Medewerkers van aannemingsbedrijf Bonneveld uit Bunschoten voorzien de zandbaan van de toekomstige verkeersboog van Drachten naar Assen laag voor laag van een kunststof scherm. Foto: Geert Job Sevink
Aannemer Bonneveld uit Bunschoten levert ‘gewapende grondconstructies’ en piepschuim voor de nieuwe ringweg van Groningen. Hans van Beek weet waarom.
Een grauwe woensdag na Pasen. Op het ontmantelde Julianaplein in Groningen zijn auto’s letterlijk en figuurlijk ‘aan de kant geschoven’. Alleen verkeer tussen Assen en Hoogezand kan er nu nog net langs. Het ‘echte’ plein ziet er woest en ledig uit zonder verkeer. De noodbrug over het Noord-Willemskanaal is inmiddels weg.
Fantasie nodig om verkeersboog te herkennen
Ringwegbouwers houden het knooppunt nog drie weken voor zich alleen. Vanaf 27 april rijden de eerste auto’s er alweer overheen van Drachten naar Assen. Dat kun je je nauwelijks voorstellen: er moet nog zo veel gebeuren dat er aardig wat fantasie nodig is om die verkeersboog nu al te herkennen.
Stan de Jong (links) en Hans van Beek (Bonneveld) tijdens Operatie Ring Zuid op het Julianaplein. Foto: Geert Job Sevink
Toch nemen werkvoorbereider Stan de Jong van ringwegbouwer Combinatie Herepoort en uitvoerder Hans van Beek van aannemer Bonnneveld haast geen voorbehoud meer in de mond. Als er geen gekke dingen gebeuren, lukt het gewoon.
Vorige week reed bouwverkeer hier nog op andere weg
Terwijl Van Beek een deel van het weglichaam tussen de nieuwe Julianabrug (A7/N7) en het viaduct over de Brailleweg (A28) nog van de grond af aan moet opbouwen.
Tot 27 april is de Zuidelijke Ringweg in Groningen volledig gestremd tussen Vrijheidsplein en Julianaplein.
Dat stukje van de verkeersboog Drachten-Assen was vorige week nog in gebruik voor de afbraak en afvoer van de tijdelijke brug over het Noord-Willemskanaal. Kranen en vrachtwagens konden toen nog een deel van de ‘tijdelijke T-kruising’ gebruiken, die inmiddels is verdwenen.
Met alles en iedereen rekening houden
„Dat weggedeelte stond haaks op de weg die we nu maken”, zegt Van Beek. „Dat is het mooie van dit project. Er gebeurt van alles tegelijk en je moet met iedereen rekening houden.” Hij was er begin 2022 ook al bij toen de diepste laag van de verkeersboog alvast in de bodem verdween.
Na het opbrengen van weer 50 cm zand wordt de laag ingepakt met een nieuw nylon net. Foto: Geert Job Sevink
„Door dat toen al te doen, zijn we nu sneller klaar. Gelukkig maar, want veel tijd hebben we niet”, zegt Van Beek. Hij is afkomstig uit Veenendaal en sinds 2013 betrokken bij de ontwikkeling van ‘gewapende grondconstructies’ bij Bonneveld in Bunschoten.
Het bedrijf bouwt twee vaak gebruikte constructies voor Combinatie Herepoort.
120.000 m3 piepschuim uit Bunschoten
Bonneveld verwerkte sinds 2017 ongeveer 120.000 m3 eps-platen (geëxpandeerd polystyreen oftewel: piepschuim of tempex, red.) in de ringweg van Groningen. Dat wordt benut voor wegconstructies en taluds op slappe ondergrond en om kleine verzakkingen (zettingen) te voorkomen bij betonnen bruggen en viaducten.
De kraanmachinist schept een verse laag zand op een van de nylon netten voor deze gewapende grond constructie op het Julianaplein. Foto: Geert Job Sevink
„Kijk”, wijst Van Beek naar de overkant van het Noord-Willemskanaal. „Daar halen we nu platen van het tijdelijke Julianaplein weg. Sommige hergebruiken we bij het laatste stukje van de nieuwe Julianabrug.”
