Een rondleiding door de nu nog kale ruimtes van het Niemeijerpand, waar straks het expertisecentrum moet komen. Foto Jaspar Moulijn
De wittebroodsweken voor de AI-fabriek zijn meteen na de feestelijke starthandeling donderdag voorbij. Met deze gamechanger staat veel op het spel. „Het is een investering voor onze vrijheid.”
Maar liefst drie Haagse bewindslieden waren betrokken bij de feestelijke en druk bezochte starthandeling. Minister Vincent Karremans (VVD, economische zaken) was lijfelijk aanwezig in het voormalige fabriekspand van Niemeijer aan de Paterswoldseweg in Groningen, staatssecretaris Gijs Tuinman (BBB, defensie) en Eddie van Marum (BBB, herstel Groningen) leverden een bijdrage met een video-opname.
Onafhankelijkheid
Die AI-fabriek moét een succes worden, zoveel is duidelijk. Niet alleen om de Groningse economie een boost te geven, het moet ook een belangrijke bijdrage leveren aan de onafhankelijkheid van Europa. „Het is een investering voor onze vrijheid”, verklaarde Tuinman, voormalig beroepsmilitair, onomwonden.
Ook op het slagveld speelt kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol, voegde Tuinman eraan toe. „Van het voorspellen van preventief onderhoud, beeldverwerking van drones tot algoritmes die onze menselijke besluitvorming versnellen.”
Karremans wees erop dat de Europese landen veel te afhankelijk zijn van de big tech in Amerika en dat de investeringen in artificial intelligence, kunstmatige intelligentie, hier ver achterblijven bij die in de VS en China. De toenemende afhankelijkheid kan er toe leiden dat de opvolger van president Trump importeurs van Europese producten nog veel hogere importtarieven oplegt, zonder dat de EU daar een weerwoord op heeft, waarschuwde Karremans.
De initiatiefnemers van de AI-fabriek tijdens de officiële starthandeling. Foto Jaspar Moulijn
Investering van 200 miljoen
De AI-fabriek kan ertoe bijdragen dat Europa dit tij weet te keren. Vorige week werd duidelijk dat de plannen definitief rond zijn. De Europese Commissie legde 71 miljoen euro op tafel en daarmee was de investering van 200 miljoen euro helemaal gedekt. Het andere geld komt van het Rijk en noordelijke overheden. De fabriek bestaat uit een experisecentrum en een supercomputer. Bedrijven kunnen er data analyseren, algoritmes ontwikkelen, en allerlei tools maken.
Of het nu gaat om de rechtspraak, de gezondheidszorg of de verwerking van huishoudelijk afval: er is geen sector in Noord-Nederland die niet van AI en de fabriek zou kunnen profiteren. Stephanie Klein Nagelvoort Schuit is vicevoorzitter van het bestuur van het UMCG en internist. In het ziekenhuis wordt reikhalzend uitgekeken naar de AI-ontwikkelingen, bleek uit haar betoog. Niet alleen om ziektes sneller op te sporen en data beter te analyseren, ook om de administratieve lastendruk op de dokters en de verpleging te verminderen.
Recht toegankelijk voor iedereen
Martijn Doornbos van het bedrijf LegalMike ontwikkelt tools voor juristen om juridische bronnen (eerdere rechterlijke uitspraken, handelingen in de Tweede Kamer en wetenschappelijke artikelen) sneller te ontsluiten. Dit vermindert ook de voorbereidingstijd voor een rechtszaak. Hij vertelde donderdag dat dit er op den duur toe moet leiden dat gewone burgers gemakkelijker toegang krijgen tot het recht. „We werken daarom veel samen met de sociale advocatuur.”
In een filmpje was nog te zien hoe ook de scheiding van afval in plastic, gft en metalen, gemakkelijker wordt door de toepassing van AI.
Alles goed en wel, maar wanneer staat die fabriek er? En waar komt’ie? De aanbesteding start binnenkort, vertelt Marc Zegveld, directeur van TNO en een van de trekkers van het project. Duidelijk is al dat het expertisecentrum in het voormalige pand van Niemeijer komt.
„Voor de supercomputer zijn vier locaties in beeld, waarvan drie in de stad Groningen. Als de aanbesteding is afgerond, kunnen we snel met de bouw starten. We hopen dat die in het vierde kwartaal van 2026 is afgerond, zodat de AI-fabriek in januari 2027 helemaal van start gaat.”
