Het Forum viert de vijfde verjaardag, maar dat had niet van iedereen gehoeven. Foto: Corné Sparidaens
Luchtkasteel, puist of bodemloze put. Bij de plannenmakerij voor het Forum in Groningen sloegen de tegenstanders flink op de trom, maar het mocht niet baten. Het Forum bestaat dit weekend 5 jaar. „Mijn kritiek staat nog overeind.”
Hij is een van de grootste tegenstanders die het Forum gekend heeft, en nog steeds kent. Schrijver Johan Meijering (77) deed er alles aan om de bouw van de kolos aan de Nieuwe Markt te stoppen. Hij ging de barricade op, duwde 10.000 flyers door brievenbussen en schreef een boek. Alles bleek tevergeefs, want het Forum kwam er. Totale bouwkosten: zo’n 140 miljoen euro.
Het doet Meijering nog altijd pijn. Hij windt zich meteen op zodra het over het Forum gaat. „Ik heb het niet kunnen redden, klaar. Maar nu we het erover hebben komt het gevoel weer terug.”
Bouw lag stil
Toen de bouw van het Forum in 2015 stil lag vanwege problemen met de fundering en de discussie over aardbevingsbestendigheid, zag Meijering zijn kans schoon. „Ik dacht: ik moet iets doen. Nu kunnen ze nog stoppen.” Hij hekelt het proces, vindt dat het Forum is gebouwd op drijfzand en veel te veel geld kostte en nog steeds kost.
Schrijver Johan Meijering streed vanaf 2007 tegen het gebruik van vuurwerk. Foto: Geert Job Sevink archief
Meijering stond niet alleen. Oud-wethouder Klaas Swaak (89) van de Partij van de Arbeid zag ook geen heil in het Forum. Of hij er wel eens komt? „Ja zeker, elke week. Dit is de enige plek waar ik arthouse films kan zien.” Hij kan eigenlijk niet anders dan de drempel over stappen, wil hij er maar mee zeggen. „Maar het is geen straf om naar het Forum te gaan hoor.”
Zijn weerstand tegen de plannen voor het Forum kostte hem kameraden, zegt Swaak. Die vonden hem een dwarsligger. „Dat neem je op de koop toe”, verzucht hij op zijn oude dag.
Klaas Swaak (midden) op de tribune tijdens het debat in 2011 waarbij de provincie besloot te investeren in het Forum. Foto: DUNCAN WIJTING archief
Dat er iets moest gebeuren op de plek waar nu het Forum staat, vond ook Swaak. Het was een verloederd stukje stad. „Dat er een gebouw met een bepaalde uitstraling moest komen, was wel duidelijk. Maar er was te weinig inhoud voor een groot gebouw.”
‘Jammeren langs de zijlijn helpt niet’
Betty de Boer (53) zat in de gemeenteraad voor de VVD toen de Forum-plannen werden ontvouwd. Ze was geen voorstander, maar trok in de gemeenteraad aan het kortste eind. „Een meerderheid heeft besloten, daar leg je je bij neer”, verklaart ze. „Dat moet ook, want dat is democratie. Jammeren langs de zijlijn helpt niet.”
Het grootste bezwaar van De Boer en haar VVD toentertijd was financieel: de tientallen miljoenen gemeenschapsgeld die de gemeente in de bouw stak. „Dat geld kun je maar één keer uitgeven. Het is een prachtig gebouw geworden. Een architectonisch hoogstandje, maar... er zit heel veel loze ruimte in het gebouw. Dat maakt het mooi, maar ook duur. Dat is de prijs die we moeten betalen.”
Betty de Boer (rechts) in 2011 in discussie met partijgenoot en Statenlid Hein Hilarides over het Forum. Foto: DUNCAN WIJTING archief
Dat de NAM uiteindelijk 68 miljoen euro meebetaalde, noemt De Boer een meevaller. „Maar het geld was toen mijn kritiek en dat blijft nu nog steeds lastig als je kijkt naar de exploitatie.”
Functioneel gebouw of architectendroom?
Meijering blijft stevig in zijn oordeel. Hij noemt het gebouw „kul” en „vooral heel veel loze vierkante meters” met lucht. „Er zit allemaal gemeenschapsgeld in. Daar zit mijn kwaadheid en teleurstelling.” Hij komt er niet graag. „Ik ben een keer naar de film geweest, want die draaide alleen in het Forum. Ik ben eens op het dak geweest en ik heb wel eens iets bij de VVV gekocht.”
Het grootste minpunt vindt Meijering dat het Forum zichzelf niet kan bedruipen. „Nu zitten we met elkaar in een bodemloze put, dat had niet gemogen.”
Het Forum is inmiddels een ware trekpleister geworden, maar niet iedereen is blij met het gebouw. Foto: Corné Sparidaens
Swaak is inmiddels iets milder. Hij noemt het Forum als trekpleister een succes. „Daar wil ik niets aan afdoen. Maar het is een uiterst onpraktisch gebouw, met veel leegte. Een doos had veel meer nuttige ruimte opgeleverd. Ik denk dat er eerder een architectendroom is gerealiseerd, dan dat een functioneel gebouw is neergezet.”
Elk nadeel heeft z’n voordeel
Swaak en De Boer kunnen tenminste nog de positieve kanten van het Forum zien. Voor Meijering blijkt dat lastiger. Na lang doorvragen citeert hij Johan Cruyff: „Elk nadeel heeft z’n voordeel: de omgeving is opgeknapt, maar dat had ook op een andere manier gekund. Nee, je zult van mij geen hosannaverhaal krijgen.”
Misschien nog één dan? Zijn boek ‘Groninger Forum: een bodemloze put’ uit 2016 ligt in de kast van de bibliotheek in het Forum. Elk nadeel heeft inderdaad z’n voordeel.