Lichtgewicht materiaal nodig op zachte grond
Het lichtgewicht materiaal is inmiddels gangbaar in de wegenbouw. „Er zijn wel vijf fabrieken die het maken. Wij verwerkten vorig jaar in heel Nederland 300.000 m3 en we zijn de enige niet die het verwerken. Wegenbouwers doen er steeds meer mee en weten er steeds meer van. Maar we geven ook rondleidingen aan ingenieurs-in-opleiding die het nog niet kennen.”
Het duurt even voordat bezoekers van het Julianaplein in de gaten krijgen waar het verkeer straks precies rijdt. De gewapende grond constructie is achter het rode scherm in de maak. Foto: Geert Job Sevink
„We gebruiken eps als er geen tijd is om voorbelasting toe te passen, als de bodem geen zware voorbelasting aan kan of we die niet mogen toepassen om andere redenen, bijvoorbeeld bij een gasleiding.”
Zandlagen ‘gewapende grond’ zitten stevig in elkaar
De andere constructies die Bonneveld in Groningen maakt, hebben te maken met ‘gewapende grond’: stevige zandlagen die zonder schuine ‘buitentaluds’ hoog worden opgestapeld. Herepoort paste die methode op verschillende plekken en manieren toe.
Zo zagen inwoners van de Oosterpoortbuurt in 2018 een 11 meter hoge tijdelijke weg verrijzen (inclusief 2 meter fundering) bij de Meeuwerderbaan, die werd opgebouwd met 22 zandlagen. Bij deze methode zijn geen aflopende taluds, damwanden of andere constructies aan de zijkant nodig om de weg op zijn plek te houden.
„Dat is handig als je weinig ruimte hebt, en dus extreem geschikt voor een project als Aanpak Ring Zuid”, zegt Van Beek. Tijdens en na het stapelen wijzen metingen uit of de gewenste verdichting tot in de diepste lagen is bereikt.
Sommige Groningers vinden dat de weg er wel heel tijdelijk uitziet met die doeken aan de zijkant. Menigeen is verbaasd dat de weg het zo lang volhoudt, maar volgens Van Beek hoeft niemand aan de veiligheid te twijfelen. „Er is niks mis mee. Ook een tijdelijke weg bouwen we met een levensduur van 100 jaar.”
Hoe zit die gewapende grond in elkaar?
Gewapende grond betekent natuurlijk niet dat Bonneveld wapens tussen de zandkorrels verstopt. Van Beek: „We bewapenen niks, maar wapenen, versterken, het zand door het in lagen van 50 cm in te pakken met geokunststoffen. Zo kun je het zand als het ware opstapelen.”
Dat gebeurt met gebroken puin (menggranulaat) aan de zijkant, dat mee-ingepakt wordt. De kunststof netten zijn afkomstig van Joosten Concepts en gefabriceerd in een fabriek van Ten Cate in Oostenrijk, de bakermat van geotextiel. Zandkorrels zorgen er via de gaten in het net voor dat het één geheel wordt.
Herepoort maakt gebruik van de techniek bij ruimtegebrek, als er razendsnel moet worden gebouwd en als bodemfundering.
UV-straling zit bouwers op de hielen
Enige nadeel van gewapende grond: het materiaal is gevoelig voor koude en UV-licht, en het is (nog) niet recyclebaar.
Van Beek: „Met sneeuw en ijs mogen we niet bouwen en de coating beschermt de kunststof hooguit drie weken tegen zonlicht. Daarom komt het spul goed ingepakt aan en pakken wij de zijkanten van een talud snel in doeken in of zetten er een scherm voor.”
De Zuidelijke Ringweg van Groningen is tot 2 september afgesloten om de oude en nieuwe delen van de weg op elkaar aan te sluiten. De werkzaamheden gebeuren in fasen en het verkeer ‘beweegt’ mee. Op 27 april gaat de weg van Drachten naar Assen weer open (maar is Hoogezand-Assen dicht, inclusief de oprit vanaf de Hereweg). Op 4 en 5 mei is het Julianaplein alleen open voor verkeer van Drachten naar Assen. Vanaf 6 mei kunnen weggebruikers op de route van Assen naar Drachten (en Zernike) er weer langs. De weg aan de oostkant van het Julianaplein (naar en uit Hoogezand) blijft vervolgens tot 2 september dicht.
