Driekwart Groningers en Drenten is voor versterken leger. ‘Iemand die zwak is wordt sneller aangevallen’

Dat blijkt uit de enquête onder het RegioNoordPanel van Dagblad van het Noorden in het kader van de Tweede Kamerverkiezingen deze maand. Om precies te zijn 1063 noorderlingen vulden de vragenlijst in. De dreiging vanuit Rusland zorgt voor een breed draagvlak, van politiek linkse tot rechtse stemmers, om het leger te versterken: 45 procent van de ondervraagden geeft aan dat het belangrijk is onze krijgsmacht beter te maken, 28 procent vindt dat zéér belangrijk.

Onder de noorderlingen heeft een ruime meerderheid geen moeite met een oefenterrein en een kazerne voor militaire voertuigen binnen de provinciegrens. Zo’n 40 procent accepteert ook een munitiedepot in Groningen en Drenthe. Dat is opmerkelijk, want in beide provincies was er fel verzet tegen nieuwe munitieopslagen, waarvoor Defensie Siddeburen, Luddeweer, Tjuchem, Exloo en Zweeloo op het oog had. Deze locaties vielen allemaal af en uiteindelijk koos staatssecretaris Gijs Tuinman voor de Kollumerwaard, op de grens van Groningen en Friesland.

Opvallend is ook dat 28 procent van de ondervraagden geen problemen heeft met een vliegbasis voor F-35 gevechtsvliegtuigen, helikopters en transporttoestellen van Defensie. Groningen Airport Eelde was lange tijd in de race als extra basis voor de F-35, maar de keuze viel op Lelystad Airport.

Er lijkt geen rem te zitten op de enorme budgetten voor Defensie. Nederland wil net als andere NAVO-landen de komende jaren 5 procent van het bruto nationaal product investeren in de krijgsmacht, wat neerkomt op zo’n 19 miljard euro en nog eens 8 miljard aan verbetering van wegen, spoor en havens voor het leger. ,,Defensie is de Sinterklaas van het kabinet”, zei Tuinman onlangs gekscherend in een interview in deze krant.

Maar de miljarden voor Defensie moeten ergens vandaan komen. Van de ondervraagden vindt 43 procent dat op asielopvang kan worden bezuinigd en 41 procent op ontwikkelingshulp. Ruim 20 procent geeft aan dat de overheid niet moet bezuinigen, maar een inkomensafhankelijke belasting, een zogeheten ‘vrijheidsbijdrage’, moet gaan heffen. Maar daarmee halen we geen 27 miljard euro op, dus waarschijnlijk zal de Staatslening omhoog gaan.

,,De situatie in de wereld is zo veranderd dat Nederland zijn leger wel moet versterken. Ik zou daar anders op tegen zijn, maar het kan nu even niet anders. We moeten ons wel kunnen verdedigen. Ik denk dat bijvoorbeeld de Eemshaven heel kwetsbaar is met de energiecentrales en gasleidingen en datakabels die daar aan land komen.

Er is momenteel zoveel onrust in de wereld. In Oekraïne, in Gaza en in de Verenigde Staten. Wereldleiders stoken elkaar op en ook een aantal politieke partijen in ons land doet daaraan mee.

Als je het leger versterkt, moet dat ook kunnen oefenen. Vandaar dat Groningen ook een bijdrage moet leveren aan oefenmogelijkheden. We hebben al een oefenterrein, Marnewaard. En als je oefent moet dat ook met voertuigen kunnen natuurlijk. Eigenlijk ook met gevechtsvliegtuigen. Maar of die op vliegveld Eelde moeten komen weet ik niet.

Ik worstel met de vraag waar het geld voor Defensie vandaan moet komen. Niet van onderwijs en van zorg, die hebben het geld hard nodig. Om te zeggen dat bezuinigd moet worden op de asielopvang, vind ik te kort door de bocht. De discussie over asielopvang en migratie verloopt ongenuanceerd. Mensen die het moeilijk hebben moet je helpen, anders kom ik in gewetensnood. Ik ben voor een collectieve bijdrage aan Defensie, waarbij de minst draagkrachtigen moeten worden ontzien. Net als bij de zorgverzekering, waar je een zorgtoeslag kunt aanvragen.

Ik stem op GroenLinks-PvdA. Progressief links moet sterker worden en tegenkracht bieden aan de verrechtsing in ons land.”

,,Ik zat bij de JOVD toen in de jaren tachtig de discussie over de kernwapens speelde. Die lagen opgeslagen bij Havelterberg. ‘Kernwapens de wereld uit, te beginnen in Nederland’ was het motto van de grote demonstratie in Amsterdam. Wij stonden daar anders in. ‘Liever een raket in je tuin, dan een Rus in je keuken’.

