Rekenkamer Joop Roebroek is gevraagd meldingen van ouders te analyseren en noemt het 'ontluisterend' hoe JB Noord optreedt. Foto: Corné Sparidaens
Joop Roebroek is geschokt door de ervaringen van ouders met Jeugdbescherming Noord. De gedragswetenschapper analyseerde ruim honderd meldingen op verzoek van raadsfracties in Assen en Groningen. Roebroek is daarnaast actief als voorzitter van de rekenkamers van Westerwolde en Pekela.
Roebroek noemt het in een gesprek met DVHN ontluisterend hoe er met ouders en kinderen wordt omgegaan door Jeugdbescherming Noord. Inmiddels zijn er 110 meldingen binnengekomen bij het meldpunt dat werd opgericht door raadfracties van de PVV Groningen, Stadpartij 100% voor Groningen, Leefbaar Assen en Lijst van Brakel (Assen).
Veel ouders zijn volgens Roebroek slechter af na de bemoeienis van Jeugdbescherming Noord. „Dat is geen personeelsprobleem”, zegt hij. ,,Het zit in de cultuur ingebakken, dat los je niet zomaar op. Ze beschermen vooral hun organisatie, niet zozeer de kinderen.”
Sluiting Jeugdbescherming Noord
De sluiting van Jeugdbescherming Noord hangt nog boven de markt. Het Keurmerkinstituut besluit de komende dagen of de organisatie af moet bouwen. Het certificaat werd in december ingetrokken. Jeugdbescherming Noord voldoet niet aan wettelijke kwaliteitsnormen. Het gaat om bijvoorbeeld om de tijdspanne waarbinnen een eerste contact moet worden gelegd (vijf dagen) en een plan van aanpak moet zijn gemaakt (zes weken). Ook staat de organisatie onder verscherpt toezicht van de inspecties Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en Veiligheid en Justitie (V&J).
Deze week zijn de gemeenteraden in Drenthe en Groningen door hun colleges geïnformeerd over de situatie. Er zijn scenario’s geschetst voor wat er kan gebeuren. De colleges hebben grote zorgen, maar ze hopen dat Jeugdbescherming Noord door kan. Andere landelijke en regionale jeugdbeschermingsorganisaties lieten weten een groot deel van de zaken te kunnen overnemen, maar niet alle.
Flinke verbeteringen
Jeugdbescherming Noord rapporteert flinke verbeteringen aan de gemeenteraden. Zo zou in elke nieuwe zaak ‘vanaf nu’ een vaste jeugdbeschermer worden aangewezen en is er binnen de normtijden een eerste contact en plan van aanpak.
Er zijn niet alleen maar positieve ontwikkelingen. Een kwart van de kinderen waar Jeugdbescherming Noord nu verantwoordelijk voor is, heeft op dit moment geen vaste jeugdbeschermer. Een vijfde van het personeel is niet in vaste dienst, waardoor de kosten hoog zijn en de kans groot is dat een deel weer vertrekt.
Over de meldingen van ouders verschijnt binnenkort een eerste rapport van Roebroek, met als titel Niet gehoord en niet gezien. In het rapport, waar deze krant inzage in kreeg, schrijft Roebroek dat medewerkers van Jeugdbescherming Noord in de beleving van ouders vooral optreden als vertegenwoordigers van het systeem in plaats van als partners.
'Politiek miste signalen'
Ook vinden ouders dat beloften vaak niet worden nagekomen en dat ‘klachtenprocedures meer functioneren als rituele handelingen ter bescherming van de organisatie dan als middelen tot herstel’. Het leidt bij de ouders tot gevoelens van onmacht, boosheid, wantrouwen, angst en soms diepe vernedering, schrijft Roebroek.
De gedragswetenschapper vindt overigens niet dat alleen Jeugdbescherming Noord wat valt te verwijten: de gemeenteraden en colleges in Drenthe en Groningen hebben de afgelopen jaren liggen slapen. ,,Ik heb de jaarverslagen van Jeugdbescherming Noord vanaf 2018 doorgelezen. Er waren signalen genoeg dat het de verkeerde kant op zou gaan.”
In een reactie meldt Jeugdbescherming Noord dat ze inmiddels contact hebben gezocht met het meldpunt. De jeugdzorgorganisatie zegt van de meldingen te willen leren.
Ook huisartsen melden zich
Niet alleen ouders meldden zich de afgelopen periode. Ook enkele huisartsen schreven naar het meldpunt. Ze hebben een wettelijke taak om onveilige situaties te melden bij instanties als Veilig Thuis. „Toch ervaren zij dat hun signalen niet leiden tot zorgvuldige onderzoeken, maar eerder tot tunnelvisie en schending van de privacy”, concludeert Roebroek.
Een huisarts wordt geciteerd in het rapport: ‘Er is sprake van een angstcultuur, gekleurde adviezen aan rechters en een systeem dat kinderen uit het oog verliest.’ Volgens Roebroek voelen huisartsen zich machteloos zodra Jeugdbescherming Noord een casus overneemt.
Bij het meldpunt meldden zich ook andere betrokken mensen, zoals pleegouders, therapeuten en oud-medewerkers van Jeugdbescherming Noord. ‘Twee pleegouders stopten niet vanwege de kinderen, maar vanwege de cultuur en de botsingen met jeugdbeschermers’, concludeert Roebroek. ‘Anderen spreken van machtsmisbruik, bureaucratie en klachtenprocedures zonder effect.’ Het gevolg is volgens de onderzoeker dat ‘steunstructuren rond gezinnen worden ondermijnd in plaats van versterkt’.
Hete herfst voor Jeugdbescherming Noord
In de weekendbijlage van DVHN staat een uitgebreid verhaal over de problemen bij Jeugdbescherming Noord. Dit verhaal is vanaf vrijdag online te lezen op deze site.
* In een eerdere versie van dit verhaal was niet duidelijk dat Roebroek zijn uitlatingen doet als gedragswetenschapper en niet als voorzitter van de rekenkamers in Westerwolde en Pekela.
