Asielzoekers melden zich in Nederland eerst naar Ter Apel. Omdat er te weinig opvangplekken in het land zijn, is het in de opvang van het COA in Ter Apel regelmatig te druk. Foto: Corné Sparidaens
Burgemeester Jaap Velema van Westerwolde noemt het ‘verstandig’ dat het kabinet de spreidingswet niet dit jaar intrekt. Dat geeft Ter Apel wat lucht. Jetta Klijnsma, commissaris van de Koning in Drenthe, is minder positief. „We willen die wet gewoon houden.”
Het kabinet maakte maandag bekend dat het de spreidingswet bij voorkeur pas intrekt na afloop van de eerste ‘cyclus’ van de wet, waarin gemeenten 90.000 opvangplekken hebben aangeboden. Die cyclus loopt af op 31 januari 2026.
Door de spreidingswet pas volgend jaar in te trekken, wil het kabinet gemeenten en provincies duidelijkheid geven en geen afbreuk doen aan de afspraken die zijn gemaakt.
Velema vreesde afschaffing zonder alternatief
„Ik was bang dat ze de spreidingswet, waarvan we merken dat die effect heeft, al zouden intrekken voordat er een alternatief is”, zegt Velema. „Nu geeft het kabinet zichzelf de tijd om eerst met andere oplossingen te komen.”
Het kabinet belooft dat er een ‘samenhangend pakket voor opvang en huisvesting’ zal komen. „Ik ga ervan uit dat ze dat in goed overleg met gemeenten en provincies zullen doen”, zegt Velema.
Klijnsma: ‘Eerlijke spreiding is gewoon nodig’
Jetta Klijnsma, die als commissaris van de Koning meepraat over de asielopvang aan de ‘Landelijke Regietafel’, vindt het vanzelfsprekend dat het kabinet de afspraken die in de eerste fase van de spreidingswet met gemeenten en provincies zijn gemaakt door laat gaan. „Anders weet niemand meer waar ie aan toe is.”
Verder schaart Klijnsma zich achter de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) die nog steeds voor het behoud van de spreidingswet zijn. „Die eerlijke spreiding over het land is gewoon nodig. We willen die wet houden.”
Ook Velema ziet dat die spreiding van opvangplekken op dit moment Ter Apel helpt. Het COA verwacht dat per 1 juli driekwart van de benodigde plekken in het land zijn gerealiseerd. „Maar als er straks een alternatief is door minder instroom, of de invoering van het nieuwe Europese Migratiepact, is dat ook goed. Als ze de spreidingswet maar niet wegdoen zonder dat er iets voor in de plaats komt.”
Tegenvaller voor Faber
Voor minister Faber van Asiel en Migratie is de vertraagde intrekking van de wet een tegenvaller. Faber en haar partijleider Geert Wilders drongen pas nog aan op meer haast met het ongedaan maken van de wet, die het mogelijk maakt onwillige gemeenten desnoods te dwingen om opvangplekken te regelen.
Faber is van plan onderdelen van de spreidingswet in stand te houden, zonder dat die worden vastgelegd in een wet. Het door de minister en haar partij verfoeide dwangelement verdwijnt. Maar nog steeds zal eens in de twee jaar worden vastgesteld hoeveel opvangplekken nodig zijn. Vervolgens gaan gemeenten, provincies en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) overleggen om deze plekken over het land te verdelen.
