Groningen kan niet zonder brede volksbeweging in de gasstrijd. Terugkeer Groninger Bodem Beweging en Groninger Gasberaad aan bestuurlijke tafel is hard nodig | opinie

Wie je ook sprak tijdens de fakkeltocht, iedereen beseft dat Groningen in haar strijd tegen de gaswinning niets cadeau krijgt. Om de gaswinning snel naar nul te krijgen moeten de inwoners zwaar druk blijven zetten op de overheid.

Het wordt tijd dat de Groninger Bodem Beweging (GBB) en het Groninger Gasberaad (GB) weer op de juiste positie in stelling worden gebracht. Deze belangenorganisaties dienen onmiddellijk aan te schuiven bij alle officiële besprekingen van regionale en lokale bestuurders met het rijk.

De Groningse politiek heeft de fout gemaakt GB en GBB buiten de deur te zetten. Die fout moet snel worden hersteld. Groningers moeten zicht hebben op hoe bestuurders met hun belangen omspringen. Rijk, provincie en gemeenten houden niet van verschillen en zijn heel lang geneigd het op akkoordjes te gooien. GB en GBB zijn daar gespitst op. Ze doen voorstellen die hout snijden en zijn de waakhond die ongevraagd onafhankelijke deskundigen raadpleegt.

Er is nog een reden om GBB en GB een sterkere positie te geven. De meeste lokale en regiobestuurders in het Versterkingsoverleg Groningen (VOG) zijn onvoldoende gepokt en gemazeld in het totale gasdossier. De VOG houdt zich vooral bezig met het versterken van woningen, maar wat als de kanonnen in Oekraïne bulderen en Poetin aan de gaskraan draait? Dan komen gasleveranties aan Europa onder druk te staan. Dat zou niet de zorg moeten zijn van Groningen, maar dat wordt het wel.

De roep om Gronings gas te blijven winnen neemt buiten de provincie toe. De vraag lijkt alleen nog wie het de Groningers gaat vertellen. Uit het Groningenveld is ruim 2200 miljard kuub gas gehaald. Er zit nog ruim 500 miljard kuub gas in de grond. Met de huidige gasprijs en de verwachting dat deze voorlopig niet daalt, is het een gigantische prooi voor de ‘olies’ en de overheid. Met alle rekeningen die we doorschuiven naar toekomstige generaties, groeit de verleiding om het Groningse gas te winnen.

Volgens het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) is de veiligheid van Groningen bij een verhoogde gaswinning in het geding. De terugtrekkende beweging bij de bouwkundige versterking van woningen is daarom bloedlink. Mensen worden met financiële regelingen verleid af te zien van versterking. Als het gasveld toch wordt leeggezogen, valt te betwijfelen of de versterking op gang komt. In het huidige tempo verpaupert het gebied.

Het is niet verwonderlijk dat Groningers geen vertrouwen hebben in ‘Den Haag’. In 2020 gingen lokale en regionale bestuurders, toen het rijk met 1,5 miljard kwam, bijkans in polonaise de provincie rond. Toch was het een slechte deal omdat niemand weet hoeveel geld er werkelijk nodig is voor schade en versterking. De ellende is niet te overzien. Al snel bleek dat er te weinig geld in de pot zat met de genante ‘subsidieloterij’ tot gevolg. Een allesomvattende financiële afspraak met het rijk om de gasproblematiek in Groningen op te lossen, valt niet te maken.

Groningen dreigt opnieuw zwaar te worden getroffen door een verdubbeling van de gaswinning en het op tafel komen van de gascontracten met het buitenland. Als het rijk de ‘gaswinning naar nul belofte’ aan zijn laars lapt, moet de opbrengst voor Groningen zijn. Stort het geld maar op de rekening van de mensen in het gasgebied. Hun namen zijn bij de belastingdienst bekend. Ze hebben dan de vrijheid om te kiezen: een compleet versterkt huis of wegwezen uit de gasregio.

Er zijn keiharde onderhandelaars nodig om op de politieke borden te kunnen schaken. Nog nooit hebben Groningers zo’n belang gehad bij een charismatische aanvoerder van het type Fré Meis. Een vuurvreter die mensen mobiliseert en ze niet tegen elkaar laat uitspelen of wegzetten. De gasproblematiek kun je niet alleen overlaten aan politici met lijntjes naar Den Haag. In al hun naïviteit is het risico dat zij Groningen onbedoeld in de uitverkoop gooien, te groot.

Het schiet niet op als regionale politici het boetekleed aantrekken en zich diep schamen omdat ze er met het rijk een potje van hebben gemaakt. Je koopt er niets voor. De saamhorigheid die afgelopen weekend in Groningen bij de fakkeltocht werd gevoeld, lijkt na alle vernederingen in de aanhoudende gasellende te verankeren. Voor de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad is hierin een belangrijke rol weggelegd. Mensen zoeken elkaar op en buigen zich over de vraag hoe ze een einde kunnen maken aan de respectloze behandeling door de overheid. Een opstand lijkt niet ver weg.