Jongvolwassenen gaan meedenken over de toekomst van het Waddengebied. Op de Toogdag voor de Wadden wordt maandag in Lauwersoog het nieuwe Jongerenberaad gepresenteerd. Margreet Smit en Jurjen Veenstra vertellen waarom zij daarin zitten.
,,’Precies wat voor jou’, zei mijn vriend, toen hij een oproep zag op sociale media”, zegt Margreet Smit (28), die zelf geen sociale media heeft. ,,Dat klopt, je kunt altijd meer leren, vind ik. En als iets oudere jongere op Ameland kunnen anderen van mij leren als soort van ervaringsdeskundige.”
Smit zegt erg begaan te zijn met haar eiland. ,,Sowieso met de Wadden”, zegt ze, thuis in Hollum. ,,Voor mij is dit de mooiste plek van de wereld. Het is heel belangrijk dat we hier met zijn allen goed op passen. Sinds corona zie ik een bepaald type toerist komen waar je niet blij mee bent. Daar hoop ik ook iets over te kunnen zeggen.”
Margreet Smit (midden) zaait zeegras in de Waddenzee. Foto: Jan Spoelstra
Wat ze concreet bedoelt? ,,Nou ja, mensen trekken met de hele familie dwars door de duinen, helmgras plukkend en alles vertrappend. Ik zie dat er bijzonder weinig gehandhaafd wordt op de omgang met de natuur.”
Voorbeeldfunctie
Als gids voor de Stichting Amelander Musea (STAM) vertelt Margreet hoe bijzonder het Waddengebied is en vertelt ze altijd het verhaal over waarom de Waddenzee werelderfgoedgebied is. Ze is niet voor niets juf geworden, zegt ze. Als leerkracht op openbare basisschool De Schakel vertolkt ze een voorbeeldfunctie. ,,Daar begint het. Daar geef je normen en waarden mee: pas op elkaar, pas op je eiland, hou van de natuur hier.”
Margreet Smit. Foto: Jan Spoelstra
Wat het Jongerenberaad precies gaat doen, moet nog uitgekristalliseerd worden. Het is Margreet in elk geval nog niet helemaal duidelijk. ,,Wat mij trekt? Ik vind alles interessant.”
Dat is er bij Margreet door haar ouders met de paplepel ingegoten. Haar vader is al meer dan twintig jaar voorzitter van Dorpsbelang Hollum. Zelf is ze mede daarom ook vrijwilliger bij dorpsbelang, maar is ze naast gids bij de STAM ook vrijwilliger bij de paardenreddingboot en hielp ze onlangs Rijkswaterstaat nog zeegras te zaaien in de Waddenzee. ,,Ik kom uren te kort.”
Toetsenbordridder
Ze gaat ook altijd naar bewonersavonden. Of het nu over woningbouw gaat, duurzaamheidsinitiatieven of de energietransitie. ,,Maar als ik daar om mij heen kijk, valt mij op dat ik de gemiddelde leeftijd behoorlijk naar beneden trek. Terwijl het toch belangrijk is dat je als jongere ook meekrijgt wat er allemaal wordt gedaan, er gebeurt hier van alles. Ik ben er bij om me goed te laten informeren, in plaats van als een toetsenbordridder je mening te baseren op één post die je toevallig ziet.”
Jongerenberaad
Nog altijd wordt ook in het Waddengebied veel beleid gemaakt door mannen van middelbare leeftijd, terwijl die keuzes vaak pas over vijf, tien jaar of nog later impact hebben. ,,Dat is een van de redenen om ook de toekomstige generatie een plek aan tafel te geven. Bovendien kijken zij met een frisse blik”, zegt Hendrikus Venema, die rijke ervaring heeft als bestuurder in het Waddengebied en vanuit de onderwijsinstellingen het jongerenberaad begeleidt.
In totaal zijn op verzoek van instanties als de Waddenacademie, het Waddenfonds en het Omgevingsberaad Waddengebied vijftien studenten en jongprofessionals tussen de 17 en 28 jaar voor twee jaar geselecteerd, die een dwarsdoorsnede vormen van de jongvolwassenen in het Waddengebied. Zij kunnen gevraagd en ongevraagd deze organen advies geven, maar ook bijvoorbeeld Wetterskip Fryslân, Rijkswaterstaat of een minister.
Veel reizen
,,Op reis in het buitenland krijg je vaak de vraag: waar kom jij vandaan? Dan vertel ik graag over het Waddengebied, over de vrijheid en de rust die ik daar ervaar”, zegt Jurjen Veenstra (25) uit Oudega (Sm.). Na zijn studie toerisme-management aan NHL Stenden trok hij door landen als de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland en werkte hij in Maastricht en Girona (Spanje).
Momenteel is Jurjen weer thuis in Oudega. Smallingerland is niet echt het Waddengebied, beseft Jurjen. ,,Maar ik woon er vlakbij en kom er regelmatig als bezoeker.” Daarom vindt hij zichzelf ook geschikt voor het Jongerenberaad. ,,Ik ben wat minder emotioneel betrokken, kijk wat meer van een afstandje.”
Regeneratief toerisme
Het klinkt niet vreemd dat Jurjen zich wil focussen op toerisme en recreatie. ,,Je zou mensen moeten aantrekken die iets willen leren van het Waddengebied, die niet alleen nemen, maar ook iets willen teruggeven. Regeneratief toerisme noemen ze dat, een beetje een trend. Dat gaat verder dan duurzaam reizen.”
Jurjen Veenstra. Foto: Jilmer Postma
Of regeneratief toerisme iets van zijn generatie is, durft Jurjen niet te zeggen. Maar zo bewust mogelijk rondreizen is wel wat hij en veel jongeren om hem heen bezighoudt. In het buitenland, maar ook dichtbij, trekt hij als het even kan op met de lokale gemeenschap. „Op zoek naar de echte cultuur. Authenticiteit staat bij mij hoog in het vaandel. Of de Wadden dat nog hebben? ...Goede vraag.”
‘Dan ben ik pas 50 jaar’
Vandaar dat hij zich als jongere graag inzet voor de toekomst van de Wadden. De politieke agenda met bestuurlijke afspraken loopt tot 2050. ,,Dan ben ik pas vijftig jaar, wij kijken verder vooruit. Wij moeten nog een hele tijd, als je ziet wat er in 25 jaar op klimaatgebied is veranderd, dan maak ik me daar persoonlijk wel zorgen over.”
In Nieuw-Zeeland deed hij een idee op voor het Waddengebied. ,,Als je het land binnenkomt, kun je de Tiaki Promise doen, afkomstig van de Maori-gemeenschap. Daarmee doe je de belofte voor Nieuw-Zeeland te zorgen, voor nu en voor toekomstige generaties. Zoiets zou ook goed zijn voor het Waddengebied.”