Geen burn-out, maar een bore-out: steeds meer mensen zijn ziek van verveling

Alarmerende cijfers van Arbo Unie donderdag. De arbodienst ziet landelijk een enorme toename van 'cognitieve onderbelasting' oftewel een bore-out. Vergeleken met 2021 was er in 2024 vijfeneenhalf keer zoveel verzuim door een bore-out. Cijfers specifiek voor Friesland zijn er niet.

Mensen met een bore-out hebben stress vanwege verveling, vinden hun werk zinloos, te saai, te makkelijk, of te routinematig. Ze missen uitdaging en voldoening of hebben het gevoel dat hun talenten onbenut blijven.

Saskia Vos uit Scherpenzeel is coach bij Beweging op Elk Niveau, dat in heel Nederland opereert. Na een telefonisch kennismakingsgesprek gaat zij met bore-outcliënten de natuur in.

'Onze ervaring is dat beweging in de natuur zeer effectief is en helpt bij mensen die last hebben van een bore-out’, staat op de website. ‘Buiten zijn in de natuur en dus in een andere omgeving prikkelt je zintuigen op een positieve manier.’

„We gaan dan eigenlijk meteen de diepte in. En dan komt er al snel van alles omhoog. Ze vinden hun leven saai, denken: ‘is dit het nou?' Ik hoor ze vaak zeggen dat ze ‘een stukje dynamiek’ missen, of verandering. Maar wat zeg je dan eigenlijk?'

„Ik probeer dan antwoord te krijgen op de vraag: 'waar ga jij van aan?' Dan zegt iemand bijvoorbeeld dat ze wel meer zouden willen schrijven. Wat houdt je tegen? Schrijf eens iets over je dag en zet het op Facebook of Linkedin, kijk of je reacties krijgt. 'Nou, mijn buren vonden het leuk om te lezen’.”

„Dat zijn kleine stapjes, maar bij een volgende sessie merk ik dat iemand dan meteen veel energieker binnenkomt.”

Soms kan een nieuwe hobby of een andere prikkel helpen om het verloren werkplezier te compenseren. „Het ligt niet altijd alleen aan de baan. Waar de één een bore-out van krijgt, kan voor de ander een droombaan zijn. Het is een wisselwerking tussen privé en werk."

De verschijnselen van een bore-out zijn vergelijkbaar met die van een burn-out, waarbij er juist sprake is van overbelasting. „Soms krijg ik mensen die denken dat ze een burn-out hebben, terwijl ze dus een bore-out hebben.”

Volgens Vos ligt er ook een belangrijke taak voor de werkgever. „Die moet blijven luisteren en kijken. Je moet iemand niet vastzetten in een rol zonder perspectief en zeggen: ‘Ontwikkeling? Hartstikke leuk, maar daar kijken we later wel weer naar.' Blijf in gesprek met je mensen.”

Werknemers in de leeftijdscategorie 30-40 lopen volgens Vos het grootste risico op een bore-out. „Jongeren krijgen sneller een burn-out. Die staan onder druk, hebben vaak ook last van groepsdruk en prestatiedrang. Bij iets oudere werknemers dreigt dan soms het gevoel van 'is dit het nou’.”

Anina Mulder is therapeut in Ruigahuizen en ziet de cognitief onderbelaste werknemer ook voorbijkomen in haar praktijk. Ook zij ziet het probleem vooral bij dertigers. „Nóg oudere mensen zijn vaak wel gewend om werk te doen wat niet altijd leuk is. Sommigen zijn zelfs een soort computer geworden. Mensen in productiewerk bijvoorbeeld. Ik denk ook wel eens: hoe doen ze dat, hoe houden ze het vol?”

Jezelf vastdraaien in een baan met weinig uitdaging kan volgens Mulder ook een overlevingsmechanisme zijn dat terug te voeren is op iemands jeugd. „Dat je jezelf vertelt: ik heb niks nodig. Het ontkennen van een behoefte. Of je legt de bal juist heel erg bij een werkgever, die je ervan beschuldigt te weinig voor je te doen. Je voelt je niet gewaardeerd.”

Mulder probeert mensen te laten inzien dat het probleem niet bij de buitenwereld zit, maar in iemand zelf. „Je moet zelf aan de bak. Je moet jezelf de vraag stellen: wil ik dit blijven doen, of ga ik op zoek naar iets anders? Vaak weten mensen ook wel dat ze ergens niet gelukkig van worden.”