Verkenner Ronald Plasterk tijdens een persconferentie over de kabinetsformatie. Foto: Koen van Weel
Verkenner Ronald Plasterk begint maandag aan nieuwe gesprekken met de leiders van de PVV, BBB, VVD en NSC. Er zal een wonder moeten gebeuren om de verkenning te laten slagen.
Plasterk verkondigde voor hij aan zijn klus begon dat een coalitie van die vier partijen zomaar geregeld kon zijn. Maar dat schreef hij in een column in de Telegraaf. Hij zal er nu ook wel van doordrongen zijn dat het in werkelijkheid niet zo simpel is.
De volgorde van de gesprekken van maandag is vast niet voor niets gekozen. Plasterk praat eerst met de leiders die het liefst een radicaal-rechtse coalitie zien: Geert Wilders en Caroline van der Plas. Daarna volgen de twee leiders die het minste trek hebben om te dienen in een kabinet-Wilders; Dilan Yesilgöz en Pieter Omtzigt.
De VVD heeft het er intern moeilijk mee. Het grootste deel van zijn achterban en kiezers wil zo snel mogelijk een rechtse regering om dan eindelijk iets te doen aan het beperken van migratie, wat immers de reden was voor de kabinetsbreuk. Maar een asielstop is niet zomaar even geregeld.
Yesilgöz heeft zich waarschijnlijk strategisch slim opgesteld door een kabinet-Wilders alleen vanuit de Tweede Kamer te willen gedogen. Omtzigt was ongetwijfeld van plan ook voor zo’n gedoogconstructie te gaan. Hij kwam op zijn beurt met een lange lijst aan voorwaarden die Wilders moet slikken om met onderhandelen te beginnen, met bovenaan dat Wilders de mensenrechten moet respecteren.
Nieuw Sociaal Contract is zo ongeveer opgericht omdat die mensenrechten onder de kabinetten-Rutte geschonden zijn in Groningen en bij de toeslagenaffaire. Het is ongeloofwaardig om dan onder een premier te regeren die de mensenrechten voor een deel van de bevolking aan de kant wil schuiven.
De druk op Yesilgöz om toch in een kabinet te stappen met de PVV en de BBB zal deze week verder toenemen. De partij plaatste dit weekeinde paginagrote advertenties in een aantal landelijke kranten en hield vorige week al een ledenbijeenkomst in Utrecht. Ze lijkt daarmee vast te houden aan haar ingezette lijn.
Wilders zal veel water bij de wijn moeten doen om de VVD en NSC binnenboord te krijgen en moeten beloven dat hij en zijn fractie zich de komende jaren voorbeeldig gaan gedragen. Die kans lijkt niet erg groot, kijkend naar zijn gedrag van de laatste week. Maar de wonderen zijn de wereld nog niet uit.
