Koen Schuiling werd door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Judith Uitermark (NSC), gedwongen ontslag te nemen als burgemeester van Groningen. Als Schuiling niet voor oktober zijn vertrek zou aankondigen, zou het ministerie hem schorsen.
Justitie heeft bij het uitdelen van een boete wegens onzedelijk gedrag door de burgemeester van Groningen nog twee eerdere politiemeldingen over de burgemeester laten meewegen.
Dit staat in dossierstukken in bezit van Dagblad van het Noorden. Schuiling kondigde begin september aan te vertrekken. Toen bekend werd dat justitie hem straf had gegeven voor ‘schennis van de eerbaarheid’ gaf Schuiling aan dat dit niet de reden was voor zijn vertrek als burgemeester, maar dat het zijn afscheid wel had versneld.
De strafzaak tegen Schuiling wordt woensdagmiddag vanaf 13.00 uur inhoudelijk behandeld door de politierechter in Zwolle. De oud-burgemeester van Groningen vecht de opgelegde straf door het Openbaar Ministerie (OM) van 250 euro boete namelijk aan. Volgens Schuiling is er sprake van een ,,valse beschuldiging” en een ,,pijnlijk misverstand”.
De zaak waarvoor de burgemeester is beboet speelde eind maart vorig jaar. Uit de stukken komt naar voren dat er al eerder meldingen waren genoteerd door de politie over de burgemeester van Groningen. Hij werd aangetroffen in oktober 2023 en in februari 2024. Ook in die gevallen viel zijn gedrag op de openbare weg op bij medeweggebruikers en agenten.
Die eerdere meldingen in het politiesysteem hebben volgens de ex-burgemeester onterecht kleur gegeven aan de beschuldiging dat hij zich in een derde zaak schuldig zou hebben gemaakt aan openlijk seksueel gedrag.
Koen Schuiling zegt dat alle drie zaken op een misverstand berusten. In die twee andere twee zaken is hij niet gedagvaard.
Bestuurlijke top Nederland wist al maanden van zaak
De ex-burgemeester claimt dat hij door hoofdofficier van justitie Noord-Nederland Diederik Greive en politiechef Martin Sitalsing voor de bus is gegooid. Die meenden dat Schuiling als burgemeester niet open en integer handelde door niet onmiddellijk af te treden nadat hij een boete had gekregen wegens schennis der eerbaarheid.
Greive en Sitalsing eisten dat Schuiling zijn baas – commissaris van de Koning René Paas – informeerde, omdat de verhoudingen binnen de driehoek zeer ernstig waren verstoord. Schuiling zat in zijn rol als burgemeester wekelijks om tafel met hoofdofficier Greive en politiebaas Sitalsing.
De hele affaire was maandenlang breed bekend onder de hele Nederlandse bestuurlijke en politieke top. Het parket-generaal (de hoogste justitieleiding) en voorzitter Rinus Otte van het College van procureurs-generaal werden geïnformeerd door hoofdofficier van justitie Diederik Greive. Ook schreef Greive een uitgebreide brief over de verstoorde onderlinge verhoudingen binnen de driehoek.
Minister dwong Schuiling tot vertrek
De commissaris van de Koning informeerde de pas benoemde minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) Judith Uitermark over de veroordeling van de burgemeester van Groningen. In totaal schreef Paas vier ambtsberichten aan haar.
Minister Uitermark, zelf oud-strafrechter, dwong Schuiling in de zomer af te treden, nog voordat de zaak onherroepelijk werd met een gerechtelijke uitspraak. Omdat het reces was, en Schuiling weinig openbare activiteiten had, werd hij niet onmiddellijk geschorst.
Schuiling ontkent het onzedelijke gedrag en stelt dat hij vorig jaar maart, toen hij alleen reed in zijn auto, ‘plotseling heftige buikpijn had door mijn medische situatie’. Pogingen om dat te verhelpen zouden verkeerd zijn opgevat. Hij stelt dat justitie een fout heeft gemaakt en dat de zaak berust op een ‘pijnlijk misverstand’. Een ‘normaal menselijk gesprek van vijf minuten had de zaak kunnen oplossen’, staat in de stukken.
