Minister Faber staat de pers te woord bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. Aan haar bezoek van vorige week zitten nog wel wat losse eindjes. Foto: Marcel Jurian de Jong
Eindelijk was de minister van het strengste asielbeleid ooit in Ter Apel en Nieuw-Weerdinge om te praten over overlast. ‘Zo gaat het altijd. We krijgen alle begrip, maar geen harde aanpak.’
De avond voor het bezoek van Marjolein Faber was er nog ingebroken in haar auto. „Een asielzoeker natuurlijk.” Anita uit Nieuw-Weerdinge heeft de minister van Asiel en Migratie dus wel iets te vertellen, donderdagochtend in buurtcentrum De Badde.
Anita is een van de dorpsbewoners die is uitgenodigd voor het langverwachte werkbezoek van Marjolein Faber aan Nieuw-Weerdinge en Ter Apel. Dorpsbelangen en gemeentebesturen vragen haar al maanden om te komen praten over de overlast rond het aanmeldcentrum en de aanpak ervan.
Minister Faber bij aankomst. Foto: Marcel Jurian de Jong
Eindelijk is ze er, de minister van ‘het strengste asielbeleid ooit’, die haar eerste half jaar vooral in Den Haag spendeerde aan het maken van nieuwe wetten die de instroom moeten gaan beperken. Nu is het een keer tijd voor concrete maatregelen. Tenminste, als het aan Nieuw-Weerdinge en Ter Apel ligt.
Eerst luisteren
Maar eerst gaat ze luisteren. Naar Anita, onder andere, die positief verrast is door de minister. „Ze is nieuw, ze staat overal open voor en luistert goed.” Faber wekt vertrouwen. Als inwoners het idee aandragen om een soort avondklok in te stellen voor het aanmeldcentrum – na 22 uur niet meer naar buiten – reageert Faber enthousiast. „Gaan we onderzoeken.”
Het zijn van die goede bedoelingen van politici die voorzitter van dorpsbelangen Nieuw-Weerdinge Wim Katoen al zo vaak heeft gehoord. Na afloop van het gesprek staat hij de pers wat mokkend te woord. „Zo gaat het altijd”, zegt hij. „We krijgen alle begrip, maar een harde aanpak komt er niet. Het is allemaal te vrijblijvend.”
Minister Faber toonde veel begrip: "Avondklok? Gaan we onderzoeken." Foto: Marcel Jurian de Jong
Katoen doelt op de plannen van Faber voor een verscherpt toezicht locatie (vtl), die volgens hem uiteindelijk een slap aftreksel is van de vorige locatie waar veiligelanders tenminste 22 uur binnen moesten blijven. Nu krijgen ze alleen een meldplicht en een dagprogramma. „Zij wil wel, maar ze zal ook wel niet anders kunnen”, zegt Katoen. „We hebben gewoon te veel regeltjes in Nederland.”
Juridische barrières
Het waren die regeltjes, of beter gezegd de wet, die zorgde dat die vorige locatie dicht moest. De rechter zag geen grond voor het opsluiten van mensen die niets op hun kerfstok hebben. De aanpak van overlast van asielzoekers stuit op veel juridische barrières, weten ze in Nieuw-Weerdinge en Ter Apel al heel lang.
Zo kan burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen nu al voorspellen hoe het afloopt met het idee voor die avondklok. „De baas van het COA zei meteen al dat het niet mag.” Hoofdschuddend: „Daar gaat weer een hoop tijd verloren aan onderzoek.”
Van Oosterhout heeft na het gesprek in Nieuw-Weerdinge weinig vertrouwen in de oplossingen van deze minister. Gelukkig heeft hij haar ‘s ochtends vroeg nog het azc in Emmen kunnen laten zien. „Want er gaat ook heel veel goed in de asielopvang.”
