Tegen de verdachte is zes jaar cel geëist. Foto ter illustratie. Foto: Marcel Jurian de Jong
In Groningen lopen tussen de dertig en vijftig gevaarlijke mensen rond op straat voor wie, als ze in een acute psychiatrische crisis raken, geen juiste zorg is. Bij deze potentieel tikkende tijdbommen is iedere dag zonder incident winst.
Het zijn er in de hele provincie Groningen enkele tientallen, maar de meesten bevinden zich in de stad. Ze kunnen agressief zijn en dreigen met geweld, brandstichting of zelfs moord. Het zijn mensen die zorg in een beveiligde kliniek nodig hebben, maar die zitten allemaal vol.
De gemeente Groningen en zorgverlener Lentis maken zich zorgen over de situatie. Ze hebben samen met andere hulpverleners enkele tientallen van deze mensen in beeld en bespreken ieder geval wekelijks, en soms vaker, om de risico’s op tijd te ondervangen.
Dreigde keel door te snijden
De gemeente en Lentis geven het voorbeeld van een man die jarenlang voor problemen zorgde in Groningen. Hij belandde op straat, bedreigde mensen met een mes en huurde uiteindelijk een woning in de stad, waar hij dreigde de keel van zijn huurbaas door te snijden.
De instanties gaven hem het stempel ‘zeer hoog veiligheidsrisico’ en stellen voor hem gedwongen op te nemen. Maar dat kan vanwege het gevaar dat de man oplevert alleen in een kliniek met de juiste beveiliging. Stad en land wordt afgebeld, maar niemand heeft plek voor hem.
Het verleden heeft bewezen dat het flink fout kan gaan. De dader van de bioscoopmoorden in 2019 stond op het punt gedwongen te worden behandeld. De moordenaar van de 14-jarige Dinant Paré in Hoogkerk was in beeld bij tientallen instanties. En de Jaagpadmoord is gepleegd in een psychose.
Kans dat het fout gaat neemt toe
„Het gaat gelukkig vaker goed dan fout”, stelt zorg- en veiligheidsadviseur Mary-Jane Latuheru van de gemeente Groningen gerust. Maar de kans dat het fout gaat neemt toe naarmate de groep probleemgevallen zonder juiste zorg groter wordt.
Hulpverleners en gemeenten doen al jaren hun best om grote incidenten te voorkomen. „Maar het is op deze manier echt pleisters plakken”, erkent teamleider Danny Nijdam van Lentis’ forensisch psychiatrische zorggroep Forint. „Er moet echt iets veranderen.”
Lentis en Groningen maken zich bovendien zorgen over de toekomst. „De maatschappij verhardt en de staat van de jeugdzorg belooft weinig goeds”, zegt Nijdam. Er is daarnaast een toename van synthetische drugs. Drugs kunnen psychiatrische problemen snel verergeren. Latuheru: „Door drugs als 3-MMC, die heel goedkoop te krijgen is, wordt het nog risicovoller voor de omgeving. De problematiek wordt forser en op deze manier gaan we het in de toekomst niet redden.”
Haagse hulp nodig
De gemeente Groningen en Lentis willen hulp uit Den Haag, zegt zorgwethouder Manouska Molema (GroenLinks). „In de ggz in Groningen is al lang een zorginfarct aanwezig: alles zit vol, er is geen doorstroming en een psychiater die zou moeten behandelen is alle tijd kwijt aan het zoeken naar een plek voor iemand.”
Molema wil ook hulp van het Rijk bij het verdelen van het schaarse zorgaanbod. Zo zijn er verhoudingsgewijs aanzienlijk meer zorgverleners in de stad ten opzichte van het Ommeland. „Dan kun je zeggen: haal wat van de stad naar de regio, maar dat kunnen wij binnen de huidige regels niet afdwingen. Ik wil daar meer publieke regie op.”
