis. Waarom? Omdat de BBB die taboes toch wél had: geen gedwongen uitkoop of onteigening.
Lopen Schoof, VVD en NSC niet gewoon aan de leiband van de BBB? Zo was het niet, zei de premier. Of de opdracht onhaalbaar was? „Nee.”
Hij werkt „snoeihard” aan de plannen. Met lef, hoop en toch ook een beetje trots zei Schoof tegen het parlement: „Ik houd niet van onmogelijke opdrachten.”
