Vincent (48) wil graag met poldermolen in Noordbroek water afvoeren na zware hoosbuien. 'Als ik badeendjes in het water gooi komen ze weer terug'

Als De Noordermolen bij Noordbroek toch weer eens zou kunnen worden ingezet bij het wegpompen van water bij hoos- en clusterbuien.

De ‘Nacht van de Nacht’, een landelijke campagne waarin de schoonheid van de duisternis wordt geëerd en gevoeld, is een uitgelezen moment om stil te staan bij de waarde van poldermolens. Naast cultureel erfgoed wordt een aantal gebruikt als hulpmolen bij extreme weersomstandigheden.

Jammer genoeg kan dat hier niet, stelt Mathlener. ,,Boeren vragen wel eens: kun je ons helpen? Als er veel water op het land staat en de sloten overvol zijn, zou je dat wel willen.’’

In Groningen hebben het Waterschap Noorderzijlvest en het Waterschap Hunze en Aa’s een aantal poldermolens weer maalvaardig helpen maken. De Noordermolen van Molenstichting Midden- en Oost-Groningen wordt niet ingezet.

Mathlener denkt dat dit ook met geld te maken heeft. ,,Het waterschap wil niet meer molens in bezit hebben. Inmiddels maakt deze molen na de ruilverkaveling deel uit van een vast en afgebakend watercircuit. Als ik hier badeendjes in het water gooi, komen ze weer terug.’’

Toch past meer inzet van poldermolens wel bij nieuwe klimatologische omstandigheden. Vorig jaar werd bekend dat zo’n vijftig eeuwenoude molens in Noord-Holland op volle toeren draaiden om de polders boven het Noordzeekanaal droog te houden. Mathlener vindt dat goed.

Als een gemaal defect is of als de elektriciteit of de elektronische besturing uitvalt heb je nog iets. Het is ook handig om energiekosten en het milieu te sparen (CO2-reductie). De poldermolens draaien immers op gratis wind.

Bezoekers bereiken na een rit over smalle en pikkedonkere polderwegen De Noordermolen. Lampjes aan weerskanten van een pad behoeden hen voor een struikelpartij. Binnen treffen knutselende kinderen voorbereidingen voor Halloween. Buiten praat Mathlener over zijn passie. Molenaar zijn is vrijwilligerswerk. Ooit werkte hij in de grafische industrie en in een ziekenhuis. Nu haalt hij het huisvuil op in de gemeente Eemsdelta.

Als hij een week lang kliko’s heeft geleegd, spoedt hij zich naar De Noordermolen. ,,Daar geniet hij van de draaiende molen, de stilte en het altijd overweldigende landschap. „Rembrandt zou er jaloers op zijn.’’

Het monument dat stamt uit 1805 houdt Mathlener draaiende met Marjolein Heins. Ook zij is gegrepen door het molenvirus. ,,Dat is overigens nog een heel verhaal’’, zegt zij. Jaren geleden leerden de twee elkaar kennen. Ze werden een stel maar de relatie liep op de klippen.

De molen bleek toch een blijvende bindende factor. Marjolein haalde haar papieren en krijgt energie van het molenaarsambacht. ,,Het is ontspanning. Ik ben een natuurmens en heel nieuwsgierig. Als je me jaren geleden had gezegd dat ik dit zou doen, had ik je voor gek verklaard. Vincent en ik zijn hier heel vaak. We wonen niet meer bij elkaar, maar zijn toch elkaars beste vrienden. Mooi hè?’’

Marjolein houdt verder van ‘logistiek’. Als 16-jarige wist ze dat ze haar groot rijbewijs wilde halen. Daar is nu de molen bijgekomen. Mathlener beaamt de bijzondere band met zijn ex en het niet uitgepraat raken over het vak van molenaar. ,,Het is meer dan je verdiepen in molentechniek. Je bent ook altijd met het weer bezig. Beide hangen nauw met elkaar samen. Ik heb geleerd het weer constant, eigenlijk per uur, kan veranderen. Daar speel je met je molen op in. Het is mooi om dat met iemand te kunnen delen.’’

Dat laatste gebeurt ook met Bernard Koning (23), een leraar Duits die al heel jong wist dat hij iets met molens wilde doen. ,,Als jongetje zat ik bij McDonalds. Het ging me niet om het eten. Het verpakkingsmateriaal gebruikte ik om molens te bouwen. Van de rietjes maakte ik wieken.’’

Koning is één van de jongste molenaars van de Molenstichting Midden- en Oost-Groningen. Hij zit op De Wachter in Zuidlaren en De Entreprise in Kolham. Met Vincent en Marjolein kan hij het goed vinden. ,,Maar ik mis leeftijdsgenoten. Ik krijg ze niet achter mij aan.’’ De drie molenaars weten wat de belangrijkste manier van denken en tegelijkertijd de mooiste beloning is van het vak. ,,Je moet accepteren dat je iets krijgt wat niet in geld is uit te drukken.’’