Het Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag. In het Noorden bekend als de Van Mesdagkliniek. Het 'kasteel' aan de rand van Helpman. Foto: Jaspar Moulijn
Drie patiënten van de Van Mesdag-kliniek in Groningen hebben in januari de benen genomen tijdens verloven. In één geval werd de patiënt pas drie dagen later teruggehaald naar de kliniek.
Eén van de patiënten, die buiten de inrichting woont, liet na zich te melden bij de kliniek. Dit was op 15 januari. Een ander keerde op 22 januari niet terug van onbegeleid verlof. Op 20 januari nam een patiënt de benen tijdens begeleid verlof. Hij verdween na een toiletbezoek en werd drie dagen later teruggevonden.
„De drie voorvallen hebben niets met elkaar te maken”, zegt bestuurder Harry Beintema van forensisch psychiatrisch centrum de Van Mesdag-kliniek in Groningen. „De patiënten verblijven op verschillende afdelingen en hebben niets met elkaar van doen. Het is toeval dat er sprake was van drie onttrekkingen in relatief korte tijd.”
Opgespoord door speciaal team
In alle gevallen werd het FastNL-team van het Openbaar Ministerie en de politie ingeschakeld om de tbs-ers terug te halen. Dat is een speciaal opsporingsteam dat jaagt op zware criminelen. Zij zijn onder meer belast met het opsporen van tbs-ers.
„Zij kijken bijvoorbeeld naar hoe gevaarlijk zo’n patiënt is en of hij snel medicatie nodig heeft. Op basis daarvan wordt een inschatting gemaakt. En als een patiënt niet zijn telefoon gebruikt of niet met zijn eigen pinpas pint, duurt het soms iets langer voordat hij wordt gevonden.”
Dagelijks gaan er in Groningen zo’n 60 tbs-patiënten met verlof. Landelijk gaat het om zo’n 90.000 verlofbewegingen per jaar. Toch komt het niet vaak voor dat patiënten zich niet aan de afspraken houden.
„Slecht in 0.02 procent van de gevallen gaat het mis”, zegt Beintema. „Dat het nu in een maand drie keer misgaat, lijkt opvallend. Maar als je kijkt naar het grote plaatje gaat het nog steeds om kleine aantallen. Bovendien komen er steeds meer tbs-ers bij in Nederland. Dat betekent waarschijnlijk ook dat het aantal voorvallen in absolute getallen toe gaat nemen.”
Over de specifieke voorvallen van afgelopen maand kan Beintema vanwege privacywetgeving geen uitspraken doen. Ook over de patiënt die pas na drie dagen werd gevonden, kan de bestuurder weinig zeggen. Zelfs niet waar de patiënt uiteindelijk is opgedoken.
Toeters en bellen
Dat er geen opsporingsbericht of iets dergelijks is uitgegaan, heeft een reden. „Dat er niet met toeters en bellen gezocht wordt is soms veiliger voor het algemene publiek. Het kan gevaar induceren. Je kunt een kat in het nauw-situatie creëren waarbij iemand juist gekke sprongen maakt.”
De verlofontrekkingen hebben geen algemene maatregelen tot gevolg binnen de Van Mesdag. „We willen niet dat iemand wegloopt, maar we houden er altijd rekening mee dat het kan. In deze drie gevallen waren er geen dingen waarvan we achteraf zeggen: dit hadden we anders moeten doen.”
Wel zijn er gevolgen voor de individuele patiënten. „Daar zijn pittige gesprekken gevoerd. Zij zullen alle drie niet direct weer met verlof gaan.”
Ook andere incidenten
Ook in andere gevangenissen en tbs-klinieken waren in januari incidenten. In het centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht, gevestigd in Balkbrug in Overijssel, heeft op 22 januari een patiënt zichzelf in brand gestoken. De brand is meteen door medewerkers van de kliniek geblust en de patiënt is er relatief goed vanaf gekomen, laat een woordvoerder weten.
In de kliniek worden verschillende doelgroepen behandeld, waaronder asielzoekers die er psychisch zo slecht aan toe zijn dat ze een gevaar vormen voor zichzelf en hun omgeving. In dit geval ging het om een vluchteling.
