Bij de intocht van Sinterklaas in Sappemeer liepen nog Pieten rond met zwart geschminkt gezicht, rode lippen en een pruik met krullend haar. Foto: Venema Media
Een knoop in haar maag. Annegriet Renfurm-Wijchers heeft er na de sinterklaasintocht in Hoogezand-Sappemeer nog een paar dagen last van. Inmiddels begrijpt ze waarom.
Het is zover: de Sint meert aan in Martenshoek en reist via Hoogezand door naar Sappemeer. Ook mijn oudste kind (zwarte dochter van 7 met een volle bos krullen) en ik (witte moeder van 38 met roodgeverfd haar) trotseren de regen en springen ’s middags op de fiets richting de Noorderstraat.
Goedgemutst manoeuvreren we ons tussen de paraplu’s door, ik vooral omdat de eerste drie Pieten die ik gadesla enkel roetvegen op hun gezicht hebben. Maar daar duikt toch ineens een raciaal karikatuur op in de menigte, en nog een: zwart geschminkt met rode lippen en een pruik met krullend haar.
Het blijft slikken. Maar we zijn hier nu en ook mijn dochter wil graag op de foto met Sint en Piet. We bespeuren aan het einde van een lange rij het puntje van een rode mijter: hier moeten we zijn. Wanneer we na tientallen fotomomentjes steeds dichterbij schuifelen, zie ik tot mijn schrik ook naast de Sint een zwart geschminkte piet met rode lippen staan.
Ook zonder Piet op de foto?
Zodra ze aan de beurt is, houd ik mijn dochter bij haar schouders vast en vraag ik of ze ook alleen met Sinterklaas op de foto kan, zonder Piet. Dat is gelukkig geen probleem. Ik maak de foto en we vertrekken weer. Zij is koud en ik ben er klaar mee.
De rest van de dag en ook de dagen erna voel ik een knoop in mijn maag. Ik realiseer me dat dit waarschijnlijk het laatste jaar was dat onze dochter in Sinterklaas gelooft. En het is mij als moeder na jaren van inspanning en mijzelf uitspreken niet gelukt haar in haar eigen woonplaats een Sinterklaasfeest te geven zonder racisme.
Een erg verdrietig en ongelooflijk jammer gegeven, want ook ik vind Sinterklaas in essentie een prachtig feest. En dat kan het ook zijn en blijven, als we het ontdoen van het koloniale sausje en niet de draak steken met zwarte mensen en het slavernijverleden.
Lieve woorden namens de Sint
We zijn inmiddels een paar dagen verder. De regenlaarsjes van onze 7-jarige dochter en haar bijna 2-jarige broertje staan bij de achterdeur, gevuld met hooi voor Ozosnel en een brief aan Sinterklaas. En als onze konijnen straks tevreden op deze gedroogde grassprieten kauwen, leg ik in beide laarsjes een kleinigheidje en schrijf ik mijn kinderen namens de Sint lieve woorden terug.
Het duurt nog twee jaar voordat onze zoon zich op een basisschool in Midden-Groningen bewust wordt van het grote sinterklaasgeweld. Wat zou het mooi zijn als hij dan wel een intocht mag beleven waarin racistische vormen als blackface en minstrel shows geen plek meer hebben en we samen genieten van een (als ik dan toch mag dromen: multiculturele) groep roetveegpieten.
Tot die tijd laat ik de intochten in Midden-Groningen maar even voor wat ze zijn. De magie van het zetten van een schoen en het vieren van pakjesavond, daar heb je gelukkig geen Piet bij nodig. Een beetje kinderfantasie en een toegewijde hulpsint krijgen dat ook voor elkaar.
Annegriet Renfurm-Wijchers is als eindredacteur verbonden aan Dagblad van het Noorden. Eerder woonde ze met haar echtgenoot vijf jaar in Paramaribo en schreef, redigeerde en coördineerde er voor het Surinaamse dagblad de Ware Tijd.