V.l.n.r.: Yorick Vegter, Isabella Nassy, Owen Boer en Mergime Ferizi. Foto: Harry Tielman
„Je hoeft maar een klein beetje anders te zijn en je wordt al buitengesloten. Hier voel ik me geaccepteerd.” Marjolein Hilgen (21) komt al een jaar bij het Game Café in de bibliotheek van Stadskanaal. Maar zulke ontmoetingsplekken dreigen nu te verdwijnen.
Het Rijk wil de subsidie voor de zogeheten maatschappelijke diensttijd (MDT) schrappen. Met dit landelijke programma doen jongeren tussen de 12 en 30 jaar vrijwilligerswerk of zetten een eigen project op, met als doel om de sociale en maatschappelijke betrokkenheid en het eigen zelfvertrouwen te vergroten. Om dat te kunnen blijven doen, roepen jongeren de Tweede Kamer en gemeenten op om in actie te komen.
Gemis
Ook in Stadskanaal leven zorgen over het einde van de maatschappelijke diensttijd. Hier loopt het MDT-project Impacter nu ruim drie jaar. Impacter organiseert onder meer het Game Café (maandelijks samen gamen), het Queer Café (maandelijks ontmoetingscafé voor jongeren die zich verbonden voelen met de LHBTIQ+-gemeenschap) en het Muziek Café (ook een maandelijks ontmoetingscafé, gericht op muziek). Verder heeft Impacter twee jongerenambassadeurs die hun leeftijdsgenoten bij de politiek proberen te betrekken.
Coaches kunnen jongeren daarnaast op individueel niveau begeleiden. „Bijvoorbeeld als iemand om wat voor reden dan ook niet meer naar school kan, maar wel graag wil werken. Of iemand die nieuwe mensen buitenshuis wil leren kennen of een eigen onderneming zou willen beginnen”, legt jongerencoach Yorick Vegter (25) uit. Hij schat dat Impacter nu in totaal zo’n 100 tot 150 trajecten heeft doorlopen. „Ik zou het echt een gemis vinden voor Stadskanaal als het zou verdwijnen.”
Iets om naar uit te kijken
De twee jongerenambassadeurs Isabella Nassy (17) en Mergime Ferizi (18) vallen hem bij. „De mentale gezondheid keldert heel erg onder jongeren en ik denk dat Impacter helpt. Hier kun je je veilig uiten, hier zijn mensen op wie je kunt terugvallen, hier heb je iets om elke maand naar uit te kijken, hier kun je nieuwe mensen leren kennen en kom je uit je bubbel”, zegt Mergime. „Ik denk dat veel mensen beter in hun vel zitten en trots terugkijken op wat ze hier bij Impacter hebben gedaan.”
Isabella vult aan: „Jongeren missen in Stadskanaal voorzieningen. Als je niet weet wat je moet doen of wat je kunt doen, dan kun je altijd bij Impacter terecht. Veel jongeren willen niet in Stadskanaal blijven; Impacter kan hen misschien wel hier houden.”
De twee vriendinnen doen hun werk als jongerenambassadeur nu ongeveer 2,5 jaar. Ze zitten allebei op de havo - en waar de meeste klasgenoten niet zoveel hebben met de politiek, voelen Isabella en Mergime die betrokkenheid wel. „We hebben altijd al een duidelijke mening gehad en we vinden dat er echt wel verandering voor jongeren in Stadskanaal kan komen.”
Eenzame zolderkamer
Weer iets hebben om naar uit te kijken: Marjolein Hilgen herkent dat goed. Zij gaat elke maand naar het Game Café of het Queer Café. „Ik heb autisme en het is lastig om in Stadskanaal een eigen community te vinden. Ik heb gemerkt dat hier ook andere mensen met bijvoorbeeld autisme komen”, vertelt ze. „En dan voel ik dat ik mezelf ook meer kan openstellen om erheen te gaan.”
Marjolein Hilgen en Owen Boer aan het gamen. Foto: Harry Tielman
Het Game Café is sinds eind 2021 maandelijks in de bibliotheek van Stadskanaal te vinden en wordt gerund door Owen Boer (20). Hij werd daarvoor benaderd door een jongerencoach van Impacter. „Ik verveelde me elke dag en ik gamede alleen maar, in mijn eentje. Maar ik ben niet de enige die alleen speelt”, vertelt Owen over het ontstaan van het idee. „Met het Game Café brengen we jongeren uit hun zolderkamertjes samen. Het is leuk om een beetje sociaal contact te maken, anders is het ook zo eenzaam en saai.”
