Kim (25) kocht bij Chinese webshop maar hield daar snel mee op. 'Ik wil dit niet supporten'

Wie de Temu-app opent, kan het gevoel krijgen in een virtueel casino te zijn beland. Met een rad van fortuin, kortingsbonnen en coupons die consumenten kunnen winnen, is Temu meer dan een webshop. Het bedrijf weet de stroom aan cosmetica-artikelen, spullen voor huisdieren, schilmesjes, fietsonderdelen en outfits voor kerst op zo’n manier aan te bieden, dat Temu zichzelf in korte tijd onmisbaar heeft gemaakt voor miljoenen klanten.

Volgens deskundigen speelt ’gamificatie’ een belangrijke rol in het succes van Temu. Daarbij worden elementen uit videospellen gecombineerd met de webshop-ervaring. Klanten worden telkens aangemoedigd om iets te winnen en beloond om te blijven winkelen.Een marketingtruc die ook de Chinese webshop Shein populair heeft gemaakt. In 2022 werd Shein uitgeroepen tot grootste online modebedrijf in de wereld. Hoewel de aanpak van Temu en Shein vergelijkbaar is, gaat Temu een stap verder, waardoor het bedrijf meester is geworden in het aanwakkeren van koopwoede.

Sanne (21): „Ik bestel best wel vaak op Shein, Temu en AliExpress vertrouw ik namelijk niet echt. Als ik een nieuw topje wil voor een feestje, bestel ik het gewoon. Het is allemaal zo goedkoop en ik studeer nog dus ik heb niet zo veel geld te besteden. Ik heb eens een sweaterjurk met een riempje besteld, die staat echt prachtig en kostte maar tien euro. De nepnagels van Shein zijn ook echt supermooi en een setje kost maar één euro veertig terwijl je bij de drogist hier al snel tien euro kwijt bent.”

„Ik denk er eerlijk gezegd niet zo vaak over na dat de mensen die voor zo’n webshop werken of die spullen maken, onder slechte omstandigheden moeten werken. Ik heb weleens wat voorbij zien komen in een reportage en dan denk ik wel: misschien moet ik hiermee stoppen. Maar op dit moment weerhoudt het me niet. Ik heb wel vriendinnen die bewust niet op dit soort sites bestellen, en dat zet mij ook wel aan het denken. Maar ja die nagels, die heb ik wel echt nodig, haha.”

Temu is een dochterbedrijf van het Chinese Pinduoduo. In 2015 werd het moederbedrijf opgericht door Colin Huang, een van de rijkste mensen ter wereld, die aanvankelijk gericht was op de landbouwsector. Tijdens de coronapandemie lanceerde Pinduoduo een programma om Chinese boeren op het platteland te helpen bij het online verkopen van hun producten.

In september 2022 werd Temu opgericht in de Verenigde Staten, waarbij alles draait om klantenwerving, tegen elke prijs. Zo heeft Temu in korte tijd honderden miljoenen klanten over de hele wereld aan zich weten te binden, sneller dan zijn concurrent Shein. Volgens Statista is de app in de afgelopen septembermaand meer dan 47 miljoen keer gedownload, en daarmee populairder dan Amazon. In Nederland zijn er ruim 7 miljoen gebruikers.

Isabel (25): „Ik doe om de twee à drie maanden een grote bestelling bij Shein van rond de veertig euro. Meestal koop ik dan prullaria zoals decoratie voor de feestdagen, sieraden, een nieuw telefoonhoesje of kleding. Een trui kost vaak maar 15 euro en dat is veel minder dan bij een winkel als Zara of Mango. Ik ben dan vaak ook wel benieuwd of het echt het geld waard is. Soms pakt het goed uit en soms ook niet, dan valt de kwaliteit tegen. Zo had ik eens een trui die na één keer wassen al ging pillen, echt zonde. Dus qua kleding ben ik wel wat kieskeuriger geworden.”

„Maar het rode vestje dat ik op de foto aanheb, is van goede kwaliteit. Ik bekijk meestal wel de recensies van producten voordat ik iets bestel. Dan kan ik inschatten of het wat is of niet. Natuurlijk heb ik ook wel gehoord over de slechte arbeidsomstandigheden van de mensen die die spullen maken. Daar ben ik me wel steeds bewuster van en ik probeer de verleidingen ook beter te weerstaan.”

De populariteit heeft vooral te maken met de spotgoedkope producten. De prijzen kunnen zo laag zijn, omdat Temu inzet op een langetermijnstrategie. Fabrikanten die gebruikmaken van het platform worden door Temu gedwongen hun prijzen zo laag te houden dat ze er in de eerste plaats nauwelijks aan verdienen.