Vrees dat Schuiling chantabel was
In een gesprek op 12 augustus vorig jaar op het ministerie van BZK benadrukte de minister dat Schuiling ,,onder de huidige omstandigheden” niet benoembaar was voor een tweede termijn. Bij dat gesprek werd gedreigd met schorsing. De minister suggereerde dat de burgemeester van Groningen door de affaire chantabel was.
Het ministerie van BZK verbood Schuiling vanwege de affaire om nog aanwezig te zijn bij het Veiligheidsberaad en andere landelijke topoverleggen. Uiteindelijk gingen alle partijen akkoord dat Schuiling bekend zou maken niet voor herbenoeming in aanmerking te willen komen en dat hij versneld zijn werk zou neerleggen, namelijk op 23 oktober vorig jaar.
In de weken voor de aankondiging van zijn vertrek drong Schuiling aan bij hoofdofficier van justitie Greive om nog eens naar de zaak te kijken, samen met de hoofdofficier in Oost-Nederland.
Verzuurde verhoudingen binnen driehoek Noord-Nederland
Aanvankelijk was alleen bekend dat Schuiling een strafbeschikking had gekregen wegens aanstootgevend gedrag. Volgens Schuiling kreeg de zaak een ongekende dynamiek nadat het Openbaar Ministerie Oost-Nederland dit inkleurde door te spreken over ‘schennis van de eerbaarheid’.
Schuiling verwijt de hoogste OM-baas Rinus Otte, hoofdofficier van justitie Greive en politiechef Sitalsing ‘ernstig ondermijnend optreden’ door de hele affaire breed te delen binnen bestuurlijk Nederland. Het werk zou hem daardoor onmogelijk zijn gemaakt.
De affaire verzuurde de bestuurlijke verhoudingen in Noord-Nederland. De zaak is buiten Noord-Nederland beoordeeld, zodat politie en justitie niet kon worden verweten dat de kwestie in de doofpot werd gestopt door de politie- en justitieleiding met wie de burgemeester dagelijks contact had. ,,Dat zou een nog veel groter bestuurlijk schandaal zijn”, aldus een bron.
Schuiling verwijt Greive dat hij niet wilde luisteren naar zijn kant van het verhaal. Greive zou – zo staat in de stukken – er ‘niets mee te maken willen hebben’ en schoof de zaak door naar een ander parket. Ook zou Greive hebben gezegd ‘prima te kunnen leven met iemand met een vlekje’.
Schuiling: rechercheurs en officier vooringenomen
De ex-burgemeester is in Apeldoorn verhoord door de recherche. Daarbij zou hij zijn medicijngebruik hebben getoond, als onderbouwing van zijn verweer dat hij pijn in zijn buik had en een poging dat te bestrijden verkeerd is geïnterpreteerd. Volgens Schuiling waren de rechercheurs vooringenomen. Een van hen zou hebben gezegd: ‘Ach meneer, we krijgen zoveel van dit soort gevallen waarbij mannen na een lange dag even hun spanning moeten ontladen.’
Bij een eerste zitting in het paleis van justitie in Arnhem zou de zaaksofficier de burgemeester hebben toegebeten dat ‘als hij dacht hier te komen om te onderhandelen, ik (Schuiling, red.) het niet bij het rechte eind had’. Zij gaf Schuiling 250 euro boete; volgens haar stond het vast dat Schuiling zich op 25 maart 2024 – rijdend in zijn auto op de rijksweg A7 – schuldig had gemaakt aan schennis der eerbaarheid. Hij vreest daarmee ook een mogelijke aantekening op zijn strafblad.
De boete en dat hij een strafblad riskeert, vecht Schuiling vandaag in Zwolle aan. Politie, OM en de advocaat van Schuiling willen niet inhoudelijk reageren.
