Oh, oh Den Haag | Linkse zorgen in de bananenrepubliek. PvdA'ers Groningen en Friesland treuren over verlies middenklasse

We zijn net eenbananenrepubliek, grapt oud NOS-journalist Ron Fresen tegen Jesse Klaver in de wachtrij in Nieuwspoort bij het afscheidsfeestje van PvdA-Kamerlid Henk Nijboer. De formatie zit immers al vast voor hij begonnen is.

Klaver kan er niet om lachen. Deze campagne is voor hem weliswaar minder zwaar geweest dan anders. Dit keer niet als lijsttrekker van GroenLinks maar derde op de kieslijst, achter Frans Timmermans. Maar de glanzende overwinning en het premierschap voor de nieuwe fusiepartij is het bepaald niet geworden.

Oké, zeven zetels winst. Maar Nederland blijkt weer geen links land. Het is vooral een pijnlijke vaststelling dat de traditionele achterban van de sociaaldemocraten, de werkende middenklasse, massaal achter Wilders stond.

Het Friese PvdA-orakel Lutz Jacobi had er op de haar bekende wijze nog een hele show van gemaakt, met een brief aan Timmermans dat die fusie met GroenLinks daarom toch echt geen goed idee is. De Groninger Henk Nijboer, waar we op deze receptie voor bij elkaar zijn, gelooft ook niet dat die samenwerking de brede middengroep massaal naar GL-PvdA zal trekken. Daarom wilde hij ook niet op de lijst van verenigd links.

Toch gaat het er allemaal hoogst beschaafd aan toe onder de GL-PvdA’ers. Nijboer had van tevoren al gezegd dat hij toch heus GL-PvdA zou stemmen. En wel op Julian Bushoff, de jonge Groningse sociaaldemocraat die de meeste voorkeurstemmen haalde van Drenthe en Groningen en vooral ook trots is dat hij in plaatsen in hetdoor de PVV gedomineerde Oost-Groningen wat stemmen wist te halen.

Bushoff en Habtamu de Hoop, de PvdA’er uit Wommels, lopen vrij bescheiden rond op de receptie. Als twintigers zijn ze toch de nieuwe generatie die het moet doen. Ook De Hoop is best trots op zijn vele voorkeurstemmen uit Friesland. Maar ze willen het ook weer niet overdrijven. Het waren immers vrij rampzalige verkiezingen.

Het is tijd voor toespraken. Lodewijk Asscher heeft zijn middenvoetsbeentje gebroken en laat daarom zijn al geschreven tekst voorlezen door een collega. ,,Beste fusieliefhebbers’’, begint de tekst een beetje sarrend.

Utrechts burgemeester Sharon Dijksma verklapt in haar toespraak dat Nijboer in de fractie vaak de anderen de les las, dat alle mooie plannen wel begrepen moeten worden door gewone mensen. Het is bikkelhard nodig dat iemand daarop wijst, vindt ze.

Nijboer zelf begint er ook over. Dat de fusiepartij vooral moet proberen ook de bredere middengroepen aan te spreken. En niet alleen polariserend recht tegenover de PVV moet willen staan, voegt hij toe. Maar verder gaat hij er niet veel meer over zeggen, kondigt hij vast aan.

Hij begint immers volgende week als kwartiermaker in Groningen, om met alles en iedereen in de provincie te overleggen hoe de honderd miljoen euro besteed wordt die jaarlijks is uitgetrokken om de sociale achterstanden in Groningen weg te werken. Gasgedeputeerde Susan Top knikt goedkeurend. Zij heeft Nijboer als hoofd van de sollicitatiecommissie aangenomen.

Dan gaat het op de receptie al snel weer over de verkiezingsuitslag en hoe dit nou toch verder moet. Je moet toch wat met die winst van de PVV, anders groeien ze de volgende keer misschien wel naar zestig zetels, waarschuwt Fresen. Klaver schudt het hoofd. Nee, er kwamen dit keer wel érg veel toevalligheden mooi samen voor Wilders, dat gebeurt vast niet nog een keer.

Enkele tientallen meters verderop komt Lilian Marijnissen van de SP net uit haar gesprek met verkenner Ronald Plasterk. Het verlies van de SP is zo mogelijk nog ernstiger dan de geringe winst van GL-PvdA; Marijnissen moet serieus vrezen dat ze dit keer vervangen wordt als lijsttrekker. Door de Groningse SP’er Jimmy Dijk, wordt gefluisterd. Maar dat is een bijzaak in het grote geweld van de radicaal-rechtse overwinning.

Fresen voorspelt Klaver dat het een minderheidskabinet gaat worden van NSC, VVD en BBB, met de PVV als gedoogpartner. Dat komt Wilders niet eens zo slecht uit want de PVV heeft weinig ministerskandidaten en dan kan-ie in de Kamer lekker blijven pesten en schelden. Klaver lacht wat ongemakkelijk.