De wapenwedloop van toen zie je nu weer. Veel mensen zijn zich niet bewust van wat er momenteel gebeurt in de wereld. De Russische dreiging is groot en Trump werkt ook niet echt mee. Het geeft veiligheid als je wapens hebt, ter afschrikking dan. Europese landen moeten hun Defensie-organisatie daarop aanpassen. Polen is een goed voorbeeld, dat trekt veel geld uit voor zijn leger. Het is natuurlijk schandalig hoe wij ons leger hebben uitgekleed. Iemand die zwak is, wordt sneller aangevallen.

In het Noorden is plek zat om Defensie de ruimte geven. We moeten alleen geen gezeik krijgen over de vergunningen die afgegeven moeten worden. De nood is zo hoog dat voor Defensie een uitzondering moet worden gemaakt om procedures snel te doorlopen. Een kazerne is goed voor de omzet. Militairen uit Havelte gaan uit in Meppel en doen daar inkopen. En het Noorden moet ook profiteren van het Defensiegeld voor infrastructuur. We lopen daarin al achter.

De F-35’s hadden best naar Eelde mogen komen. Het vliegveld kan wel wat inkomsten gebruiken. Geluidsoverlast? Ik vind het geluid van een straaljager juist mooi. Ik kijk altijd naar boven als ze overkomen.

Door minder ambtenaren en al die toeslagen af te schaffen kunnen we geld besparen en in Defensie steken. Ik kan bijna niet aan personeel komen. Als ik mensen vraag meer uren te werken, raken ze hun toeslag kwijt. Dan neem je toch de prikkel weg om te werken? En langer werken levert de schatkist meer op. Een collectieve vrijheidsbijdrage? Aan me nooit niet.”

Mart de Kruif, generaal buiten dienst en oorlogsduider

,,Het Noorden is cruciaal voor Defensie. Daar liggen de Eemshaven, de vliegbasis Leeuwarden, twee kazernes en de wegen en het spoor naar het oosten. Dat laatste is er belangrijk voor de bevoorrading naar Oost-Europa. Troepen uit Amerika, Canada en het Verenigd Koninkrijk komen in Amsterdam, Rotterdam of Vlissingen aan en die halen hun spullen op in de Eemshaven. En vanuit de Eemshaven worden ook voorraden aangelegd. Het is de kortste weg naar het Oosten en over zee naar de Baltische Staten. Als je via de Veluwe en Arnhem gaat moet je over de grote rivieren, dan ben je erg kwetsbaar.

Wat het Noorden voor heeft op de rest van Nederland, is ruimte. Vandaar ook de Defensie hier wil uitbreiden met oefenterreinen en munitiedepots. Het noordelijk luchtruim is als oefengebied voor onze vliegers zeer belangrijk.

Veel militairen komen uit het Noorden. Toen ik op de Duitse basis in Seedorf was gelegerd, kwam ik daar veel Groningers, Friezen en Drenten tegen. Het was dan ook een oliedom voorstel van het kabinet om de kazerne in Assen te sluiten. Dat is de thuisbasis van veel militairen uit het Noorden. Elke vijf jaar komt de discussie om Assen te sluiten weer op tafel. In 2014 hebben toenmalig minister Hennis en ik als commandant landstrijdkrachten een stevige lobby gevoerd om Assen open te houden. We speelden het via een kleine partij, de ChristenUnie en dat lukte.”

,,Ik woon vlakbij de vliegbasis Leeuwarden. Ik zie en hoor de F-35’s regelmatig overkomen. Ik vind dat een mooi geluid, maar ik weet dat niet iedereen het met mij eens is. Maar we moeten realiseren dat we wel iets moeten geven om onze vrijheid te kunnen waarborgen. Dat zal overlast geven en overal pijn doen, maar dat moeten we accepteren.

In Drenthe moeten boeren grond inleveren voor de uitbreiding van het oefenterrein De Haar. Defensie moet goed met hen communiceren en overleggen. JA21 is voor hybride grondgebruik, dus dat agrariërs kunnen blijven boeren op de grond die bij het oefenterrein wordt aangetrokken. Ik begreep dat er een proef in De Haar komt om dat uit te proberen. Zo’n proef steunen we van harte.”

,,We moeten investeren in veiligheid en onze Defensie op orde hebben. Maar veiligheid is ook investeren in vrede. De NAVO-norm van 5 procent zie ik meer als de Trump-norm. Vooral om de economie van Amerika te stimuleren in plaats van om de veiligheid van Nederland te garanderen. De miljarden die in Defensie worden gestoken betekent niet direct meer veiligheid. Een wapenwedloop geeft vaak meer onveiligheid.

Wij zijn niet tegen Defensie. We moeten voor onze eigen veiligheid zorgen, samen met onze buurlanden. Wat betreft de Defensieplannen in het Noorden, ik heb vorig jaar een motie ingediend tegen een munitiedepot in het Groninger aardbevingsgebied. Mensen uit Overschild en Slochteren die na jaren procederen te horen hadden gekregen dat hun huizen versterkt werden, zouden mogelijk onteigend worden voor een munitieopslag. De motie is gelukkig aangenomen en uitgevoerd.”