Omdat het bereik van de webgigant zo groot is en het aantal bestellingen steeds hoger wordt, kan er op lange termijn alsnog winst worden geboekt. Ondertussen worden leveranciers zodanig onder druk gezet om klanten tevreden te houden, dat er afgelopen juli honderden ondernemers naar het Temu-kantoor in de Chinese provincie Guangzhou zijn gekomen. Ze kwamen in verzet tegen boetes en het terugbetalingsbeleid.

Kim (25): „Ik heb een paar jaar geleden weleens iets gekocht op een Chinese webshop, toen ik een leuk jurkje voorbij zag komen dat ik graag wilde hebben. Niet eens zozeer vanwege de prijs. Maar dat jurkje bleek veel te kort, dus ik heb ’m nooit aangetrokken. Nu koop ik eigenlijk niet meer op die sites omdat ik weet dat de mensen erachter, onder barre omstandigheden moeten werken. Dat wil ik niet supporten. En de kwaliteit is vaak slecht, dus dat weerhoudt mij ook.”

„Ik begrijp wel dat mensen zich laten verleiden door die webshops want als je één keer iets aanklikt omdat je iets leuks ziet, dan zorgt het algoritme ervoor dat het nog honderdduizend keer voorbij komt in je tijdlijn. Vriendinnen van mij bestellen er nog weleens wat, maar ik merk ook dat er wat schaamte om de hoek komt kijken omdat ze weten dat het beter is om dat niet te doen. Ik spaar liever tot ik iets meer te besteden heb en koop dan iets bij een winkel waar ik meer vertrouwen in heb.”

Ook buiten China zijn er zorgen rondom het beleid van Temu. Elizabeth Clark, mede-oprichter van een Brits AI-bedrijf gespecialiseerd in e-commerce, spreekt van een ’Temu-dreiging’. Ze somt het aanbod op: „Een tegoedbon om bij hen te gaan winkelen. Een leveringstermijn van tien dagen en boetes voor de fabrikant als ze het niet halen. Een retourtermijn van negentig dagen. Credits voor het schrijven van recensies.” Volgens Clark valt er niet tegenop te concurreren.

Temu ligt al langer onder vuur wegens oneerlijke concurrentie, uitbuiting, het omzeilen van importtarieven en het misleiden van consumenten. De verslavende werking van Temu wordt ook wel vergeleken met suiker en met vapen. Vorige week liet de Autoriteit Consument & Markt namens meerdere Europese consumententoezichthouders weten dat Temu zich beter aan het Europese consumentenrecht moet houden. De webgigant moet binnen een maand melden hoe het zijn handelsbeleid aanpast. Anders worden er boetes opgelegd.

Volgens Nicole Stofberg, die onderzoek doet naar de platformeconomie, „maakt Temu op grote schaal gebruik van verslavende en misleidende tactieken om vooral jonge consumenten aan te zetten tot impulsaankopen.” Het bedrijf werkt samen met kinderinfluencers en maakt gebruik van kunstmatige urgentie, meldt Stofberg op LinkedIn. Denk aan aftelklokken op de webshop, waarmee wordt ingespeeld op het gevoel van schaarste. Zo worden klanten onder druk gezet, door hen te laten denken dat producten opraken.

Databedrijf ECDB heeft berekend dat de groei van Temu in elk geval tot eind volgend jaar zal aanhouden. „Het is moeilijk te voorspellen hoe het bedrijf zich daarna zal ontwikkelen.” Zeker nu het wantrouwen rondom Temu toeneemt. Net als de vraag naar kwaliteitsproducten. Volgens analisten kunnen streng toezicht en maatregelen de snelle groei van dergelijke webshops in het gareel houden. Maar er wordt ook rekening gehouden met (nieuwe) bedrijven die juist een voorbeeld nemen aan de handelspraktijken van Temu.

Eva (21): „Ik vind het heel verleidelijk op wat te bestellen op Shein, omdat ze leuke dingen hebben voor weinig. De app is gewoon bijna een spelletje. Ik merk dat ik er vaak op zit te scrollen zodra ik me verveel, bijvoorbeeld als ik in de trein zit. Dan klik ik ergens op en dan zie ik daaronder gelijk weer iets leuks. Voordat ik ’t weet zit mijn hele winkelwagen weer vol. Dan heb ik weer een telefoonhoesje van 3 euro of sieraden. Ik heb laatst ook een spijkerbroek besteld voor maar 20 euro en die zit echt goed, ook qua lengte. Meestal vind ik het lastig om een goede broek te vinden, dus als je eenmaal zo’n broek hebt, bestel ik ’m in meerdere kleuren.”

„Shein staat vooral bekend als kledingwebshop en dat voelt wat minder slecht dan Temu of AliExpress. Waarom weet ik ook niet precies, misschien omdat de site er wat mooier en professioneler uitziet? Ook wordt alles super snel bezorgd en soms komt het uit Duitsland. En dan denk ik; misschien is het dan toch minder erg. Maar de laatste tijd verwijder ik toch heel vaak de app van mijn telefoon omdat ik me er steeds slechter bij voel.”