De VVD wil in een wet vastleggen dat Nederland meer energie zelf moet opwekken. Dat moet kunnen met aardgas uit de Noordzee, zelf gemaakte waterstof en kernenergie en door minder gas, olie en stroom uit het buitenland in te kopen. Zeven vragen daarover.
Nee, want staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) en het kabinet waren dat toch al van plan. VVD-Tweede Kamerlid Silvio Erkens spreekt in zijn voorstel over een versnelling van de gaswinning in de Noordzee die moet leiden tot een extra gasproductie van 2 tot 4 miljard kuub gas over tien jaar. Het minister van Economische Zaken besloot al in juli vorig jaar de gaswinning in de Noordzee te verhogen, wat zou kunnen leiden tot 2 tot 4 miljard kuub extra gas over vijf jaar.
De Nederlandse Staat wint niets, dat doen verschillende oliebedrijven die zo’n 150 velden in het Nederlandse deel van de Noordzee exploiteren. In 2021 haalden die bedrijven er 8,9 miljard kuub aardgas uit. Dat is een klein deel van de 40 miljard kuub die Nederland jaarlijks gebruikt.
De aardgaswinning in de Noordzee stond op een laag pitje omdat het naar verhouding duur is. Gas uit Rusland, Noorwegen en van de gashandelsbeurs was goedkoper. Het kon daarom niet uit voor de oliebedrijven om naar gas te zoeken, proefboringen te doen en olieplatforms aan te leggen. Nu de gasprijs veel hoger is geworden kan het wel uit. Bovendien heeft staatssecretaris Vijlbrief beloofd de aanvraagprocedures te versnellen.
De VVD en een ruime meerderheid in de Nederlandse politiek waren altijd voor de vrije energiemarkt en hadden een heilig geloof dat die vrije markt tekorten aan energie wel zou oplossen. Daar is vrijwel iedereen en dus ook de VVD anders over gaan denken na corona en de Oekraïne-oorlog. We moeten minder afhankelijk worden van energie uit autoritaire landen zoals Rusland of Arabische landen, is het idee. ,,Russische gas was heel goedkoop maar toch zie je dat we nu slechter af zijn omdat we chantabel bleken vanwege onze afhankelijkheid. Goedkoop was duurkoop’’, zegt Erkens.
De coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie waren er net als de VVD al voor om meer eigen Noordzeegas te winnen. De PvdA en GroenLinks vonden altijd al dat we geen Russisch gas moesten inkopen, maar zijn ook tegen Noordzeegas omdat ze sowieso minder fossiele energie willen. De SP was het duidelijkste tegen het vrije marktdenken in de energiemarkt en vindt dat de hele energiewinning in staatshanden moet komen.
De natuurorganisaties Greenpeace, Natuur & Milieu, Wereld Natuur Fonds en Stichting De Noordzee zijn er tegen, vooral omdat gaswinning zorgt voor extra CO2-uitstoot waardoor de aarde opwarmt. Zij vinden dat Nederland moet stoppen gas te winnen en veel sneller over moet gaan op schonere energie.
Maar een meerderheid in de Nederlandse politiek is het daar niet mee eens omdat de overgang naar schonere energie nog jaren tijd kost, en gas in die overgangstijd altijd nog een schonere bron is dan kolen of bruinkool. Bovendien is het inkopen van aardgas uit Rusland of vloeibaar aardgas (LNG) uit Arabische landen en de VS veel slechter voor het milieu: de winning daar is minder schoon dan de winning in Nederland, met name schaliegas dat veel in Amerika wordt gewonnen is enorm belastend. Het transport is ook slecht voor klimaat en milieu.
Nee, in principe niet. De regeringspartijen inclusief linkse oppositie zijn allemaal voor dichtdraaien van de gaskraan. Met import van LNG, Noors aardgas, gas uit de kleine velden in Nederland (grotendeels op land) en Noordzeegas moet er genoeg gas beschikbaar zijn, en dat is deze winter ook gebleken.