En dankzij het bestieren van het Game Café voelt Owen zich volwassener geworden. „Ik denk dat ik hierdoor veranderd ben. Ik kwam hier binnen met capuchon op, keek andere mensen niet aan en ik maakte mijn zinnen niet af. Daar ben ik uit gegroeid”, zegt hij. „Eerst dacht ik dat ik maar beter mijn hele leven achter een beeldscherm kon blijven zitten, maar nu denk ik ook aan werken.”
‘Hier is echt iedereen welkom’
Owens Game Café is een voorbeeld waarom Isabella en Mergime vrezen dat Stadskanaal erop achteruitgaat als het project verdwijnt. Het tweetal heeft daarvoor aandacht van de politiek gevraagd tijdens de gemeenteraadsvergadering. Dat doen ze overigens vaker, bijvoorbeeld over onderwijs, wonen of armoede. Op hun Instagram-account vragen ze vooraf met polls hoe hun leeftijdsgenoten denken over hun woonplaats.
„De laatste tijd hebben we het vooral over de voorzieningen. We vinden het merkwaardig dat hier niet meer veel te doen is voor ons”, zegt Isabella. Grootste politieke zorg is daarom nu het behouden van hun MDT-project. Als Den Haag het niet doet, dan moet de gemeente maar helpen, vindt het tweetal. Mergime: „Hier is echt iedereen welkom. Zonder Impacter is dat er in Stadskanaal niet. Dan verliezen jongeren hun connectie met anderen.”
Of, zoals Owen het verwoordt: „We hebben meer tijd nodig om het hier beter te maken.”
Bezuinigingsmaatregel
De maatschappelijke diensttijd (MDT) is een programma van de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Die werken samen met jongeren, maatschappelijke organisaties en gemeenten.
MDT werd in het regeerakkoord van 2017 ingevoerd. Na twee jaar experimenteren is het programma in 2020 officieel begonnen. Het kabinet Rutte-IV had er 200 miljoen euro per jaar voor over.
Maar het project wordt de komende jaren afgebouwd, bevestigt een woordvoerder van OCW desgevraagd. Het gaat om een bezuinigingsmaatregel die de formerende partijen PVV, VVD, BBB en NSC hebben afgesproken. Volgens de woordvoerder werkt het ministerie nu samen met onder meer jongerenorganisaties, scholen en gemeenten aan ‘het borgen en overdragen van de geleerde lessen van MDT’.
MDT-projecten waaraan eerder al subsidie is toegekend, gaan wel door. Op dit moment zijn er 231 projecten actief verspreid door heel Nederland. Een nu al lopende subsidieronde wordt ook nog afgemaakt. Dat betekent dat landelijk nog tot eind 2027 deelnemers actief zijn. Het gaat om ruim 200.000 jongeren die nog mee gaan doen, aldus de woordvoerder.
Om het kabinet op andere gedachten te brengen, zijn bezorgde jongeren eerder dit jaar een petitie gestart die ze op Prinsjesdag in Den Haag willen overhandigen. De teller staat nu op ruim 7000 handtekeningen.
'Gemeente moet in het gat springen'
Impacter-jongerenambassadeurs Isabella Nassy en Mergime Ferizi hebben voor het zomerreces ingesproken tijdens de gemeenteraadsvergadering van Stadskanaal over het belang van MDT. Met succes: de gemeenteraad heeft unaniem twee moties ingediend die pleiten voor (financiële) steun bij de Tweede Kamer en bij het college van burgemeester en wethouders.
Raadslid Jelmer van der Veen (Fractie Van der Veen) hoopt dat andere gemeenten het voorbeeld van Stadskanaal overnemen. Hij overlegt regelmatig met de jongerenambassadeurs. „Impacter betrekt jongeren die anders tussen wal en schip zouden vallen en voor wie anders niks wordt georganiseerd. Zonder Impacter bereik je die jongeren niet, daar wordt dan niet naar omgekeken”, stelt hij.
„Het is natuurlijk het mooiste als het vanuit het Rijk wordt gefinancierd, want helemaal in achtergestelde grensregio’s is er behoefte aan dit soort jongerenwerk. Maar zo niet, dan moet de gemeente gewoon in dat gat springen.”
Verantwoordelijk wethouder Ingrid Sterenborg zegt desgevraagd te hebben geluisterd naar het pleidooi voor het behoud van Impacter: „We hebben toegezegd te onderzoeken wat de mogelijkheden daarvoor zijn en welke kosten daarmee gemoeid zijn. Dat doen we samen met de stichting Welstad. Dat onderzoek loopt momenteel.”
