Elke regio telt op papier maar dat betekent in praktijk geen zier | column

Het loopt niet lekker met de mooie beloftes aan de gebieden buiten de Randstad, zegt Mark Boumans hoofdschuddend als hij de commissievergadering over regio’s uitloopt. VVD’er Boumans is burgemeester van Doetinchem, Drent van geboorte en zit ook een beetje in spanning deze dagen omdat hij gesolliciteerd heeft als commissaris van de Koning in Drenthe.

Hij zit nu alleen op de publieke tribune in de Tweede Kamer als vice-voorzitter van de gemeentelijke lobbyclub VNG en namens elf regio’s in het land die ‘extra aandacht nodig hebben’ zoals dat heet.

Die aandacht levert alleen weinig op. Drie jaar geleden was er na de boerenprotesten en BBB-verkiezingswinst een moment van schuldbewustheid in Den Haag, toen het rapport Elke regio telt uitkwam met een keiharde boodschap: telkens krijgt de Randstad al het extra geld, banen, wegen en woningen. De andere provincies moeten het zonder steun van De Haag zien te rooien en de grensgebieden lopen steeds verder leeg.

Plechtig beloofden zo’n beetje alle partijen het voortaan beter te doen. Dus vergaderen Kamercommissies sindsdien regelmatig over de mooie plannen voor de regio.

Er zou een nieuw spreidingsbeleid voor rijksambtenaren komen, werd in 2023 beloofd. Dat was nog onder minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken. Sindsdien kregen we Hugo de Jonge, Judith Uitermark, eventjes David van Weel en nu is het minister Frank Rijkaart.

Die snelle wisselingen helpen ook niet echt. Met het kabinet-Schoof is het sowieso helemaal droevig gesteld qua daadkracht.

Vorige week kwamen de cijfers over 2024, het eerste jaar van de zogenaamde betere spreiding van rijksbanen over het land. Uitkomst: helaas, weer niet gelukt. De Groningse Glimina Chakor van GL-PvdA vat het even samen tegen de nieuwe tijdelijke minister: ,,Tachtig procent van de nieuwe banen komt in de Randstad, wat al sterk is wordt alleen maar sterker gemaakt.’’

Het klopt, antwoordt hij. Maar ja, zo werkt het nu eenmaal. ,,Ik kan moeilijk een hele dienst zomaar optillen en naar de regio verplaatsen.’’ En het beleid veranderen kost tijd. ,,Het is een soort olietanker.’’

Onder het vorige kabinet had je de Regiodeals. Een grote pot met geld voor mooie plannen in tal van regio’s. De eerste tientallen miljoenen gingen naar Rotterdam en Eindhoven. Dat zijn ook regio’s, toch?

Het is ook heus niet zo dat er nooit over concrete problemen in Groningen en Drenthe wordt gesproken. Donderdagochtend nog als het over asiel gaat. Kamerleden van D66, BBB, VVD, ze beginnen allemaal over de HEMA en andere ondernemers in het winkelcentrum van Ter Apel. Al twee jaar wordt een schaderegeling beloofd. Ze praten er nu nog over.

VVD’er Jeroen Hartsuiker uit Klazienaveen begint even later over het mbo in Emmen dat een nieuw gebouw nodig heeft maar dat niet kan betalen. Er zijn in de regio lang niet zo veel studenten als in de Randstad, dus minder geld. ,,De inzet voor de regio is misschien goed maar er is toch meer nodig om voorzieningen op peil te houden. De aanpak van concrete knelpunten ontbreekt’’, zegt hij vriendelijk.

Glimina Chakor vraagt aandacht voor de Gerrit Krolbrug in Groningen die er jarenlang uit ligt. De drukste fietsverbinding van het Noorden. ,,Als zo’n brug in de Randstad er drie jaar uit had gelegen, was er al lang een nieuwe brug geweest.’’

De minister wil heus wel eens kijken of er wat aan te doen valt, is het antwoord. Hij zal er eens over gaan praten. En wil weer verder.

Het is niet genoeg, vindt Mirjam Bikker van de ChristenUnie die deze keer ook namens het CDA het woord voert. Ze heeft het over de Zeelandbrug waar het Rijk geen geld voor wil geven en de vele busverbindingen die op opheffen staan.

De regio zou echt weer aan tafel zitten, nu de BBB in het kabinet zat, herinnert Bikker aan de beloftes aan het begin van dit kabinet. ,,We zijn twee jaar en veel illusies verder. Het is alleen bij mooie woorden gebleven.’’ En ze komt weer eens met een van haar mooi rijmende slagzinnen: ,,Elke regio telt op papier, maar in praktijk betekent het geen zier.’’