‘Verscherpt toezicht locatie’
Vanuit Nieuw-Weerdinge rijdt Marjolein Faber naar het aanmeldcentrum in Ter Apel. Daar gaat ze in gesprek met het COA en krijgt ze een rondleiding door die beoogde ‘verscherpt toezicht locatie (vtl)’ die ze vandaag als enige concrete maatregel tegen overlast meebrengt.
Minister Faber wordt rondgeleid door de locatie die vtl moet worden. Foto: Marcel Jurian de Jong
Faber verdwijnt voor de rondleiding achter hoge donkergroene hekken. De locatie die vtl moet worden, die nu nog gewoon ‘hofje 5’ wordt genoemd, oogt als een gevangenis.
Op het verlaten terrein staan buitensporttoestellen. Bewoners laten zich niet zien, maar het COA vertelt Faber dat er momenteel 40 overlastgevers verblijven, die een intensief dagprogramma krijgen aangeboden dat moet leiden tot ‘gedragsverbetering’.
‘Geen gevangenis’
Een gevangenis is het niet, vertelt Faber na haar rondleiding de verzamelde landelijke en lokale pers de zich rond haar verdringt. Wie naar buiten wil mag naar buiten. Maar wie zich hier misdraagt kan uiteindelijk wel in echte detentie belanden. De journalisten vinden het moeilijk te begrijpen en vuren hun vragen op haar af.
Voor de ingang van de vtl in ter Apel vertelt minister Faber donderdag de pers over haar plannen. Foto: Marcel Jurian de Jong
„Wat hebben bewoners van Nieuw-Weerdinge en Ter Apel hieraan? Als de overlastgevers en veiligelanders toch nog gewoon de dorpen in kunnen lopen?”
Dat is een goeie vraag. Een vraag waar ze ook op het gemeentehuis in Sellingen mee worstelen, waar Faber na haar stop in het aanmeldcentrum naartoe rijdt om te praten met gemeenteraad en college van B en W van Westerwolde. Wat heeft Ter Apel eraan?
Weinig concrete maatregelen
Raadsleden Klaas Buigel (VVD) en Herma Hemmen (Lijst Hemmen) worstelen er ook na het gesprek met Faber nog mee. Want ze troffen een oprecht luisterende minister die oog had voor de problemen in Ter Apel, vertellen ze na afloop. Maar aan concrete maatregelen kregen ze zo weinig. Ze zoeken kleine lichtpuntjes: een meldplicht, toegangscontroles, een pasjessysteem. Misschien zit er met de huidige wet- en regelgeving gewoon niet meer in.
Daar denk burgemeester Jaap Velema anders over. Het zijn niet de regeltjes, het is niet de wet. Deze minister, vindt hij, zou wel degelijk iets kunnen doen aan de grote groep van rond de 200 asielzoekers met een kansarme aanvraag die in Ter Apel verblijft.
Faber: "Ik moet me natuurlijk wel aan de wet houden. Dat zult u begrijpen." Foto: Marcel Jurian de Jong
Dát is de groep die relatief de meeste overlast geeft, en die had de minister allang kunnen spreiden over het land. Of ze had hun asielprocedure kunnen versnellen. „Maar dat doet ze niet. En daar wil ze ook nu weer geen enkele toezegging over doen. Teleurstellend, teleurstellend en teleurstellend.”
‘Ik moet me natuurlijk wel aan de wet houden’
Het is tegen zessen als Faber het gemeentehuis van Sellingen verlaat. Goedgemutst houdt ze vol dat zij Ter Apel met de vtl wel degelijk iets heeft gebracht. Natuurlijk had zij de veiligelanders ook het liefste achter slot en grendel gezet, voegt ze er nog aan toe. „Maar het mag niet van de rechter, en ik moet me natuurlijk wel aan de wet houden. Dat zult u begrijpen.”
Uiteindelijk, zegt ze, zit de oplossing van alle problemen in het beperken van de instroom. In de tussentijd is een vtl in ieder geval iets. „Want als we niks doen”, herhaalt ze tegen journalisten, „dan gebeurt er dus helemáál niks.”
