Het old boys network rond Johan Remkes regelde onderling jarenlang het bestuur van Nederland. Sinds ze weg zijn is het een zootje.
De partijdinosaurussen waren er dinsdag allemaal in Beachclub Culpepper in Scheveningen, bij de presentatie van Het kon minder, het boek over Groningens bekendste politicus, Johan Remkes.
VVD’ers zoals Ed Nijpels, Henk Kamp, Loek Hermans en Halbe Zijlstra. CDA’ers zoals Piet Hein Donner en Cees Veerman, D66’ers als Roger van Boxtel en Alexander Pechtold. Zelfs een enkele PvdA’er zoals Martin van Rijn. Mark Rutte liet nog even van zich horen vanaf een videoscherm.
Het was een genoegzaam samenzijn onder het genot van een cocktail, biertje en bitterbal. Jarenlang kwamen deze heren elkaar tegen in bestuurlijk Nederland, in de ene na de andere functie. Het waren de tijden van Lubbers, Kok, Balkenende en Rutte. Van premiers die het zaakje wél in de hand wisten te houden, althans meestal.
Wat waren nou die ‘lessen van Remkes’, zoals de ondertitel van het boek luidt, wilde presentator Jeroen Pauw weten van de schrijvers. Nou, zei VARA-journalist Peter Kee, dat kwam neer op ‘heel goed luisteren, goed nadenken welk besluit kon rekenen op draagvlak, en daar dan vervolgens strak aan vasthouden’.
En zo’n knoop werd dan vaak doorgehakt onder het genot van een goede borrel in café’s als Nieuwspoort en De Wolthoorn. Tot voor kort zat Remkes nog regelmatig met zijn oude makkers uit het provinciebestuur in die bruine kroeg aan de Groningse Kromme Elleboog, de PvdA’ers Gerard Beukema en Roel Vos. Ze waren er tot zijn genoegen ook dinsdag weer bij in Scheveningen.
Dat moet dan een van die lessen geweest zijn. Stevig debatteren in het openbaar, maar vervolgens samen het café in tot diep in de nacht. En er hoe dan ook dan samen uit proberen te komen. Dan een besluit nemen en daar dan vervolgens strak, om niet te zeggen bot, aan vasthouden.
Eindelijk iemand van de oude stempel
Dat waren toch mooie oude tijden, klonk tussen de smakelijke anekdotes in de Scheveningse strandtent. Dan liep het nu wel even anders, met het huidige zootje in het twee keer gevallen kabinet. Niet voor niets was Remkes de laatste jaren immers telkens te hulp geroepen. Eindelijk iemand van de oude stempel die wél draagvlak wist te vinden en een ook een zure boodschap wist te verkopen.
Maar even verderop in de wandelgangen van de Tweede Kamer werd er door de nieuwe generatie politici ook meesmuilend over gedaan. Natuurlijk, over Johan Remkes geen kwaad woord. Wat een vent.
Tegelijk was er eigenlijk schrikbarend weinig terecht gekomen van die doortastende ingrepen van Remkes, bespiegelen een paar jonge fractiemedewerkers. Het laatste kabinet-Rutte dat Remkes als formateur in elkaar knutselde, VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, viel twee jaar geleden alweer. Met veel glasgerinkel. Zijn plannen over stikstof zijn nu nóg niet uitgevoerd. En zijn kritiek op de Groningen-aanpak kwam niet aan, of in ieder geval veel te laat.
En dan die zelfgenoegzaamheid van het wereldje van ons-kent-ons. Is die achterkamertjescultuur niet ook schuldig aan de enorme onvrede in Nederland? In rechtse kringen van Geert Wilders en Thierry Baudet wordt immers telkens geklaagd dat zij en hun achterban niet toegelaten worden tot het bestuurlijke clubje. Thierry Baudet heeft er zelfs complottheorieën over van ‘het kartel’. En Caroline van der Plas en haar BBB doen alle moeite niet te Haags over te komen. Ze zijn alle drie al eens huizenhoog geëindigd bij verkiezingen.
Toeslagen en Groningen lieten ze uit de hand lopen
Wat te denken ook van Pieter Omtzigt en Renske Leijten en de toeslagenaffaire, bespiegelen NSC’ers en SP’ers. Toen bleek dat die bestuurders die het zogenaamd zo goed met ons voor hebben de toeslagenaffaire en de afhandeling van de gaswinningsschade in Groningen volkomen uit de hand lieten lopen? Toen was Nederland toch even niet zo blij met het old boys network.
Het borrelgezelschap in Beachclub Culpepper houdt de moed erin. Jammer van de slechte peilingen van de VVD, maar ja Yesilgöz maakt het ook te bont. Als Bontenbal nou maar gewoon premier wordt van een beschaafd middenkabinet, was dat hele rariteitenkabinet van Schoof een voetnoot in de geschiedenis.
Je helpt het ze bijna hopen. Maar de tijden zijn veranderd.
(Arend van Wijngaarden is parlementair verslaggever van Dagblad van het Noorden)
