Nieuwe ‘verscherpt toezicht locatie’ van Faber in Ter Apel lauw ontvangen. ‘Dit is niet wat je wilt horen’

In deze sobere opvang vtl worden asielzoekers geplaatst die overlast geven in het asielcentrum of in de omliggende dorpen. Wie in de vtl zit, krijgt een intensief dagprogramma aangeboden, gericht op ‘gedragsverbetering’. Bewoners van de vtl kunnen niet in de rest van het azc komen, maar mogen wel naar buiten en kunnen dus nog steeds de dorpen Nieuw-Weerdinge en Ter Apel in.

Daarnaast komt er een meldplicht van twee keer per dag voor alle asielzoekers die een ‘kansarme aanvraag’ hebben gedaan (bijvoorbeeld veiligelanders). Zij krijgen deze meldplicht omdat ze beschikbaar moeten zijn voor hun asielprocedure. Voldoen zij niet aan die meldplicht, worden ook zij in de vtl geplaatst en volgen dan dus een strenger regime. 

Faber gelooft dat deze vtl overlast in Ter Apel zal verminderen. „Mensen die zich niet aan de regels houden zullen steeds strengere maatregelen opgelegd krijgen. Uiteindelijk kunnen ze overgeplaatst worden naar de htl (handhavings- en toezichtslocatie) in Hoogeveen of in detentie worden geplaatst.”

Deze vtl is de opvolger van de vorig jaar door de rechter afgeschoten ‘pbl’ (procesbeschikbaarheidslocatie). In de pbl kon iedereen die een kansarme asielaanvraag deed worden geplaatst, ook als diegene geen overlast had veroorzaakt. Om ‘beschikbaar’ te zijn voor proces moesten asielzoekers 22 uur per dag binnen blijven.

Voor dat regime was volgens de rechter geen juridische basis, dus moest het ministerie op zoek naar andere oplossingen. Ook vanwege de drukte in het aanmeldcentrum heeft dat lang geduurd. Het COA wilde geen nieuwe variant van de pbl starten zoals er meer dan 2000 asielzoekers verbleven.

De opvolger waar de minister nu mee komt is een afgezwakt model van die pbl. Overlastgevers kunnen nog altijd de dorpen in, en het dagprogramma is niet verplicht. Burgemeesters Van Oosterhout van Emmen en Velema van Westerwolde staan niet te juichen. „Ik heb hier weinig vertrouwen in”, zegt Van Oosterhout.

Burgemeester Velema noemt het teleurstellend. „Dit is niet wat je wilt horen.” De gemeente Westerwolde wil dat de asielzoekers met een kansarme aanvraag, waarvan nu steeds een grote groep (rond de 200) in Ter Apel verblijft, worden verspreid over andere azc-locaties in het land en dat nieuwkomers met voorrang versneld de asielprocedure doorlopen. „Maar daarover wil ze geen enkele harde toezegging doen”, zegt Velema. „Om teleurstellingen te voorkomen, zegt ze dan.”

Raadsleden Klaas Buigel en Herma Hemmen reageren iets milder. Ook zij zien in de vtl geen echte oplossing, maar geloven wel dat deze minister oog heeft voor Ter Apel en daadkrachtig wil optreden. „Als de pbl echt geen optie meer is, zullen we het hiermee moeten doen”, zegt Hemmen.

Faber zegt de teleurstelling over het definitief schrappen van de pbl te begrijpen. „Ik hou ze ook liever binnen. Maar dat mag niet van de rechter, ik heb het laten uitzoeken. Deze vtl gaat echt wel wat verschil maken. En als we niks doen, gebeurt er helemaal niks.”